Δημήτρης Σταμούλης
Η τριήμερη συζήτηση στη βουλή για το νομοθετικό τερατούργημα του νέου πτωχευτικού κώδικα και την πρόταση δυσπιστίας κατά του υπουργού Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρα, παρά τη φαινομενική «σκληρή» κόντρα ανάμεσα σε ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, ουσιαστικά ανέδειξε τις τραγικές ευθύνες όλων των τελευταίων κυβερνήσεων για την υπερχρέωση των νοικοκυριών και την επικείμενη άγρια εφόρμηση τραπεζιτών και αρπακτικών funds στην πρώτη κατοικία και τον λαϊκό μόχθο. Μόνο ανατριχίλα προκαλεί ο προγραμματισμός 79.000 πλειστηριασμών ως το τέλος του 2020!
Για «σπάνια συγκυρία που απαιτούσε πατριωτική συσπείρωση και αλληλεγγύη», μίλησε ο Κ. Μητσοτάκης. Για «αδιανόητη προτεραιότητα τώρα που σε όλη την Ευρώπη έχουμε αναστολή πτωχεύσεων και ρευστοποιήσεων», έκανε λόγο ο Αλ. Τσίπρας. «Με υπογραφή Τσακαλώτου καταργήθηκε η προστασία της πρώτης κατοικίας, όπως προβλεπόταν από το νόμο Κατσέλη», υπενθύμισε ο Χρ. Σταϊκούρας, ενώ η Ε. Αχτσιόγλου απάντησε ότι «η κυβέρνηση αντιμετωπίζει το πρόβλημα από τη σκοπιά των τραπεζών». Λες και ο νόμος Φλαμπουράρη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ είχε άλλη… φιλοσοφία. Κατά την ομιλία του ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ προσπάθησε να σφυρηλατήσει ένα προφίλ «πολέμιου» των τραπεζών, στο τέλος παραδέχτηκε απροκάλυπτα ότι «για χάρη τους, προκειμένου να σωθούν, υποβληθήκαμε σε τεράστιες θυσίες, μέσα από μνημόνια ακραίας λιτότητας» και πως «καταφέραμε και τις κρατήσαμε, και ορθώς […]»!
Κομμένος και ραμμένος για τα συμφέροντα τραπεζών, εγχώριων και ξένων εταιρειών του κυκλώματος αγοραπωλησιών-ενοικιάσεων ακινήτων είναι ο νέος νόμος της κυβέρνησης. Υλοποιεί με ταξικό μένος τις κατευθύνσεις της ΕΕ για μείωση του ποσοστού ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα, με στόχο τη μετατροπή της στέγης σε νέο πεδίο κερδοφορίας για το κεφάλαιο.
Όμως και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει τεράστιο μερίδιο. Υπήρξε ο αρχιτέκτονας της εφαρμογής των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, της σταδιακής κατάργησης της όποιας λειψής προστασίας της πρώτης κατοικίας, των εκατοντάδων χιλιάδων κατασχέσεων, της πραγματοποίησης χιλιάδων πλειστηριασμών και των διώξεων σε βάρος αγωνιστών του κινήματος κατά των πλειστηριασμών.
Το ταξικό εργατικό και λαϊκό κίνημα να κηρύξει άμεσα τον «πόλεμο» στο νέο νόμο-έκτρωμα
Νόμος του κράτους είναι πλέον ο πτωχευτικός κώδικας, με τον άκρως παραπλανητικό τίτλο «Ρυθμίσεις οφειλών και πλαίσιο δεύτερης ευκαιρίας». Για πρώτη φορά στην Ελλάδα εισάγεται ο θεσμός της πτώχευσης των ιδιωτών, δηλαδή των προσώπων που δεν μπορούν να εξοφλήσουν τις οφειλές τους και δεν έχουν την εμπορική ιδιότητα. Με αυτόν τον θεσμό εξισώνεται με τις επιχειρήσεις ο άνεργος, ο μισθωτός, ο συνταξιούχος, ο αυτοαπασχολούμενος ως προς τις συνέπειες.
