Χρίστος Κρανάκης
Μία νέα απεργία η οποία ενδεχομένως να συγκλονίσει την παγκόσμια παραγωγή φαίνεται πως βρίσκεται προ των πυλών στις ΗΠΑ.
Το κλαδικό σωματείο στην αυτοβιομηχανία, UAW – United Auto Worker, ξεκίνησε τα ξημερώματα Παρασκευής μια σειρά απεργιών κλείνοντας το εργοστάσιο της General Motors στο Μιζούρι, εκείνο της Stellantis στο Οχάιο και το εργοστάσιο συναρμολόγησης της Ford στο Μίσιγκαν. Η απεργία προκηρύχθηκε όταν οι τρεις εταιρείες – που αποτελούν τους μεγαλύτερους κατασκευαστές στις ΗΠΑ – αρνήθηκαν να συμφωνήσουν στα αιτήματα του συνδικάτου. Αυτή είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του εργατικού κινήματος στις ΗΠΑ, που διεξάγονται ταυτόχρονα απεργίες στους 3 μεγάλους κατασκευαστές (powerhouses) του Ντιτρόιτ.
Το UAW καλεί σε ένα πρωτότυπο μοντέλο απεργιών –stand up strikes, όπου αντί να απεργήσουν όλα τα εργοστάσια ταυτόχρονα θα κλείνουν – ανά διαστήματα – διαφορετικά τοπικά παραρτήματα.
Το χρονικό της σύγκρουσης:
Η απεργία ξεκίνησε όταν οι διοικήσεις των 3 Powerhouses αρνήθηκαν – μετά από εβδομάδες διαπραγματεύσεων – να δεχτούν τα αιτήματα του συνδικάτου. Αυτά περιλάμβαναν:
- Αύξηση των μισθών κατά 40% κατά τη διάρκεια της σύμβασης.
- Κατάργηση των διαφορετικών μισθολογικών κλιμακίων.
- Επαναπροσδιορισμός προς τα πάνω του επιδόματος κόστους ζωής για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού.
- Δικαίωμα στην απεργία.
- Μειωμένο ωράριο εργασίας και περισσότερες άδειες μετ’ αποδοχών.
- Περιορισμός της χρήσης προσωρινών εργαζομένων.
- Καλύτερες παροχές συνταξιοδότησης για όλους/ες και αύξηση των παροχών στους ήδη συνταξιούχους.
Αξίζει να σημειωθεί πως τα παραπάνω – «παράλογα» για την εργοδοσία αιτήματα – απαιτούνται σε μια χρονική συγκυρία όπου οι τρεις κατασκευάστριες εταιρείες έφτασαν σε έσοδα ρεκόρ. Μόνο το 2022 η General Motors, η Ford και η Stellantis (πρώην Chrysler) διέθεταν συνολικά περίπου 31 δισεκατομμύρια δολάρια ελεύθερων ταμειακών ροών, αριθμός που μεταφράζεται σε αύξηση της τάξεως του 91% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα οι εταιρείες ανακοίνωσαν ακόμα πιο αισιόδοξα (για εκείνες) οικονομικά αποτελέσματα.
Την ίδια ώρα οι εργάτες εργοστασίων δεν λογίζονται ως «μισθωτοί», αλλά πληρώνονται βάσει ωρομισθίου, που τον Αύγουστο έφτασε στα επίπεδα των 28 δολαρίων ανά ώρα , αυξημένο, δηλαδή, μόλις κατά 1 δολάριο σε σχέση με το προηγούμενος έτος.
Η απεργία ξεκίνησε τα ξημερώματα Παρασκευής με το site της UAW να γράφει:
«Αυτός ο αγώνας είναι η καθοριστική στιγμή της γενιάς μας. Όχι μόνο στις τρεις μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά σε ολόκληρη την εργατική τάξη.
Θα υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας.
Θα υπερασπιστούμε τις οικογένειές μας.
Θα υπερασπιστούμε τις κοινότητές μας.»
