Τρεις μήνες καραντίνας με κλειστά βιβλιοπωλεία έδωσαν σε αρκετούς ανθρώπους την ευκαιρία να ανακαλύψουν ξανά βιβλια που είχαν στο σπίτι τους και δεν πρόλαβαν να διαβάσουν. Ωστόσο, στο παρόν αφιέρωμα του Πριν, οι συντάκτες προτείνουν αξιόλογες εκδόσεις που κυκλοφόρησαν τους τελευταίους μήνες και μπορούν να αποτελέσουν έναν «καλό φίλο» στις φετινές καλοκαιρινές μας αποδράσεις.
Ερβέ Λε Κορ, Στον ίσκιο της πυρκαγιάς, μτφρ. Γιάννης Καυκιάς, εκδ. Εικοστού Πρώτου.
Εάν θέλετε να περιπλανηθείτε στους δρόμους του Παρισιού τις δέκα τελευταίες ημέρες της Κομμούνας του 1871, πάρτε για οδηγό το νουάρ μυθιστόρημα του βραβευμένου γάλλου συγγραφέα Ερβέ Λε Κορ. Σε ένα Παρίσι που βομβαρδίζεται ασταμάτητα από τους Βερσαλλιώτες, οι οποίοι αργότερα εισβάλλουν στην πόλη, μια συμμορία απαγάγει νεαρά κορίτσια, μεταξύ αυτών και την Καρολίν, τη σύντροφο του κομμουνάρου Νικολά που μάχεται ως εθνοφύλακας. Ο βιβλιοδέτης Αντουάν Ροκ, τοποθετημένος από την Κομμούνα ως επίτροπος για την ασφάλεια, αναλαμβάνει να διαλευκάνει την υπόθεση. Με οδηγό αυτή την αστυνομική ιστορία, ο Λε Κορ ξεδιπλώνει τους τελευταίους σπασμούς της Κομμούνας, μιας απεγνωσμένης αντίστασης με τη γνώση πως στο τέλος οι αντιδραστικοί Βερσαλλιώτες –και οι σύμμαχοί τους Πρώσοι– θα περάσουν… Έργο βαθιά ταξικό, αναδεικνύει τους δύο κόσμους του Παρισιού και μεταλαμπαδεύει λίγο από το όνειρο της Κομμούνας, χωρίς να χάνει το ξεδίπλωμα του αστυνομικού θρίλερ. Μία από τις τελευταίες λέξεις του βιβλίου και των πρωταγωνιστών-υπερασπιστών της Κομμούνας είναι «θα ξαναρθούμε»…
Ιερώνυμος Λύκαρης, Η εκδίκηση του Ναζωραίου, εκδ. Καστανιώτη.
Πρόκειται για ένα νουάρ πολιτικό μυθιστόρημα με κεντρικό χαρακτήρα ένα δαιμόνιο πράκτορα, τον αποκαλούμενο Ναζωραίο. Μυστικές υπηρεσίες, διεφθαρμένα στελέχη της αστυνομίας και της κυβέρνησης, παράγοντες του εκδοτικού και του δημοσιογραφικού κόσμου, υπόκοσμος, πράκτορες και ανθυποκράτορες μπλέκονται σε ένα περίπλοκο παιχνίδι όπου η αλήθεια κατασκευάζεται ανάλογα με τα συμφέροντα των ισχυρών παιχτών. Γοργός αφηγηματικός ρυθμός, υπόγειο χιούμορ, απροσδόκητες ανατροπές και κυρίως διεισδυτική πολιτική ματιά είναι τα χαρακτηριστικά και αυτού του βιβλίου, όπως εξάλλου και των άλλων έξι αστυνομικών μυθιστορημάτων του Ι. Λύκαρη που έχουν κυκλοφορήσει από τις ίδιες εκδόσεις. Κι ένας εξαιρετικά επίκαιρος τίτλος γι’ αυτό το βιβλίο, σήμερα που όλοι μιλούν για μαφίες και υποκλοπές, θα ήταν «Το βρόμικο ρομάντζο του παρακράτους».
Alexandre Dumas, O Kόμης Μοντεχρίστος, Α΄και Β΄τόμ., μτφρ. Ωρίων Αρκομάνης, εκδ.Gutenberg.
To αθάνατο αυτό μυθιστόρημα, όπως απέδειξε ο χρόνος και τα εκατομμύρια των αναγνωστών του σε όλο τον κόσμο, κυκλοφορεί τώρα σε δύο τόμους των 1.000 σελίδων ο καθένας, που περιλαμβάνουν το πλήρες κείμενο που αρχικά είχε λογοκριθεί καθώς περιείχε «τολμηρές» για την εποχή τους περιγραφές (παραισθήσεις από χρήση χασίς ή βάρβαρες εκτελέσεις καταδίκων). Το μυθιστόρημα αυτό ολοκληρώθηκε από τον Αλέξανδρο Δουμά το 1844 και πρωτοδημοσιεύθηκε σε συνέχειες σε εφημερίδες της εποχής ως το 1846, δηλαδή γράφτηκε στις παραμονές του μεγάλου επαναστατικού κύματος του 1848 που συντάραξε την Ευρώπη. Η προσεγμένη έκδοση περιλαμβάνει αναλυτικό χρονολόγιο, φιλμογραφία και ερμηνευτικά κείμενα για το περίφημο αυτό μυθιστόρημα, ενώ η μετάφραση έχει χαρακτηριστεί εξαιρετική.
Άρης Μαραγκόπουλος, Φλλσστ, φλλσστ, φλλλσστ, εκδ. Τόπος.
