Γιώργος Μουρμούρης
Στον απόηχο μιας νίκης
Ένας χρόνος συμπληρώνεται σε λίγες εβδομάδες από το μεσημέρι της 7ης Οκτωβρίου 2020, όταν σε μια κατάμεστη λεωφόρο Αλεξάνδρας ανακοινωνόταν από τα μεγάφωνα η ετυμηγορία του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων: Η Χρυσή Αυγή είναι εγκληματική οργάνωση. Την ανακοίνωση της καταδίκης, που σηματοδότησε μια κολοσσιαία νίκη του αντιφασιστικού κινήματος, διαδέχτηκε η άγρια διάλυση της συγκέντρωσης από την αστυνομία, που έστειλε το μήνυμα ότι «το (βαθύ) κράτος έχει συνέχεια».
Η συγκέντρωση στο Εφετείο σηματοδοτούσε την κορύφωση 20 σχεδόν ημερών «αντιφασιστικού πυρετού», με δεκάδες παρεμβάσεις υπέρ της καταδίκης των νεοναζί. Μιας πορείας που είχε ξεκινήσει από τη μεγαλειώδη διαδήλωση σε Κερατσίνι και Πειραιά, στην επέτειο της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα.
Έναν χρόνο μετά, ήρθαν ξανά οι μέρες αυτές του Σεπτέμβρη που από το 2013 και μετά φέρνουν μαζί τους τους στίχους και τις μουσικές του Killah-P. Οι συνθήκες είναι βέβαια πολύ διαφορετικές από όλα τα προηγούμενα χρόνια. Όμως αυτό καθόλου δεν σημαίνει ότι ο φασιστική απειλή έχει παρέλθει: Ίσα-ίσα που, ως συμπλήρωμα περισσότερο παρά σε αντίθεση με τον «αυταρχικό ορθολογισμό» της κυβέρνησης, μέσα στο συνονθύλευμα εθνικιστών, συνωμοσιολόγων, φιλοχουντικών και σκοταδιστών που συναπαρτίζουν το ακροδεξιάς κοπής «αντιεμβολιαστικό κίνημα» και με πρόταγμα (τι ειρωνεία!) την «ατομική ελευθερία/ελευθερία επιλογής», παραφυάδες της Χρυσής Αυγής βρίσκουν εύφορο έδαφος να εμφανιστούν ξανά δημόσια και να αποκτήσουν ακροατήριο. Καταδικασμένα στελέχη των νεοναζί έχουν ήδη αποφυλακιστεί, έχοντας περάσει λίγους μόλις μήνες στη φυλακή, ενώ η ίδια η εγκληματική οργάνωση πραγματοποιεί σποραδικές εμφανίσεις με τα επίσημα λάβαρά της, υπό την κάλυψη αστυνομίας και εισαγγελικών αρχών. Τέλος, μεγάλο μέρος της «ατζέντας» της Χρυσής Αυγής έχει απορροφηθεί από τους κρατικούς θεσμούς και κόμματα του «συνταγματικού τόξου», με χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγμα, την αποχαλίνωση της αστυνομίας με την υιοθέτηση πρακτικών «Ταγμάτων Εφόδου» κατά αγωνιστών και προσφύγων-μεταναστών.
Ο θόρυβος από τις χειροβομβίδες κρότου-λάμψης και η ασφυκτική οσμή των δακρυγόνων έξω από το Εφετείο, όταν η αστυνομία του Μιχάλη Χρυσοχοϊδη διέλυε τη μεγάλη αντιφασιστική συγκέντρωση της 7ης Οκτωβρίου, σηματοδότησαν μια τόσο γρήγορη «μεταβίβαση βίας» από το βαθύ/παρά-κράτος στους επίσημους κρατικούς θεσμούς που έμεινε ελάχιστος χρόνος για τη συλλογική επεξεργασία όσων τόσο συμπυκνωμένα έλαβαν χώρα στη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Ύστερα «κύλησε ο καιρός και η ιστορία» και στην καθημερινότητα πέρασε πλέον ο υγειονομικός κίνδυνος και η οργιώδης καταστολή του δεύτερου lockdown. Έτσι, η μέρα του Εφετείου «πέρασε εύκολα απ’ τη μνήμη στην καρδιά», αφήνοντας στο οδόστρωμα του κεντρικού δρόμου της Αθήνας υπολείμματα από τα δακρυγόνα των ΜΑΤ και τα θρύψαλα του «τείχους της Δημοκρατίας», το οποίο, σαν τις σάλπιγγες της Ιεριχούς, διέλυσαν οι κρότοι των χειροβομβίδων που εκτόξευαν κατά των διαδηλωτών οι δυνάμεις καταστολής.