Η στάση της εργοδοσίας
Οι διοικήσεις των τριών εταιρειών δηλώνουν «απογοητευμένες» από την κατάληξη των διαπραγματεύσεων, καθώς και οι τρεις αντιπρότειναν στο συνδικάτο διψήφιες αυξήσεις μισθών.
Σε ανακοίνωσή της, η General Motors δήλωσε πως θα συνεχίσει να διαπραγματεύεται με το σωματείο. «Είμαστε απογοητευμένοι από τις ενέργειες της ηγεσίας της UAW, η οποία αρνήθηκε το πρωτοφανές οικονομικό πακέτο που κατέθεσε η GM στο τραπέζι, που περιλαμβάνει μισθολογικές αυξήσεις και άλλες δεσμεύσεις. Θα συνεχίσουμε να διαπραγματευόμαστε με καλή πίστη με το συνδικάτο για την επίτευξη συμφωνίας το συντομότερο δυνατό προς όφελος των μελών της ομάδας μας, των πελατών, των προμηθευτών και των κοινοτήτων σε όλες τις ΗΠΑ», ανέφερε η ανακοίνωση.
Σε σχετική συνέντευξή της, η CEO της εταιρείας δήλωσε «Νομίζω ότι κάνουμε μια προσφορά που πρέπει να βρει ανταπόκριση, καθώς περιλαμβάνει αυξήσεις μισθών έως και 21%, ασφάλεια των θέσεων εργασίας και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Η ομάδα μας είναι έτοιμη να προχωρήσει σε νέες διαπραγματεύσεις αλλά χρειαζόμαστε από την ηγεσία της UAW να επιστρέψει στο τραπέζι, ώστε να μπορέσουμε να επιλύσουμε αυτά τα ζητήματα και να επιστρέψουν οι άνθρωποι στη δουλειά τους».
Παρόλα αυτά, ο Πρόεδρος του UAW, Shawn Fain, περιγράφει πολύ διαφορετικά τις προθέσεις της εργοδοσίας. Κατηγόρησε τις εταιρείες για συνειδητή κωλυσιεργία – μια τακτική που όπως είπε χρησιμοποιείται συχνά από πλευράς τους – και τόνισε πως δεν υπάρχει χρονικό περιθώριο άλλης καθυστέρησης καθώς εντός δύο εβδομάδων λήγει η ισχύουσα σύμβαση.
Όπως εξήγησε η μόνη εταιρεία που προχώρησε σε συμβιβαστική πρόταση εντός του χρονικού ορίου που είχε θέσει το σωματείο ήταν η Ford, η οποία όμως απείχε παρασάγγας από τις διεκδικήσεις. Συγκεκριμένα, η Ford αρνήθηκε να θέσει πλαφόν στη χρήση προσωρινού προσωπικού, την επαναπροσαρμογή του επιδόματος κόστους ζωής, την βελτίωση των συνταξιοδοτικών παροχών, ενώ τέλος, πρότεινε μισθολογική αύξηση κάτω από τα επίπεδα του πληθωρισμού.
Ποιο είναι και πως λειτουργεί το UAW
To International Union, United Automobile, Aerospace and Agricultural Implement Workers of America, κοινώς γνωστό ως United Auto Workers (UAW) απαριθμεί 400.000 ενεργά μέλη και περίπου 600.000 συνταξιούχους από τις ΗΠΑ, τον Καναδά και το Πουέρτο Ρίκο. Με 600 τοπικά συνδικάτα, το UAW εκπροσωπεί τους/ις εργαζόμενους/ες σε όλο τον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Προς το παρόν, περίπου 13.000 μέλη του UAW βρίσκονται σε απεργία στα εργοστάσια της General Motors στο Μιζούρι (3600), της Stellantis στο Οχάιο (5800) και στης Ford στο Μίσιγκαν (3300). Σύμφωνα με διεθνή μέσα αυτή τη στιγμή το σωματείο διαθέτει απεργιακό ταμείο της τάξεως των 825 εκατ. δολαρίων.
