Δημήτρης Βολιώτης
Απαντήσεις για το πως θα ικανοποιούνται οι κοινωνικές ανάγκες τον 21ο αιώνα
Η Πολιτική στην εποχή Μνημονίου
Η δεκαετία 2009-2019 θα μνημονεύεται από τους ιστορικούς του μέλλοντος ως η εποχή του μνημονίου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ως γνήσιος Μηχανισμός Πολιτικής και Οικονομικής Κυριαρχίας του κεφαλαίου στην Ευρώπη, προσπαθώντας να ξεπεράσει με «δικά» της μέσα την καπιταλιστική κρίση και να αναβαθμίσει με αυτό τον τρόπο την θέση της στον παγκόσμιο καταμερισμό, λαμβάνει μια σειρά μέτρων σε βάρος του εργαζόμενου λαού.
Ο λαός αντιδρά και βγαίνει στους δρόμους. Η πολιτική αναζήτηση φουντώνει όχι μόνο στο κίνημα αλλά και μέσα σε κάθε σπίτι, όπου η Τρόικα, η Ευρωπαϊκή τράπεζα, ο Σόιμπλε και η Μερκελ αποτελούν πλέον αντικείμενο συζήτησης σε κάθε οικογενειακό ή φιλικό τραπέζι. Η Πολιτική επιστρέφει…
Σε αυτό το πολιτικό σκηνικό γεννιέται η ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Η επιμονή μας από την ίδρυσή μας ως ΝΑΡ, στην μετωπική λογική δικαιώνεται. Με την ίδρυσή της, η Ριζοσπαστική Αντικαπιταλιστική Αριστερά ενώνεται, σπάει τα όρια της λογικής του «χώρου» και του επιμέρους, για να διατυπώσει μια συνολική πολιτική πρόταση εξόδου από το Μνημόνιο.
Για να βγούμε από το μνημόνιο, πρέπει να διαγράψουμε το χρέος. Για να διαγράψουμε το χρέος πρέπει να εθνικοποιήσουμε τις τράπεζες. Αν εθνικοποιήσουμε τις τράπεζες θα πρέπει να βγούμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για να ζήσουμε εκτός της ΕΕ θα πρέπει να εθνικοποιήσουμε τις μεγάλες επιχειρήσεις και να συγκρουστούμε οριστικά με το κεφάλαιο και τους Μηχανισμούς του.
Πρόγραμμα με στόχους, προαπαιτούμενα και αλληλοσυνδέσεις που κανένας δεν μπορεί να λειτουργήσει από μόνος του χωρίς τους άλλους και ικανοποιεί τρία βασικά κριτήρια μιας επαναστατικής πολιτικής: α) αντιπαρατίθεται καταρχήν στη βασική επιδίωξη του κεφαλαίου τη συγκεκριμένη περίοδο β) η πάλη για την εφαρμογή του οδηγεί σε όξυνση της ταξικής πάλης γ) η υλοποίησή του ολοκληρώνεται μόνο έξω από τα όρια του συστήματος.
Ομως η συζήτηση σταμάτησε εκεί. Δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ η ανάλυση των όρων και των προϋποθέσεων εφαρμογής του προγράμματος στις σημερινές συνθήκες. Στο ερώτημα που αναδεικνυόταν μέσα από την συζήτηση με τον κόσμο «Πως θα γίνουν όλα αυτά; Πως θα λειτουργεί μετά η κοινωνία;», δεν δόθηκε ποτέ η δική μας απάντηση.
- Πως θα εθνικοποιηθούν οι τράπεζες και τι θα γίνει με το νόμισμα;
- Πως θα είναι εκτός Ε.Ε η αγροτική παραγωγή, οι κατασκευές, το εμπόριο, ο Τουρισμός, και οι άλλοι κλάδοι της Οικονομίας;
- Πως θα λειτουργεί το κράτος; (Παιδεία, Υγεία, κλπ).
