Γιάννης Ελαφρός
Αφιέρωμα ένας χρόνος πολέμου στην Ουκρανία
Η Ελλάδα βρίσκεται στη «σωστή πλευρά της ιστορίας», σύμφωνα με τον πρωθυπουργό. Αυτό είναι κάτι που μεταφράζεται σε ενεργή συμμετοχή στα πολεμικά σχέδια των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ και ΕΕ, καθώς η χώρα έχει μετατραπεί σε μια απέραντη στρατιωτική βάση, όπως επίσης και σε κλιμάκωση του ανταγωνισμού της με την Τουρκία — και τα δύο με την πλήρη, επί της ουσίας, συναίνεση του ΣΥΡΙΖΑ, που αποδεικνύει και εδώ ότι είναι κόμμα της αστικής τάξης και του «ανήκομεν εις την Δύσιν».
«Δεν χρειαζόμαστε άλλη πηγή γεωπολιτικής αστάθειας στην Ανατολική Μεσόγειο, όταν διεξάγουμε πόλεμο εναντίον της Ρωσίας και προσπαθούμε να υποστηρίξουμε την Ουκρανία». Με αυτή την αποκαλυπτική δήλωση στο πρακτορείο Bloomberg, ο Κ. Μητσοτάκης… κήρυξε τον πόλεμο στη Ρωσία και εξέφρασε με τον πιο απροκάλυπτο τρόπο το πώς αντιμετωπίζει η κυβέρνηση τη στράτευσή της στο μπλοκ ΝΑΤΟ/ΗΠΑ και ΕΕ. Είναι αλήθεια πως, από την πρώτη στιγμή, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η κυβέρνηση της ΝΔ βρέθηκε στην πρώτη γραμμή των υποστηρικτών του Ζελένσκι και των σχεδίων ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Από τη βάση της Σούδας απογειώνονται αμερικανικά κατασκοπευτικά αεροσκάφη για τη Μαύρη Θάλασσα — θεωρείται πως συνέβαλαν στη βύθιση της ρωσικής ναυαρχίδας. Από το Άκτιο συνεπικουρούν ελληνικά. Η Αλεξανδρούπολη και ο Έβρος έγιναν δίοδος για τη προώθηση νατοϊκών στρατευμάτων προς το Βορρά. Αμερικανικές δυνάμεις ασκούνται σε Ξάνθη, Μαγνησία, Πιερία. Οι ασκήσεις του πολεμικού ναυτικού με το ΝΑΤΟ (με συμμετοχή και αεροπλανοφόρων) μόνο τυπικές δεν είναι, έχουν χαρακτήρα αντιπαράθεσης με τον ρωσικό στόλο στη Μεσόγειο. Μεγάλες είναι οι αποστολές όπλων, πυρομαχικών, θωρακισμένων οχημάτων (BMP1), ενώ ζητούνται διαρκώς και άλλα. Δυνάμεις του ελληνικού στρατού έχουν ήδη προωθηθεί στη Βουλγαρία, συμμετέχοντας σε νέα επιθετική δομή του ΝΑΤΟ, που μπορεί να κινηθεί βορειότερα.
Σε κοινοβουλευτικό επίπεδο, επίσης, η πολεμική εμπλοκή σφραγίστηκε με το κακόγουστο σόου της ομιλίας Ζελένσκι, με την εμφάνιση δύο μελών του φασιστικού τάγματος του Αζόφ. Όλα αυτά εμπλέκουν τη χώρα σε έναν άδικο και καταστροφικό πόλεμο, έχουν βαρύ κόστος για τον λαό κι ενισχύουν τους κινδύνους σε περίπτωση επέκτασής του. Στην ίδια γραμμή συντάχθηκαν, άλλωστε, με μικρές διαφοροποιήσεις για αντιπολιτευτικούς λόγους, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ. Ο ΣΥΡΙΖΑ στηρίζει τη γραμμή ΕΕ και ΝΑΤΟ για την Ουκρανία, ψηφίζει τους θηριώδεις εξοπλισμούς (με μικρές εξαιρέσεις που δηλώνει «παρών»), θεσμοθέτησε την ελληνοαμερικανική στρατηγική συμμαχία και προετοίμασε τη συμφωνία για τις βάσεις, την οποία δεν ψήφισε τελικά, ζητώντας περισσότερη αμερικανική παρουσία στην Ελλάδα (βάση και στη Σκύρο!) και ανταλλάγματα. Ψήφισε υπέρ της ένταξης Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, αποδεικνύοντας πως πρόκειται για νατοϊκή πολιτική δύναμη. Η στάση όλων των συστημικών κομμάτων εκφράζει τα συμφέροντα των κυρίαρχων μερίδων του ελληνικού κεφαλαίου, που επιχειρούν να συνδυάσουν την καπιταλιστική αναδιάρθρωση σε βάρος των εργαζομένων στο εσωτερικό με την επιδίωξη γεωπολιτικής και οικονομικής αναβάθμισης στην ευρύτερη περιοχή, ως «προκεχωρημένο φυλάκιο» του δυτικού καπιταλιστικού μπλοκ. Κάπως έτσι βρέθηκε και μια ελληνική πυροβολαρχία Πάτριοτ να φυλάει τα σύνορα… της Σαουδικής Αραβίας.