Ποιες διεργασίες έλαβαν χώρα τους μήνες που ακολούθησαν την καταδίκη της Χρυσής Αυγής; Σίγουρα η διαδικασία που έγινε αισθητή κυριολεκτικά στο πετσί εκατοντάδων ανθρώπων, ήταν η αποχαλίνωση της αστυνομίας και ιδίως της ομάδας ΔΕΛΤΑ, η δράση της οποίας θύμισε –σε αφοπλιστικά σε πολλές περιπτώσεις– τα χρυσαυγίτικα Τάγματα Εφόδου. Οι ιαχές «πάμε να τους γαμήσουμε, να τους σκοτώσουμε» από αφιονισμένους εποχούμενους αστυνομικούς στη Νέα Σμύρνη, οι ξυλοδαρμοί «προς παραδειγματισμό», τα βασανιστήρια (και η πολιτική τους κάλυψη) στη ΓΑΔΑ, και βεβαίως η διαρκής σαδιστική βία κατά προσφύγων και μεταναστών στα σύνορα, έδωσαν την αίσθηση μιας «αλλαγής σκυτάλης» ως προς το σώμα ή τον θεσμό που δικαιούται να ασκεί αυθαίρετη, τρομοκρατικού επιπέδου, βία σε ομάδες του πληθυσμού.
Παράλληλα, χαρακτηριστική της αντιμετώπισης της νεοναζιστικής απειλής από τον κρατικό μηχανισμό ήταν και η επί μήνες διαφυγή του Χρήστου Παππά. Διαψεύδοντας το σαρδόνιο γέλιο του Σταύρου Μπαλάσκα, όταν, σε μία από τις καθημερινές τότε τηλεοπτικές του εμφανίσεις, δήλωνε ότι δεν υπάρχει «ούτε μία (περίπτωση) στο τρισεκατομμύριο» να διαφύγει, το καταδικασθέν στέλεχος της εγκληματικής οργάνωσης, ο Χρήστος Παππάς κρυβόταν επί μήνες στου Ζωγράφου, «κάτω από τη μύτη» των «λαγωνικών» της ΕΛΑΣ. Ο δε Γιάννης Λαγός παρέμεινε για μήνες στις Βρυξέλλες, μέχρι το Ευρωκοινοβούλιο να εξετάσει το αίτημα άρσης της ασυλίας του καθώς είχε… σοβαρότερες υποθέσεις να ασχοληθεί. Μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου, εξάλλου, ασύλληπτος παρέμενε και ο οδηγός και πρώην πρωτοπαλίκαρο του Νίκου Μιχαλολιάκου, Σωτήρης Δεβελέγκος.
Μπορεί να πέρασε «στα ψιλά» της επικαιρότητας, όμως από τα στελέχη της νεοναζιστικής οργάνωσης που καταδικάστηκαν τον περασμένο Οκτώβριο, κάποιοι έχουν ήδη αποφυλακιστεί. Ο Γιώργος Τσακανίκας, γραμματέας της Τοπικής Οργάνωσης Νίκαιας της Χρυσής Αυγής, καταδικάστηκε σε έξι χρόνια φυλάκιση για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση. Λίγους μήνες αργότερα, στις 13 Μαΐου, το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών έκανε δεκτό το αίτημα αποφυλάκισής του μέχρι τη διεξαγωγή της δίκης σε δεύτερο βαθμό. Στις 15 Φεβρουαρίου, άλλωστε, το Πενταμελές Εφετείο Αναστολών είχε κάνει δεκτό το αίτημα αναστολής εκτέλεσης της ποινής του χρυσαυγίτη Νίκου Παπαβασιλείου, τέσσερις μόλις μήνες μετά τη φυλάκισή του. Μόλις πριν λίγες ημέρες, στις 6 Σεπτεμβρίου, ένας ακόμη χρυσαυγίτης έλαβε το «πράσινο φως» για να εξέλθει από τις φυλακές Δομοκού. Πρόκειται για τον Μιχάλη Αρβανίτη, στον οποίο είχε επιβληθεί κάθειρξη πέντε ετών για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση.
