Λίτσα Φρυδά
Πολλοί οι νεκροί, λιγοστές οι πληροφορίες από το Ιράν, μετά την επικοινωνιακή συσκότιση που έχει επιβάλλει το καθεστώς. Η εξέγερση συνεχίζεται. Οι κοινωνικές τάσεις που έβγαλαν δεκάδες χιλιάδες στους δρόμους με το σύνθημα «Γυναίκα, Δικαιοσύνη, Ελευθερία» παραμένουν ενεργές.
«Η ζωή σου κρεμόταν σε μια τρίχα», έγραφε το πρωτοσέλιδο της ιρανικής εφημερίδας Ham-Mihan στο φύλλο του προηγούμενου Σαββάτου, αναφερόμενο στη δολοφονία της 22χρονης, κουρδικής καταγωγής, Μαχσά (Ζίνα) Αμινί, από την «Αστυνομία Ηθών» στην Τεχεράνη, επειδή δεν σεβάστηκε τον ενδυματολογικό κώδικα της εξουσίας των μουλάδων. Η εξέγερση που πυροδοτήθηκε ενάντια στο καθεστώς συνεχίζεται με αμείωτη ένταση. Πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτήν παίζουν οι γυναίκες που, αψηφώντας τις απαγορεύσεις των Ισλαμικών αρχών, καίνε τα χιτζάμπ και κόβουν δημοσίως τα μαλλιά τους. Παρά την άγρια καταστολή, οι διαδηλώσεις που ξεκίνησαν από τις κουρδικές περιοχές του Ιράν, εξαπλώθηκαν στους δρόμους 140 πόλεων και χωριών σε ολόκληρη τη χώρα, λαμβάνοντας τη μορφή ενός επαναστατικού νεολαιίστικου κινήματος ενάντια στο θεοκρατικό καθεστώς. Νεαρά κορίτσια και αγόρια, κινητοποιημένα μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, συμμετέχουν μαζί στις διαδηλώσεις, φωνάζοντας το σύνθημα: «Γυναίκα, δικαιοσύνη, ελευθερία».
Στις 21 Σεπτέμβρη η κεντρική διοίκηση των Φρουρών της Επανάστασης (Πασνταράν), ιδεολογικού στρατού του καθεστώτος, με μακροσκελές διάγγελμα απειλούσε να επέμβει επιβάλλοντας στους διαδηλωτές μια «παραδειγματική ήττα». Ο Σεγιέντ Ιμπραΐμ Ραϊσί, που από την «επιτροπή θανάτου» πέρασε στην Ιρανική Προεδρία, επιστρέφοντας από το Γενικό Συμβούλιο των Ηνωμένων Εθνών, δήλωσε πως οι αρχές «θα αντιμετωπίσουν αποφασιστικά εκείνους που αντιτίθενται στην ασφάλεια και την ηρεμία της χώρας». Ο Ραϊσί, διένυσε σχεδόν ολόκληρη την καριέρα του μέχρι την εκλογή του ως επικεφαλής του δικαστικού σώματος –βασικού πυλώνα του καθεστώτος– και πρωταγωνίστησε στη μαζική εκτέλεση πολιτικών κρατουμένων, κυρίως κομμουνιστών, κατά τη σφαγή του 1988.
Από το βράδυ του Σαββάτου (24/9), μετά από επιδρομές σε φοιτητικές εστίες και πανεπιστημιουπόλεις, εκατοντάδες φοιτητές και φοιτήτριες έχουν συλληφθεί, ενώ σύμφωνα με κάποια ρεπορτάζ οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τους 180. Το διαδίκτυο έχει περιοριστεί αυστηρά και όλα τα δια ζώσης μαθήματα έχουν αντικατασταθεί από διαδικτυακά, ώστε να εμποδιστούν οι συναθροίσεις μεγάλου αριθμού φοιτητών.
Δεκαπέντε φοιτητικές ενώσεις κήρυξαν πανιρανική αποχή από τα μαθήματα, απαιτώντας την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων. Κάλεσμα απηύθυναν και ορισμένοι πανεπιστημιακοί για συμμετοχή στις διαμαρτυρίες και τις απεργίες. Το μαχητικό Συντονιστικό Συμβούλιο των Συνδικαλιστικών Οργανώσεων των Ιρανών εκπαιδευτικών ανακοίνωσε διήμερη απεργία, ζητώντας τον τερματισμό της βίαιης καταστολής και την απελευθέρωση όλων των συλληφθέντων φοιτητών, ενώ τοπικά εκπαιδευτικά συνδικάτα κάλεσαν τα μέλη τους να συμμετάσχουν στις διαδηλώσεις. Τη Δευτέρα οι αρχές έκλεισαν προληπτικά τα σχολεία σε ορισμένες πόλεις, φοβούμενες τον αντίκτυπο των απεργιών.
Φοιτητικές ενώσεις κήρυξαν πανιρανική αποχή από τα μαθήματα, τα εκπαιδευτικά συνδικάτα διήμερη απεργία
Τα τελευταία πέντε χρόνια ήταν τα πιο ταραχώδη στην ιστορία της Ισλαμικής Δημοκρατίας μετά την επανάσταση που ανέτρεψε τη μοναρχία το 1979. Από το 2018 έλαβαν χώρα μια σειρά εθνικοί και τοπικοί αγώνες για ποικίλα ζητήματα, από την έλλειψη νερού μέχρι τον πληθωρισμό, τη διαφθορά, την κατάρριψη της πτήσης 752 της Ukraine International Airlines, την καταπίεση των εθνικών μειονοτήτων, τις επιθέσεις στα δημοκρατικά δικαιώματα, στην υγειονομική περίθαλψη και την εκπαίδευση, τις συντάξεις, τους μισθούς, κ.α. Η γαλλο-ιρανή κοινωνιολόγος Αζαντέχ Κιάν μιλάει για «ταλιμπανισμό του καθεστώτος», που επιτίθεται στις τελευταίες εναπομείνασες ατομικές ελευθερίες, κυρίως των γυναικών, με βίαιες επιθέσεις στον δρόμο αν δεν φορούν σωστά το χιτζάμπ, με την υιοθέτηση μιας πολιτικής που ενθαρρύνει τους πρόωρους γάμους με στόχο την αύξηση των γεννήσεων, τον διαχωρισμό γυναικών και παιδιών από τους άνδρες στα πάρκα.
Η γυναικεία καταπίεση, η κρατική βία και η φτώχεια ωθούν μεγάλο τμήμα της ιρανικής κοινωνίας σε εξέγερση εναντίον του καθεστώτος, που αδυνατεί να σταματήσει τις διαμαρτυρίες και σκληραίνει περισσότερο όσο συρρικνώνεται η βάση του. Το τελευταίο διάστημα έχουν σημειωθεί τα μεγαλύτερα απεργιακά κύματα από το 1979 και σχεδόν κάθε εβδομάδα ξεσπούν νέοι αγώνες, που όμως παραμένουν απομονωμένοι ο ένας από τον άλλο. Και ενώ το ιρανικό καθεστώς, για να στρέψει τα βλέμματα μακριά από τους δρόμους, έχει εξαπολύσει τις τελευταίες μέρες επιδρομές με πυραύλους και ντρόουν εναντίον Κούρδων στο εσωτερικό του γειτονικού Ιράκ, το ερώτημα που τίθεται είναι αν και πώς αυτοί οι αγώνες θα μπορέσουν να ενοποιηθούν σε ένα κίνημα μαζικό και νικηφόρο.