Ένα από τα επιχειρήματα που επιστράτευσε ο Κ. Μητσοτάκης για να πείσει για τις… αγνές προθέσεις της κυβέρνησης ήταν ότι δίνεται πλέον η δυνατότητα διαγραφής χρεών προς δημόσιο και τράπεζες, μια «πληγή» όπως την χαρακτήρισε, αλλά «προφανώς με μια απώλεια περιουσίας»! Για τις μεγάλες επιχειρήσεις προβλέπονται εργαλεία διάσωσης της λειτουργίας και του κεφαλαίου τους: Όταν πτωχεύουν Ανώνυμες Εταιρείες κατάσχεται μόνο η περιουσία τους, αλλά οι ιδιοκτήτες τους «διασώζουν» τα προσωπικά τους πλούτη. Για τους αδύναμους οφειλέτες, όμως, δεν προβλέπεται πλέον καμιά προστασία, καθώς απαλλοτριώνεται η κατοικία, κάθε στοιχείο της υπόλοιπης ακίνητης περιουσίας τους, οχήματα αλλά και μέρος του μισθού και της σύνταξής τους που υπερβαίνει τις «εύλογες δαπάνες διαβίωσης» και αντιστοιχεί σήμερα περίπου σε 611 ευρώ ανά άτομο και 900 ευρώ ανά ζευγάρι. Και φυσικά το γεγονός ότι θα πτωχεύουν πλέον και φυσικά πρόσωπα, συνεπάγεται ότι θα έχουν και ποινικές ευθύνες οι οποίες συνδέονται με αυτήν την πτώχευση, ακόμα και φυλάκιση!
Με τον νόμο της ΝΔ, οι δανειολήπτες που έχουν αδυναμία πληρωμής του στεγαστικού τους δανείου θα χάνουν το σπίτι τους, η ιδιοκτησία του οποίου θα περνά σε μια εταιρεία που θα αποκτά την κυριότητα. Η δεύτερη ευκαιρία θα «δίνεται» από αυτό το ιδιωτικό fund (Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης) –για το οποίο ήδη διαγκωνίζονται μεγάλες πολυεθνικές– το οποίο θα μπορεί να κρίνει, αν θα επιτρέψει στον πτωχευμένο να συνεχίσει να κατοικεί στο σπίτι αυτό, εφόσον πληρώνει ενοίκιο.
Το νέο πτωχευτικό νομοσχέδιο ορίζει ως «ευάλωτα νοικοκυριά» μόνο όσα δικαιούνται ήδη το στεγαστικό επίδομα — αποκλείει δηλαδή μεγάλη μερίδα των οφειλετών. Για παράδειγμα, «κόβονται» μονοπρόσωπα νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα άνω των 7.000 ευρώ (ισοδυναμεί με μισθό 500 ευρώ) ή νοικοκυριά με δύο μέλη με 10.500 ευρώ (με δύο μισθούς των 375 ευρώ!).
Σε όσα νοικοκυριά δοθεί η δυνατότητα «ενοικίασης» του σπιτιού τους, μετά από μια δωδεκαετία –αν το κρίνει ο «φορέας»– θα μπορούν να το επαναγοράσουν σε τιμή που «θα ορίζει η αγορά», χωρίς ωστόσο να αφαιρείται ούτε το ποσό που έχουν πληρώσει με τα δυσθεώρητα πανωτόκια τα προηγούμενα χρόνια στις τράπεζες, ούτε τα ενοίκια που πλήρωσαν επί 12 χρόνια. Ακόμα κι αν, στα 3-4 χρόνια, ένας «ενοικιαστής» βρει τα απαιτούμενα χρήματα, δεν θα μπορεί να επαναγοράσει το σπίτι του, αν δεν δώσει και τα μισθώματα όλης της δωδεκαετίας, επιπλέον της εμπορικής αξίας του ακινήτου!
Με τον προηγούμενο νόμο, οι συμβάσεις εργασίας συνέχιζαν να είναι σε ισχύ ακόμη και μετά την πτώχευση της επιχείρησης. Με το νέο νόμο, οι συμβάσεις εργασίας λύνονται αυτόματα και χωρίς αποζημίωση με την κήρυξη της πτώχευσης. Έτσι, οι εργοδότες θα μπορούν να γλιτώνουν τεράστια ποσά, κατακλέβοντας «με τον νόμο» τον μόχθο των εργαζομένων τους.
Όσον αφορά τον φορέα-fund, θα είναι κρατικοδίαιτος, λαμβάνοντας και παχυλή –άγνωστη ακόμα– κρατική εγγύηση, προκειμένου να αποδεχτεί να κάνει δεκτή την αίτηση ενός «ευάλωτου» που θέλει να παραμείνει ως ενοικιαστής στο σπίτι στο οποίο έμενε και πλέον δεν θα του ανήκει.