Στο μεταξύ, η εμφάνιση και στην Ελλάδα του «αντιεμβολιαστικού κινήματος» αναπτέρωσε τις ελπίδες των άλλοτε «πρωτοπαλίκαρων» του Νίκου Μιχαλολιάκου να απευθυνθούν σε ευήκοα ώτα αλλά και να επανεμφανιστούν δημοσίως. Στις συγκεντρώσεις που έχουν πραγματοποιηθεί έως σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη έδωσαν το «παρών» και μέλη των μορφωμάτων που ίδρυσαν καταδικασθέντα στελέχη των νεοναζί, όπως οι «Έλληνες Για Την Πατρίδα» του Ηλία Κασιδιάρη και η «ΕΛΑΣΥΝ» του Γιάννη Λαγού.
«Η σκύλα που γέννησε το τέρας ζει — και είναι σε οργασμό»
Σε συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το Σάββατο 24 Ιουλίου, τα κόμματα των φυλακισμένων για ένταξη και διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης συμμετείχαν με διακριτά «μπλοκ», πανό, τρικάκια και συνθήματα, ενώ οπαδοί του κόμματος Κασιδιάρη έφεραν πανό με το σύνθημα «η Ελλάς υπεράνω όλων».
Από κοντά και η αμιγώς ναζιστική, σύμφωνα με το «“Σημείο” για τη μελέτη και αντιμετώπιση της ακροδεξιάς», Propatria, μέλη της οποίας εμφανίστηκαν σε παράταξη που θύμιζε τα χρυσαυγίτικα Τάγματα Εφόδου και φώναξαν συνθήματα όπως «ΕΛΛΑΣ, ή ταν ή επί τας», «η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες» και «αναρχικοί και μπολσεβίκοι αυτή η γη δεν σας ανήκει». Η συνωμοσιολογία, ο ακροδεξιός και παρεκκλησιαστικός μυστικισμός, η αποκωδικοποίηση της γενικευμένης απέχθειας που προκαλεί ο «αυταρχικός θετικισμός» της κυβέρνησης ως επίθεση της «Νέας Παγκόσμιας Τάξης» κατά του «Ελληνισμού», δομικά στοιχεία του «αντιεμβολιαστικού κινήματος», συναπαρτίζουν ένα εξαιρετικά ευνοϊκό περιβάλλον για την επανεμφάνιση αμιγώς φασιστικών μορφωμάτων πριν καν τη συμπλήρωση ενός χρόνου από την 7η Οκτωβρίου του 2020. Φορώντας την «προβιά» της «ατομικής ελευθερίας» έναντι του κρατικού αυταρχισμού στο ζήτημα των εμβολίων, και πατώντας πάνω στο κλίμα αλληλοσφαγής που προωθεί η κυβέρνηση με τις παντοειδείς διακρίσεις εμβολιασμένων-ανεμβολίαστων, τα φασιστοειδή επιδιώκουν να αποκτήσουν επιρροή, την οποία βεβαίως ακολούθως θα επιχειρήσουν να αξιοποιήσουν για να στραφούν κατά αγωνιστών και προσφύγων-
μεταναστών, όπως φάνηκε σε όσα διαδραματίστηκαν κατά την υποδοχή της κούκλας «Αμάλ» στο Μεταξουργείο.
Όσον αφορά τη Χρυσή Αυγή καθεαυτή, μέλη της έχουν αφεθεί ανενόχλητα να πραγματοποιήσουν τουλάχιστον δύο υπαίθριες συγκεντρώσεις με τα λάβαρα της εγκληματικής οργάνωσης: Το απόγευμα του Σαββάτου 30 Ιανουαρίου οπαδοί της συγκεντρώθηκαν στο μνημείο για τους πεσόντες των Ιμίων, πραγματοποιώντας μια τελετή μίσους «από τα παλιά», στο πλαίσιο της οποίας μάλιστα αναγνώστηκε επιστολή του έγκλειστου «φύρερ», Νίκου Μιχαλολιάκου. Επρόκειτο για την περίοδο που το ξύλο από την ΕΛΑΣ σε αγωνιστές και όχι μόνο βρισκόταν στην «ημερήσια διάταξη», ωστόσο τα μέλη της ναζιστικής συμμορίας δεν ενοχλήθηκαν από κανέναν. Πιο πρόσφατα, στις αρχές Σεπτεμβρίου, περίπου 100 οπαδοί της Χρυσής Αυγής πραγματοποίησαν φιέστα στις Θερμοπύλες με πυρσούς και συνθήματα, όπως «ζήτω ο αρχηγός, ζήτω η Χρυσή Αυγή, ζήτω η νίκη». Ουδείς τους ενόχλησε.