- Πως θα οργανωθεί η άμυνα της χώρας «εκτός και εναντίον» ΕΕ και ΝΑΤΟ;
- Πως θα προχωρήσει η κρατικοποίηση στις μεγάλες επιχειρήσεις;
Οι ίδιες οι ηγεσίες των οργανώσεων της ΑΝΤΑΡΣΥΑ δεν άνοιξαν ποτέ οργανωμένα αυτή τη συζήτηση, δεν πίστεψαν στην αναγκαιότητα της. Οι ΑΡΑΝ, ΑΡΑΣ, ΑΡΙΣ αντιμετώπιζαν το πρόγραμμα περίπου ως μέσο για «ευρύτερες» πολιτικές συνεργασίες, το ΣΕΚ από την αρχή θεωρούσε ότι αυτά είναι υπόθεση του «κόμματος», ενώ εμείς βλέπαμε σε μια τέτοια προσπάθεια, κυρίως τον κίνδυνο διολίσθησης σε διαχειριστική πρόταση αριστερής διακυβέρνησης στον καπιταλισμό.
Η συγκρότηση ενός τέτοιου αναλυτικού προγράμματος μέσα από διαδικασίες συνελεύσεων Τοπικών Επιτροπών και θεματικών συνδιασκέψεων θα οδηγούσε στο βάθεμα του περιεχομένου της πολιτικής συμφωνίας και θα αποτελούσε ένα πραγματικό βήμα προς την συγκρότηση του Αντικαπιταλιστικού Πόλου.
Ποιό πολιτικό αποτέλεσμα θα είχε αλήθεια για την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αν τις ημέρες του δημοψηφίσματος που το ερώτημα τέθηκε με πραγματικούς όρους, είχε ήδη προηγηθεί η προβολή μιας τέτοιας απάντησης; Όταν ο λαός περίμενε με αγωνία (μάταια) να ακούσει το σχέδιο της Κυβέρνησης για την επόμενη μέρα, έξω από τα δεσμά του Μνημονίου, και αντί αυτού είδε τον ΣΥΡΙΖΑ να αποκαλύπτει την σοσιαλδημοκρατική πολιτική του ταυτότητα;
Τα χρόνια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ολοκληρώθηκε η εφαρμογή του μνημονίου, ο λαός «γύρισε σπίτι του», η ΑΝΤΑΡΣΥΑ πληγώθηκε (ανεπανόρθωτα;) και το ερώτημα συνέχισε να μένει στον αέρα. Με τη ΝΔ στην κυβέρνηση εμφανίστηκε η πανδημία η οποία ανέδειξε νέες ευκαιρίες για το κεφάλαιο αλλά και τον κόσμο της εργασίας.
Πρόγραμμα για μια νέα κοινωνία
Το πρόγραμμα εξόδου από την τριπλή Οικονομική – Υγειονομική – Περιβαλλοντολογική κρίση συνδέεται πλέον άρρηκτα με εκείνο για μια άλλη κοινωνία
Στις νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν τα ερωτήματα που τέθηκαν απαιτούν πλέον βαθύτερες απαντήσεις «από την σκοπιά του μέλλοντος». Η συγκρότηση του μεταβατικού προγράμματος εξόδου από τριπλή την Οικονομική – Υγειονομική – Περιβαλλοντική κρίση, συνδέεται πλέον άρρηκτα με το πρόγραμμα για μια άλλη κοινωνία. Η διαδικασία συγκρότησης του ρεύματος της κομμουνιστικής απελευθέρωσης για μια νέα κοινωνία, απαιτεί μια νέα σκιαγράφηση του επαναστατικού δρόμου που θα σφυρηλατείται πάνω στις μάχες του σήμερα.
Πρώτα θα πρέπει να προσδιοριστούν οι «πηγές» της νέας αφήγησης. Από τον Μαρξ, τον Ένγκελς και τον Λένιν, μέχρι την Λούξεμπουρκ και τον Γκράμσι. Από τον Τσε και τον Φιντέλ μέχρι τους Βιετκόγκ και τον κομαντάτε Μάρκος. Με αναλυτική συζήτηση πάνω σε ζητήματα όπως αυτό της νέας σύνθεσης της εργατικής τάξης, της εργατικής εξουσίας σε αντιπαράθεση με την αριστερή διακυβέρνηση, τον ρόλο του κράτους στην μεταβατική κατάσταση και την στάση του απέναντι στις απόπειρες αυτοοργάνωσης, την σχέση εθνικού-διεθνικού, καθώς και άλλων θεωρητικών θεμάτων που θα τεθούν στην πορεία.
Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης είναι προφανής η ανάγκη για ένα διεθνές παρατηρητήριο της επαναστατικής δυνατότητας, όπου και όταν εμφανίζεται. Εξίσου απαραίτητη είναι η συντροφική ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα σε έντυπα, συλλογικότητες και οργανώσεις στην Ελλάδα και τον κόσμο, που αναγνωρίζουν την ανάγκη επαναδιατύπωσης του νέου επαναστατικού οράματος.
Βασικά όργανα της διαδικασίας συγκρότησης θα μπορούσαν να είναι οι διαρκείς συναντήσεις όλου του αντικαπιταλιστικού δυναμικού στις γειτονιές ή ανά κλάδο συνολικά ή θεματικά, με βάση την εμπειρία των επιτροπών αγώνα και των αντικαπιταλιστικών συνελεύσεων. Εκεί στην προσπάθεια ανάλυσης του προγράμματος θα γίνουν οι νέες συνθέσεις και θα «παιχτεί» με πραγματικούς όρους η σχέση αντικαπιταλιστικής πτέρυγας – μετώπου – κόμματος.
Το πρόγραμμα θα πρέπει να απαντά στο πως η νέα κοινωνία θα απελευθερώνει τον άνθρωπο και την φύση από τα δεσμά του Ολοκληρωτικού Καπιταλισμου, πως θα ικανοποιεί τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες στον 21ο αιώνα. Αυτές οι ανάγκες μαζί με τον νέο τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας και της οικονομίας θα μπορούσαν να αποτελούν τους άξονες μιας τέτοιας συζήτησης:
- Διατροφή: Αγροτο-διατροφική διαδικασία.
Άμεσα: Προσδιορισμός της αλλαγής των καλλιεργειών ώστε η αγροτική παραγωγή να εξασφαλίζει το ελάχιστο βιοτικό επίπεδο του λαού μας.
Μεσοπρόθεσμα: εξασφάλιση της διατροφικής ανεξαρτησίας από τα σχετικά Πολυεθνικά Πολυκλαδικα Μονοπώλια και τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα. Ιδρυση δημόσιου φορέα διανομής με κρατικοποίηση των μεγάλων αλυσίδων super market. Δωρεάν σίτιση στα είδη πρώτης ανάγκης.
- Στέγαση: Αρχιτεκτονική των νέων πόλεων.
Άμεσα: Προσδιορισμός νέων κανόνων στην πολεοδόμηση του πρωτογενούς, δευτερογενούς και τροτογενούς τομέα, με έμφαση στον δημόσιο χώρο.
Μεσοπρόθεσμα: Δημιουργία νέων πολεοδομικών σχεδίων σε αρμονία και ισορροπία με το φυσικό περιβάλλον. Δωρεάν στέγαση για όλους.
- Υγεία: Πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια φροντίδα.
Άμεσα: Επανίδρυση των κέντρων Υγείας σε κάθε Δήμο ώστε να εξασφαλίζεται η πλήρης πρωτοβάθμια φροντίδα. Αναβάθμιση των Νοσοκομείων σε κάθε πρωτεύουσα νομού.
Μεσοπρόθεσμα: Επίταξη και κρατικοποίηση όλων των ιδιωτικών Μονάδων (Νοσοκομεία- διαγνωστικά κέντρα κλπ.) και ένταξή τους στο δημόσιο σύστημα Υγείας. Δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για όλους
- Παιδεία: Εκπαίδευση Τέχνες και Πολιτισμός.
Άμεσα: Ενιαία δημόσια δωρεάν εκαπαίδευση για όλους από τον παιδικό σταθμό μέχρι το Πανεπιστήμιο.
Μεσοπρόθεσμα: Επίταξη και κρατικοποίηση όλων των ιδιωτικών Μονάδων. Ενίσχυση όλων των μορφών της τέχνης και του πολιτισμού. Επανίδρυση θεατρικών ομάδων, ενίσχυση ανεξάρτητων παραγωγών. Μαζικός λαικός αθλητισμός με κατάργηση όλων των επαγγελματικών πρωταθλημάτων. Δωρεάν πρόσβαση για όλους σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης.