Σε πτωχευμένους θα μετατραπούν και οι εγγυητές που θεωρούνται συνυπεύθυνοι για την οφειλή του δανείου και την εξόφλησή του με τους παραπάνω κανόνες. Με λίγα λόγια, οι ιδιοκτήτες μετατρέπονται σε ενοικιαστές των funds για το ίδιο τους το σπίτι!
Ο νέος κώδικας προβλέπει, επιπλέον, ακύρωση για όλους όσους είχαν προσφύγει για προστασία της πρώτης τους κατοικίας με βάση προηγούμενους νόμους και η υπόθεσή τους ακόμα δεν έχει τελεσιδικήσει. Οι πιστωτές θα μπορούν να δρομολογήσουν την πτώχευση του φυσικού προσώπου-οφειλέτη, με το κριτήριο ότι δεν έχει καταβάλει το 60% των ληξιπρόθεσμων οφειλών του επί έξι μήνες για μη εξυπηρετούμενα χρέη άνω των 30.000 ευρώ. Θα μπορεί έστω και ένας μόνο πιστωτής να υποβάλει αίτηση για πτώχευση του οφειλέτη.
Το ΝΑΡ για Κομμουνιστική Απελευθέρωση σε σχετική ανακοίνωσή του τονίζει μεταξύ άλλων: «Όλο το αστικό πολιτικό σύστημα έχει ευθύνη για την κατάσταση των υπερχρεωμένων νοικοκυριών με την πολιτική που στηρίζουν. Με την κρίση που οξύνεται δεν θα πτωχεύσουν μόνο όσους δανείστηκαν το προηγούμενο διάστημα, αλλά και εκατοντάδες χιλιάδες άλλους που θα βρεθούν να χρωστάνε σε εφορία, ταμεία, ακόμη και σε μια πιστωτική κάρτα. Εν μέσω μιας παγκόσμιας υγιειονομικής κρίσης, η κυβέρνηση και οι πιστωτές της χώρας βιάζονται να πιάσουν πολλά “τρυγόνια”: σωτηρία τραπεζών, δημιουργία νέων αγορών για το κεφάλαιο, υποθήκευση του δικαιώματος στη στέγη ειδικά για τις νεότερες γενιές»
Από μέρους του μαχόμενου ταξικού εργατικού και λαϊκού κινήματος, είναι κρίσιμο να κηρυχτεί ο «πόλεμος» στο νέο νομοθετικό έκτρωμα της «δεύτερης ευκαιρίας» σε τραπεζίτες και funds-κοράκια. Με αιτήματα πάλης όπως:
α) Απόλυτη προστασία του δικαιώματος στη στέγη, με μέτρα για ακατάσχετο της πρώτης κατοικίας και διαγραφή χρεών των λαϊκών οικογενειών προς τράπεζες, κράτος, δήμους και ταμεία. Κανένα σπίτι, χωράφι στα χέρια τραπεζίτη, fund, κράτους.
β) Διαγραφή χρεών προς το δημόσιο των μακροχρόνια ανέργων, χαμηλοσυνταξιούχων και φτωχοποιημένων στρωμάτων.
γ) Κούρεμα των δανείων των λαϊκών νοικοκυριών και απαλλαγή τους από το δάνειο όταν έχει εξοφληθεί ήδη το κεφάλαιο. Λειτουργία στεγαστικής πίστης σύμφωνα με τις λαϊκές ανάγκες. Εθνικοποίηση των τραπεζών.
δ) Κατάργηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών κατοικίας και περιουσίας των λαϊκών στρωμάτων. Κατάργηση των εξώσεων.
ε) Γενναία επιδότηση ενοικίου, παραχώρηση κενών κατοικιών (χιλιάδες είναι τα άδεια ακίνητα δήμων, εκκλησιών, φορέων του δημοσίου). Μέτρα για την άμεση μείωση των ενοικίων κατοικίας των λαϊκών στρωμάτων, που εκτόξευσε την προηγούμενη περίοδο το airbnb και η τουριστικοποίηση πολλών περιοχών.
στ) Κατάργηση των φόρων της πρώτης κατοικίας. Κατάργηση της φοροληστείας του λαού.
ζ) Κατάργηση του ΕΝΦΙΑ. Να πληρώσει το κεφάλαιο για την περιουσία και τα κέρδη του.