Τα κέρδη του ελληνικού κεφαλαίου από τον πόλεμο είναι πολύπλευρα. Για κάποιους έρχονται ως «φλέβα χρυσού» λόγω των δυτικών κυρώσεων στο ρωσικό πετρέλαιο. Πρόσφατη έρευνα του Reuters σημείωνε πως «οι περισσότεροι από τους κερδισμένους από τις κυρώσεις έχουν έδρα στην Κίνα, την Ινδία, την Ελλάδα και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα»! Τα ναύλα έχουν αυξηθεί από 10-20 φορές (!), ενώ «ορισμένοι Έλληνες και Νορβηγοί ιδιοκτήτες δεξαμενόπλοιων πούλησαν τα παλιά τους πλοία σε τιμές ρεκόρ». Ο πόλεμος μπορεί να χρησιμοποιείται για να απογειωθούν οι τιμές στα σούπερ μάρκετ, αλλά για το κεφάλαιο είναι… ευκαιρία.
Την ίδια ώρα, ο πόλεμος στην Ουκρανία έριξε λάδι στη φωτιά του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού. Γιατί; Πρώτο, οι εξελίξεις αναβαθμίζουν τη σημασία του ελέγχου του Αιγαίου και της διόδου προς τη Μαύρη Θάλασσα, ευρύτερα της ΝΑ Μεσογείου. Δεύτερο, η πυρετώδης αναζήτηση νέων ενεργειακών πόρων αναθερμαίνει το ενδιαφέρον για τα υποθαλάσσια κοιτάσματα στη Μεσόγειο και τους ενεργειακούς άξονες μεταφοράς στην Ευρώπη. Το αποτέλεσμα είναι να ενισχύεται η αντιπαράθεση για τις ΑΟΖ και τα όρια κυριαρχίας στην περιοχή. Τρίτο, στο νέο περιβάλλον της μεγάλης όξυνσης της αντιπαράθεσης μεταξύ του δυτικού καπιταλιστικού μπλοκ και του υπό διαμόρφωση καπιταλιστικού στρατοπέδου της Ανατολής (Ρωσία, Κίνα, Ιράν κ.λπ.), η Τουρκία αναζητεί πιο έντονα έναν αυτόνομο ρόλο, ως μεγάλη περιφερειακή δύναμη με ευρύτερες φιλοδοξίες για την αστική της τάξη και τα συμφέροντά της, μέλος του ΝΑΤΟ αλλά με ανοικτούς διαύλους με τη Ρωσία. Αυτό, την φέρνει σε σκληρή διαπραγμάτευση και αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ και κράτη-μέλη της ΕΕ (π.χ. Γαλλία), που βέβαια επιδιώκουν να την κρατήσουν –έστω με διαφοροποιήσεις– στο δυτικό στρατόπεδο. Η διαρκής αυτή διελκυστίνδα ξεσπά πάνω και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς η Ελλάδα εμφανίζεται ως «μακρύ χέρι» των ΗΠΑ στην περιοχή. Άρα, η απόλυτη σύζευξη της πολιτικής της Ελλάδας με τα σχέδια ΝΑΤΟ/ΗΠΑ δεν έφερε σταθερότητα και ασφάλεια, όπως ισχυρίζονταν οι αστικές δυνάμεις, αλλά οδήγησε σε νέους κινδύνους.
Πιο επιτακτική παρά ποτέ σήμερα η ανάγκη συνολικής αντιπολεμικής πάλης
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες η ανάγκη της συνολικής αντιπολεμικής πάλης, ενάντια στην κυβερνητική και αστική πολιτική, τους σχεδιασμούς και τα δεσμά με ΝΑΤΟ και ΕΕ πρώτα απ’ όλα στην ίδια μας τη χώρα, αλλά σε ανεξαρτησία και από τα δύο καπιταλιστικά μέρη που συγκρούονται στην Ουκρανία και σε σύνδεση με τον «κοινωνικό πόλεμο» που έχει εξαπολύσει το κεφάλαιο κατά των εργαζομένων, είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Αποτελεί όχι μόνο αναγκαία πλευρά για την ήττα των αστικών πολεμικών εκστρατειών, αλλά και για την ανασυγκρότηση μιας επαναστατικής και σύγχρονα κομμουνιστικής Αριστεράς στη φλεγόμενη εποχή που έχουμε μπει. Σε αυτή την κατεύθυνση έχουν συμβάλλει σημαντικά το ΝΑΡ, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και άλλες δυνάμεις της μαχόμενης Αριστεράς, αρκετές από τις οποίες συσπειρώνονται στην Αντιπολεμική Πρωτοβουλία αριστερών οργανώσεων. Σημαντικό βήμα αποτελεί η δημιουργία του Αντιπολεμικού Διεθνιστικού Συντονισμού από αγωνιστές/στριες του μαζικού κινήματος, συλλογικοτήτων και κινήσεων/σχημάτων. Το ΚΚΕ, από την πλευρά του, καταγγέλλει ως «ιμπεριαλιστικό» τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά στα ελληνοτουρκικά εξακολουθεί να αναδεικνύει μονομερώς την «τουρκική επιθετικότητα», χωρίς να βάζει στο στόχαστρο την επιθετική πολιτική του ελληνικού κεφαλαίου. Το ΜέΡΑ25 καταδικάζει γενικά τον πόλεμο και την ελληνική εμπλοκή, αλλά δεν θέτει θέμα άμεσης εξόδου από το ΝΑΤΟ, ενώ ο Γ. Βαρουφάκης μιλάει για νέο «Κίνημα Αδεσμεύτων». Σήμερα η αντιπολεμική αντικαπιταλιστική τάση και δράση πρέπει να ενισχυθεί αποφασιστικά. Δεν μπορεί να είμαστε ικανοποιημένοι από όσα έχουν γίνει, καθώς κινδυνεύουμε να μετατραπεί το πολεμικό σφαγείο σε καθημερινή ρουτίνα, αγνοώντας πως «χαράζει με αίμα» την εποχή μας.