Παναγιώτης Ξοπλίδης
Μία από τις πιο μακροχρόνιες εδαφικές διαμάχες αναζωπυρώθηκε μετά από χρόνια, με τουλάχιστον 20 νεκρούς σε μάχες στα σύνορα Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, 300 χιλιόμετρα βόρεια του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, του αμφισβητούμενου αρμένικου θύλακα εντός του Αζερμπαϊτζάν που έχει ανεξαρτητοποιηθεί με τη στήριξη της Ρωσίας. Αν και είναι ασαφές τι προκάλεσε τη σύγκρουση για την οποία οι δύο χώρες κατηγόρησαν η μία την άλλη, η ουσία είναι ότι έχει αποσταθεροποιήσει μια ζωτική περιοχή για την τροφοδοσία του αγωγού πετρελαίου που συνδέεται με τον TAP και τους ευρύτερους ενεργειακούς σχεδιασμούς Ρωσίας, ΗΠΑ, Τουρκίας και ΕΕ.
Σημειώνεται πως η Αρμενία είναι ο πιο πιστός σύμμαχός της Μόσχας στον Καύκασο και παρά τη «βελούδινη επανάσταση»” και αλλαγή καθεστώτος πριν δύο χρόνια, η Ρωσία εξασφάλισε αμέσως την παραμονή των στρατιωτικών της βάσεων και τον έλεγχο της οικονομίας. Το Αζερμπαϊτζάν, από την πλευρά του, έχει ισχυρούς δεσμούς με την Τουρκία, η οποία έσπευσε να δηλώσει ότι το στηρίζει, αλλά φροντίζει να διατηρεί καλές σχέσεις και με τη Μόσχα που συνήθως παίζει τον ρόλο του διαμεσολαβητή — όπως και τώρα, που κάλεσε σε αυτοσυγκράτηση.
Μια γενικευμένη σύγκρουση, πάντως, θα δημιουργήσει τεράστιο πρόβλημα στο Μπακού, καθώς θα παγώσει την παραγωγή και διέλευση πετρελαίου εν μέσω πανδημίας και κατάρρευσης των τιμών. Γι’ αυτό και παρά τον θάνατο ενός στρατηγού της χώρας στη σύγκρουση, ο πρόεδρος Αλίγιεφ προσπαθεί να αποκλιμακώσει την ένταση — αν και μεγάλη διαδήλωση στην πρωτεύουσα απαίτησε να κηρυχθεί πόλεμος. Όσο για τις διαπραγματεύσεις για τερματισμό της διένεξης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, είχαν αναθερμανθεί το 2018 μετά την εκδίωξη του προέδρου Σαργκσιάν που προέρχονταν από την αυτόνομη περιοχή. Η αναζωπύρωση της διένεξης κάνει όλο και λιγότερο πιθανή την ειρήνη στην περιοχή και διατηρεί μια μόνιμη εστία έντασης που μπορεί να «ανοιγοκλείνει» ανά πάσα στιγμή, ανάλογα με τις επιδιώξεις των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.