«Σιγά μη φοβηθώ» Παρακαταθήκη αγώνα η καταδίκη της Χρυσής Αυγής
Οσα έλαβαν χώρα στον έναν σχεδόν χρόνο που μεσολάβησε από την καταδίκη της Χρυσής Αυγής έως την όγδοη επέτειο από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, δείχνουν ότι, όπως από πολλές πλευρές έχει τονιστεί επανειλημμένως, δεν «ξεμπερδέψαμε» με τον φασισμό. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η 7η Οκτωβρίου δεν αποτέλεσε μια σπουδαία νίκη του αντιφασιστικού κινήματος, αποκορύφωμα μιας μακράς διαδρομής αγώνων τόσο στη δικαστική αίθουσα όσο και στον δρόμο. Το ότι οι φετινές συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις, συναυλίες και άλλες δράσεις, στο πλαίσιο του Αντιφασιστικού Σεπτέμβρη, πραγματοποιούνται με την ηγετική ομάδα και δεκάδες στελέχη της ναζιστικής οργάνωσης στη φυλακή, και όχι με τον Ρουπακιά σιδηροδέσμιο και τους υπόλοιπους χρυσαυγίτες ελεύθερους να οργανώνουν ξανά την εγκληματική τους δραστηριότητα σε πανελλαδικό επίπεδο με τη χρηματοδότηση που πιθανότατα θα λάμβαναν αναδρομικά, οφείλεται στους χιλιάδες ανθρώπους μιας λεπτής κόκκινης κλωστής που ξεκινάει από τον Παύλο Φύσσα και φτάνει ως την ιαχή «γιε μου, τα κατάφερες», της μάνας του δολοφονημένου αντιφασίστα μουσικού, επτά χρόνια αργότερα.
«Αυτός ο Σεπτέμβρης είναι του Παύλου μας και του Ανδρέα μας».
Ανάμεσα στους τόσους και τόσους ανθρώπους αυτής της διαδρομής, ένας ήταν και ο αγωνιστής δικηγόρος Ανδρέας Τζέλλης, που έφυγε από τη ζωή στις 14 Σεπτεμβρίου. «Ήταν ο άνθρωπος που μας έδωσε κουράγιο να δώσουμε αυτόν τον πολύχρονο αγώνα, έγινε οικογένειά μας, πόνεσε, έκλαψε και γέλασε μαζί μας. Για μας δεν ήταν απλά ο δικηγόρος που τίμησε όσο λίγοι τον ρόλο του, αλλά ο δικός μας Ανδρέας. Τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο χωρίς αυτόν και στις μάχες που έρχονται η απουσία του θα είναι ηχηρή», ανέφερε η οικογένεια του Παύλου Φύσσα αποχαιρετώντας τον αγωνιστή δικηγόρο, προσθέτοντας: «Αυτός ο Σεπτέμβρης είναι του Παύλου μας και του Ανδρέα μας».
Ο Ανδρέας Τζέλλης και οι υπόλοιποι δικηγόροι της Πολιτικής Αγωγής, τα μέλη των σωματείων και συνδικάτων που πάλεψαν τον φασισμό στους χώρους δουλειάς αλλά και στη δικαστική αίθουσα, οι πολιτικές οργανώσεις, μεταναστευτικές συλλογικότητες, οι συλλογικότητες γειτονιάς, οι αντιφασιστικές πρωτοβουλίες, οι άνθρωποι που βρέθηκαν στον δρόμο ρισκάροντας ενίοτε τη σωματική τους ακεραιότητα, κόντρα στις φασιστικές ορδές και την αφιονισμένη αστυνομία, οι αυτόπτες μάρτυρες που είπαν την αλήθεια στο δικαστήριο παρά τους χρυσαυγίτικους τραμπουκισμούς, οι δεκάδες χιλιάδες που πλημμύρισαν τη λεωφόρο Αλεξάνδρας την ημέρα ανακοίνωσης της απόφασης του δικαστηρίου, αυτοί συναποτελούν τη δύναμη εκείνη που έκλεισε στη φυλακή τη ναζιστική συμμορία. Με πρώτο τον Παύλο Φύσσα, που υπέδειξε τους δολοφόνους του πεθαίνοντας «όρθιος, σε δημόσια θέα».
