Γιώργος Μουρμούρης
▸Αξιοποιούν την πλημμύρα για να πετάξουν τους φτωχούς εκτός κάμπου, εξηγεί στο Πριν ο καθηγητής του τμήματος Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων και Γεωργικής Μηχανικής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργος Κάργας
Ως επιταχυντής εξελίξεων που είχαν ήδη δρομολογηθεί στο θεσσαλικό κάμπο και ευρύτερα στην αγροτική παραγωγή, έρχεται να λειτουργήσει η καταστροφή από την πλημμύρα που προκάλεσε η κακοκαιρία «Ντάνιελ».
Όπως και στην περίπτωση της πανδημίας, το υπόστρωμα για τις αναδιαρθρώσεις στον κάμπο είχε δημιουργηθεί πριν την πλημμύρα. Τώρα, η αίσθηση του κατεπείγοντος που δημιουργεί η ανυπολόγιστη καταστροφή θέτει σε κίνηση μηχανισμούς που, όπως συνήθως στον καπιταλισμό, στόχο έχουν να θωρακίσουν την ισχύ και τον πλούτο του μεγάλου κεφαλαίου, κάνοντας τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους.
«Με αφορμή την ανάγκη αντιπλημμυρικών παρεμβάσεων που πυροδότησε η καταστροφή στη Θεσσαλία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η κυβέρνηση προσπαθούν να προωθήσουν αναδιαρθρώσεις που είχαν δρομολογηθεί πριν από την πλημμύρα. Στόχος είναι να δώσουν τη διαχείριση του νερού στις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες μέσω απευθείας αναθέσεων», λέει στο Πριν ο Γιώργος Κάργας, καθηγητής του τμήματος Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων και Γεωργικής Μηχανικής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Σημειώνοντας ότι το αρδευτικό νερό αποτελεί το 80% της συνολικής κατανάλωσης σε πανελλαδικό επίπεδο, τονίζει ότι «όποιος έχει το αρδευτικό νερό στα χέρια του ελέγχει όλη την κατάσταση». «Στόχος είναι να παραδώσουν τη διαχείριση των αγωγών μεταφοράς νερού και των σχετικών υποδομών στους ιδιώτες μέσω ΣΔΙΤ», υπογραμμίζει, προσθέτοντας ότι στην ουσία πρόκειται για ιδιωτικοποίηση του αρδευτικού νερού. Για τους αγρότες, αυτό σημαίνει ότι το νερό θα γίνει «πανάκριβο και απλησίαστο».
Ένα άλλο ζήτημα που θα ασκήσει πίεση στους φτωχούς αγρότες αποτελεί η είσοδος των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών στην αγροτική παραγωγή. «Ζητάνε από αγρότες που μένουν σε χωριά δίπλα σε ρέματα να επωμιστούν οι ίδιοι την ευθύνη και το κόστος ασφάλισης των σπιτιών τους, αντί να γίνουν αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις», σημειώνει ο Γιώργος Κάργας. «Έτσι, το κράτος βγαίνει από τη μέση. Αν πνιγείς ή πλημμυρίσεις, θα πρέπει να ζητήσεις λεφτά από την ασφαλιστική εταιρεία και όχι από ο κράτος. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να κάνει ένας πλούσιος, αλλά ο φτωχός πώς θα το κάνει;», διερωτάται.
Συνολικά, σημειώνει ο καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, η πλημμύρα αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία ώστε κυβέρνηση και κεφάλαιο να πετάξουν τους μικρούς αγρότες έξω από τη Θεσσαλία, με ενίσχυση των μεγαλοεπιχειρηματιών της γης. Άλλωστε, όπως επισημαίνει ο Γιώργος Κάργας, στην Ελλάδα κριτήριο της ισχύος ενός επιχειρηματία στον αγροτικό τομέα δεν αποτελεί μόνο το πόσα στρέμματα κατέχει, λόγω της διαδεδομένης πρακτικής της ενοικίασης αγροτεμαχίων. Έτσι, «οι μεγαλοαγρότες συγκεντρώνουν γη στα χέρια τους μέσω της ενοικίασης. Και ένα μικρός αγρότης του οποίου το σπίτι, οι αποθήκες και ο εξοπλισμός καταστράφηκαν από την κακοκαιρία, θα αναγκαστεί να δώσει τα κτήματά του στους μεγάλους αγρότες, και μάλιστα φθηνά».