Μαζικό, δυναμικό, ανυποχώρητο κίνημα για το δικαίωμα στη στέγη
Ηλίας Σμήλιος | μέλος του συντονισμού συλλογικοτήτων Θεσσαλονίκης
Ο αγώνας ενάντια στους πλειστηριασμούς με τα πολύ μαζικά χαρακτηριστικά που απέκτησε στην τριετία 2016-2018, δείχνει ότι το ζήτημα της στέγης μπορεί να συνεγείρει και να συσπειρώσει ευρύτερα κοινωνικά στρώματα και να προσδώσει δυναμικά χαρακτηριστικά στις λαϊκές κινητοποιήσεις, σε βαθμό που να αποβούν νικηφόρες, μπλοκάροντας ή καθυστερώντας την εφαρμογή βασικών κυβερνητικών επιλογών και κατακτώντας κάποιες μικρές έστω νίκες.
Και ναι μεν οι όροι της μάχης για την προάσπιση του δικαιώματος στη στέγη και την προστασία της λαϊκής κατοικίας και περιουσίας έχουν αλλάξει, μετά τις δραματικές αλλαγές που έχουν επιφέρει στο σχετικό νομοθετικό πλαίσιο οι κυβερνήσεις ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Το κίνημα κατά των πλειστηριασμών όμως όχι μόνο μπορεί χρήσιμα συμπεράσματα να μας προσφέρει για το «πώς, με ποιους και για τι» του αναγκαίου σήμερα αγώνα για την ανατροπή του πτωχευτικού κώδικα και της νέας επιδρομής του κεφαλαίου στη λαϊκή κατοικία αλλά και οφείλει να «επαναφορτίσει τις μπαταρίες του» και νέο, πιο μαζικό, πιο δυναμικό και πάντα ανυποχώρητο αγώνα να ξεκινήσει!
Δεν ξεχνάμε ότι το κίνημα κατά των πλειστηριασμών δυνάμωσε και κατέκτησε νίκες, όταν και όπου βασίστηκε στη δημοκρατία των συνελεύσεων και τον συντονισμό σωματείων, τοπικών και κοινωνικοπολιτικών συλλογικοτήτων, δημιούργησε μικρά κέντρα αγώνα, χωρίς εκπτώσεις στο περιεχόμενο των αιτημάτων του, χωρίς κομματικούς εναγκαλισμούς και λογικές που βλέπουν το κίνημα σαν μια φωτογραφία του αρχηγού τους, χωρίς αναθέσεις του αγώνα. Σήμερα και με δεδομένη την αδυναμία ακτιβιστικού τύπου δράσεων, είναι μονόδρομος η συμμετοχή και στήριξη αυτού του αγώνα από τα πιο πρωτοπόρα τμήματα του εργατικού κινήματος και της νεολαίας, καθώς και του κινήματος γειτονιάς, μέσα από σωματεία κ.ά.
Στη σημερινή συγκυρία που η ύπαρξη της στέγης αλλά και οι συνθήκες διαβίωσης εντός αυτής αποτελούν βασικούς όρους αντιμετώπισης ή και επιβίωσης από την πανδημία, αποτελεί άμεση ανάγκη η σύνδεση της διεκδίκησης του δικαιώματος στη στέγη με το δικαίωμα στην μόνιμη και σταθερή δουλειά και τον μισθό καθώς και την καθολική πρόσβαση σε κοινωνικά αγαθά και δικαιώματα. Γι’ αυτό και το δικαίωμα στη στέγη πρέπει να πάρει άμεσα τη θέση του στα αιτήματα των εργατικών αγώνων αλλά και η συσπείρωση και δυνατότητα νίκης σ’ αυτό το μέτωπο να τροφοδοτήσει τους αγώνες για συνολική ανατροπή της πολιτικής κυβέρνησης-ΕΕ-κεφαλαίου και της καπιταλιστικής βαρβαρότητας που καθημερινά πιο έντονα ζούμε.
Απέναντι στη λαίλαπα που θα φέρει ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας, δεν υπάρχει άλλος δρόμος από τον συντονισμένο, μαζικό, δυναμικό κι ανυποχώρητο αγώνα για την προάσπιση του δικαιώματος στη στέγη και γενικά των κοινωνικών δικαιωμάτων μας, την υπεράσπιση, τελικά, του δικαιώματος στη ζωή!