- Ενέργεια: Βιώσιμη ανάπτυξη και ορυκτός πλούτος
Άμεσα: Πλήρης αξιοποίηση όλων των πηγών ενέργειας και του λιγνίτη με τήρηση των αναγκαίων περιβαλλοντικών όρων. Όχι στις εξορύξεις για φυσικό αέριο. Κατάρτιση νέου Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης.
Μεσοπρόθεσμα: Σταδιακή ενίσχυση όλων των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας με έμφαση στα υδροηλεκτρικά έργα και λελογισμένη χρήση φωτοβολταικών και αιολικών πάρκων με την σύμφωνη γνώμη των τοπικών οργάνων. Στόχος η αντικατάσταση της κεντρικής παραγωγής ενέργειας από τοπικές Μονάδες διασυνδεδεμένες σε ένα ενιαίο κεντρικό δίκτυο. Δωρεάν διανομή Ηλεκτρικής Ενέργειας
- Μετακίνηση: Μεταφορές – Συγκοινωνία.
Κρατικοποίηση όλων των μέσων μαζικής μεταφοράς (Λεωφορεία, τρένα πλοία, αεροπλάνα) με επίταξη του εφολιστικού κεφαλαίου. Δωρεάν δημόσια μέσα μεταφοράς για όλους.
- Έρευνα: Κοινωνία της Πληροφορίας.
Άμεσα: Αναβάθμιση της Έρευνας στα πανεπιστήμια.
Μεσοπρόθεσμα: Ανάπτυξη ανεξάρτητου κώδικα και νέου λογισμικού. Σύνδεση της Έρευνας με τις νέες συνεταιριστικές μονάδες. Δωρεάν internet και Λογισμικό για όλους.
- Διοίκηση: Λαϊκή εξουσία και αυτοοργάνωση.
Δημιουργία νέων θεσμών εργατικής εξουσίας και αυτοοργάνωσης. Νέα Συντακτική συνέλευση της Βουλής, για την κεντρική διοίκηση από αιρετούς και ανακλητούς Βουλευτές που θα νομοθετούν με βάση τις σχετικές προτάσεις από τα Δημοτικά λαϊκά συμβούλια και τις λαϊκές επιτροπές, εξασφαλίζοντας ισονομία και ισόμετρη ανάπτυξη σε όλη την επικράτεια.
- Οικονομία: Ελεύθερα Συνεταιριζόμενοι παραγωγοί.
Αντικατάσταση του νομίσματος ως μέσου ανταλλαγής από την κάρτα του Πολίτη, με σύστημα μονάδων, σήμερα ανάλογα με την προσφορά αύριο με τις ανάγκες.
Μεσοπρόθεσμα: Ανεξαρτησία από τα Πολυεθνικά Πολυκλαδικά Μονοπώλια.
Οργάνωση συνεταιριστικών μονάδων με εργατική δημοκρατία στους χώρους δουλειάς και κριτήριο την παραγωγή κοινωνικού πλόυτου για την εξασφάλιση της ποιότητας ζωής για όλους.
- Βιομηχανία: Βιομηχανικές Μονάδες και βιοτεχνία.
Άμεσα: Κρατικοποίηση όλων των μεγάλων Βιομηχανικών Μονάδων.
Μεσοπρόθεσμα: Επανίδρυση σε συνεταιριστική βάση όλων των μικρών βιοτεχνιών.
Όπως είναι φανερό τα παραπάνω σημεία είναι τελείως ενδεικτικά και δεν μπορούν να αποδώσουν ούτε τον πλούτο ούτε το βάθος μιας επαναστατικής πρότασης. Αποδεικνύουν εκτός από το προφανές (την ανεπάρκεια του γράφοντος), το ότι αυτή θα αποτελεί αποτέλεσμα μιας συλλογικής διαδικασίας μέσα στα πλαίσια της ταξικής πάλης.
Αυτό όμως δεν μπορεί άλλοθι… Γιατί μπορούν να συμβάλουν στο ξεκίνημα μιας νέας συζήτησης, στην απόπειρα για την επαναδιατύπωση του επαναστατικού οράματος με τέτοιο τρόπο, που να απαντάει στις ανάγκες της εργαζόμενης πλειοψηφίας και να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες κοινωνικές συνθήκες και τις τεχνολογικές εξελίξεις. Να ξαναζεστάνουν την ελπίδα για μια νέα ενότητα και της αντικαπιταλιστικής πτέρυγας.