Για την προώθηση των αναδιαρθρώσεων άλλωστε, σημειώνει ο καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, πλάι σε κεφάλαιο και κυβέρνηση στρατεύονται και οι συστημικοί επιστήμονες που «με τον ίδιο τρόπο που δικαιολογούσαν παλιά το να γίνει η Κάρλα γεωργική γη, το ίδιο εύκολα δικαιολογούν τη δημιουργία λίμνης». «Πρόκειται για απολογητές της κυβερνητικής πολιτικής», σημειώνει.
Ήδη δε οι φτωχοί του κάμπου είναι αυτοί που επωμίζονται τα μεγαλύτερα βάρη από την καταστροφή, αφού η πλημμύρα σάρωσε κυρίως τους αγροτικούς οικισμούς. «Στα χωριά δεν μένει η αστική τάξη. Οι πλούσιοι μένουν στο Βόλο, στη Λάρισα, στα Τρίκαλα. Στα χωριά έχει μείνει ο φτωχόκοσμος και κατά βάση οι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας, που ζουν με συντάξεις του ΟΓΑ», υπογραμμίζει ο Γιώργος Κάργας.
Παράδοση του αρδευτικού νερού σε ιδιώτες και είσοδος των ασφαλιστικών εταιρειών στην αγροτική παραγωγή, κάποια από τα «παράπλευρα οφέλη» της καταστροφής για το κεφάλαιο
«Με πλημμυρισμένα σπίτια και υποδομές, χωρίς πρόσβαση στις πόλεις, χωρίς πόσιμο νερό, αυτοί είναι οι άνθρωποι που υφίστανται τις συνέπειες πρώτοι απ’ όλους», σημειώνει. Τονίζει δε ότι πρώτη προτεραιότητα πρέπει να αποτελέσει η ικανοποίηση των αναγκών διαβίωσης των ανθρώπων. «Πρέπει να εξασφαλιστεί καθαρό πόσιμο νερό. Να υπάρξει πρόνοια για να μην εξαπλωθούν ασθένειες και να αποκατασταθεί η πρόσβαση στις δομές υγείας. Να διασφαλιστεί η διατροφή και να δοθούν αποζημιώσεις για να ξαναχτίσουν οι άνθρωποι τα σπίτια τους», επισημαίνει.
Έπειτα, πρέπει τάχιστα να καθαριστούν τα στραγγιστικά δίκτυα, για «να μπορέσει το έδαφος να επανέλθει σε μια κατάσταση που να μπορεί να οργωθεί για τις φθινοπωρινές καλλιέργειες». «Ο χρόνος που θα απαιτηθεί για να αποστραγγιστούν πλήρως τα νερά διαφέρει από περιοχή σε περιοχή, και φυσικά εξαρτάται και από τον καιρό. Το βασικό όμως είναι ότι πρέπει να λειτουργήσουν τα στραγγιστικά δίκτυα. Ένας άλλωστε από τους λόγους που πλημμύρισε ο κάμπος είναι τα κακοσυντηρημένα στραγγιστικά δίκτυα», τα κανάλια δηλαδή που οδηγούν το νερό σε ρέματα, παραποτάμους και ποταμούς.
Οι άμεσες παρεμβάσεις που θα διασφαλίσουν την σωστή λειτουργία του στραγγιστικού δικτύου θα οδηγήσουν σε πτώση της στάθμης του νερού και επαναφορά ενός φυσιολογικού επιπέδου υγρασίας στα χωράφια. «Ώστε όσοι βγάζουν σιτάρι, να μπορούν να σπείρουν το φθινόπωρο. Από το πώς θα πάει ο καιρός και η συντήρηση των δικτύων, θα κριθεί και αν θα σωθεί η σπορά του φθινοπώρου».
Νερό, τροφή, στέγη και υγειονομική περίθαλψη, και παράλληλα πάλη ενάντια στις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις που, αξιοποιώντας την καταστροφή, αποσκοπούν στο ξεκλήρισμα των φτωχών αγροτών: Το ζήτημα της επιβίωσης στη Θεσσαλία, σε όλες του τις πτυχές, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή.