Στην επίσημη ιστοσελίδα του UAW διαβάζουμε: «Η εβδομαδιαία απεργιακή βοήθεια (από το σωματείο) ανέρχεται σε 500 δολάρια την εβδομάδα (100 δολάρια ανά ημέρα, Δευτέρα-Παρασκευή). Η αμοιβή της απεργιακής βοήθειας είναι διαθέσιμη μετά την 8η ημέρα της απεργίας. Μια επιταγή επιδόματος καταβάλλεται την εβδομάδα πριν από τις διακοπές των Ευχαριστιών και των Χριστουγέννων. Για κάθε ημερομίσθιο από τον εργοδότη που χάνεται λόγω της απεργίας (Δευτέρα έως Παρασκευή), το δικαιούχο μέλος λαμβάνει μια ημέρα απεργιακού βοηθήματος ανάλογο του ημερήσιου ποσού».
Όσον αφορά τις ιατρικές παροχές των εργαζομένων κατά τη διάρκεια της απεργίας, αυτές καλύπτονται – όχι όμως συνολικά – από το Ταμείο Απεργίας και Υπεράσπισης του συνδικάτου.
Τι σημαίνει η Stand Up απεργία
Οι Stand Up Strikes αποτελούν μια νέα προσέγγιση που γεννιέται στους σύγχρονους εργατικούς αγώνες. Αντί να απεργούν όλα τα εργοστάσια ταυτόχρονα, απεργούν κυκλικά ανά τοπικά παραρτήματα. Η λογική είναι πως στα πρώτα στάδια της απεργίας θα απεργούν όλα τα παραρτήματα «από λίγο» αλλά όταν έρθει η ώρα θα απεργούν όλο και περισσότερα ταυτόχρονα.
Αυτό βέβαια στην προκειμένη περίπτωση σημαίνει πως οι εργαζόμενοι/ες σε όσες τοπικές επιχειρήσεις δεν καλούνται σε απεργία θα πρέπει να συνεχίσουν να εργάζονται χωρίς παράταση των συμβάσεων τους, γεγονός που ενδέχεται να οδηγήσει σε αλλοίωση των εργασιακών δικαιωμάτων, ειδικότερα εάν ένας/μία εργαζόμενος/η δεν έχει πληροφορηθεί επαρκώς αναφορικά με το τι δικαιούται.
Αναφορικά με το γιατί επιλέγεται η μορφή Stand Up και όχι αυτής της «παραδοσιακής» πανεθνικής απεργίας, η UAW ξεκαθαρίζει πως η επιλογή της δεύτερης παραμένει στο τραπέζι, απλά η απεργία με τη μορφή Stand Up Strike εκτιμάται πως προσφέρει τη μέγιστη δυνατή ευελιξία και τη δυνατότητα κλιμάκωσης στο σωματείο.
Η αποτελεσματικότητα της stand Up απεργίας μένει να κριθεί εκ του αποτελέσματος. Φυσικά γεννιούνται σοβαρά κριτικά ερωτήματα: Μπορεί όντως να μπλοκαριστεί η κεντρική παραγωγή; Τι γίνεται εάν σε μια τοπική επιχείρηση οι συσχετισμοί είναι υπέρ μιας φιλοεργοδοτικής/απεργοσπαστικής παράταξης;
Πάντως, ανεξάρτητα από την τροπή που θα πάρει ο απεργιακός αγώνας και εάν θα γενικευθεί, φαίνεται πως υπάρχει μια ανερχόμενη τάση εργατικής συνδικαλιστικής διεκδίκησης στις ΗΠΑ (χαρακτηριστική είναι και η απεργία διαρκείας στο Χόλιγουντ), που δείχνει νέες δυνατότητες και αξίζει να μελετηθεί από το ταξικό εργατικό κίνημα, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να εκφραστεί η ενεργητική εργατική αλληλεγγύη.