Με πάνω από 20 βιβλία πεζογραφίας, κριτικής και τέχνης και με πλούσια αρθρογραφία στο ενεργητικό του, ο συγγραφέας συνεχίζει τη δημιουργική πορεία του με ένα μυθιστόρημα όπου αποτυπώνεται η σύγχρονη Ελλάδα κατά την κρίσιμη περίοδο 2012-2016, μέσα από την ιστορία τριών γερασμένων χειμερινών κολυμβητών τους οποίους «τα γεγονότα τους επισκέπτονται απρόσκλητα» και η ήσυχη καθημερινότητά τους απορρυθμίζεται ολοκληρωτικά. Ο ευρηματικός τίτλος –19 σύμφωνα και ούτε ένα φωνήεν– παραπέμπει στο φλοίσβο αργά το βράδυ ή νωρίς το ξημέρωμα. Πρόκειται για ένα ευφυές και συγκινητικό πολιτικό μυθιστόρημα που «ανιχνεύει τα όρια αντοχής μιας βιασμένης κοινωνίας», που μιλά για «την παιδική ψυχή της τρίτης ηλικίας» και για «τη θανάσιμη γοητεία της θάλασσας».
Κλοέ Μεντί, Τίποτα δεν χάνεται, μτφρ. Γιάννης Καυκιάς, εκδ. Πόλις.
Πρόκειται για ένα γοητευτικό νουάρ μυθιστόρημα με κεντρικό ήρωα ένα 11χρονο αγόρι, τον Ματιά, που ανήκει στη μουσουλμανική μειονότητα και μεγαλώνει σε μια μικρή γαλλική πόλη. Ο μικρός Ματιά προσπαθεί να εξιχνιάσει το τι συνέβη στη δολοφονία ενός 15χρονου φίλου, του Σαΐντ, τον οποίο σκότωσε ένας αστυνομικός στη διάρκεια ενός συνηθισμένου ελέγχου ταυτοτήτων, ο οποίος στη συνέχεια αθωώνεται. Είναι αναπόφευκτη η συσχέτιση με τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ στην Αμερική, αν και το βιβλίο αυτό εκδόθηκε στη Γαλλία αρκετά νωρίτερα. Να σημειωθεί ότι η Κλοέ Μεντί είναι σήμερα μόλις 28 ετών και η λογοτεχνική της καριέρα προβλέπεται λαμπρή, ενώ το Τίποτα δεν χάνεται έχει ήδη τιμηθεί με πολλά βραβεία.
Τζωρτζ Πελεκάνος, Ο άντρας που επέστρεψε, μτφρ. Καλοκύρης Αντώνης, εκδ. Πατάκης.
«Came uptown» είναι η έκφραση που χρησιμοποιούν οι κρατούμενοι όταν εκτίουν τη θητεία τους και βγαίνουν από τη φυλακή. Ο Τζωρτζ Πελεκάνος στον Άνδρα που επέστρεψε (Πατάκης 2020) καταπιάνεται με μια τέτοια περίπτωση και, ταυτόχρονα, με άλλες δύο-τρεις που αλληλοδιαπλέκονται, πάντα με τον τρόπο που κάνει τα έργα του να ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα αστυνομικά μυθιστορήματα. Το αμερικάνικο αφήγημα που καθιέρωσε ο Τζέιμς Ελρόι, στα βιβλία του Πελεκάνος εκλαϊκεύεται και απομυθοποιείται περαιτέρω. Πρόκειται, άλλωστε, για τον άνθρωπο που έβαλε το χέρι του, μεταξύ άλλων, στη δημιουργία του The Wire και σε κάθε βιβλίο του όποιος-α έχει δει τη σειρά, «διαβάζει» κάποιον από τους χαρακτήρες ή μια από τις ιστορίες που δεν χώρεσαν σε εκείνη την ενότητα.
Γιάννης Ρίτσος, Λογοτεχνική απόδοση της Αντιγόνης του Σοφοκλή, εκδ. Κέδρος.
Τον Ιούνιο του 1965 ο Γιώργος Σεβαστίκογλου ανέβασε την Αντιγόνη του Σοφοκλή στο Θέατρο του Λυκαβηττού, σε φιλολογική μετάφραση του Τάσου Λιγνάδη και τελική λογοτεχνική απόδοση του Γιάννη Ρίτσου. Σε αυτήν ο ποιητής διευρύνει τον προβληματισμό του Ι. Θ. Κακριδή, ο οποίος πίστευε ότι η μετάφραση θα πρέπει να καθιστά ορατό τον πολιτισμό που γέννησε το έργο. Προβαίνει σε γλωσσικές επιλογές που ανακαλούσαν στους θεατές της εποχής το κλίμα μιας αυταρχικής εξουσίας και μιας πεισματικής αντίστασης. Τα σχόλια της επιμελήτριας είναι πολύτιμα, καθώς αποκαλύπτουν και τις διαφορές μεταξύ Ρίτσου και Λιγνάδη. Η έκδοση αυτή είναι και μια «αποζημίωση» για την ταλαιπωρία που έχουμε υποστεί αρκετές φορές σε σχολικές τάξεις και θεατρικές παραστάσεις από υποτιθέμενες μεταφράσεις της Αντιγόνης.
Klaus Mann, Μεφίστο, μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Άγρα.
Το 1981 δεν ήταν μόνο η χρονιά που η ομότιτλη ταινία του Ίστβαν Ζάμπο, βασισμένη στο μυθιστόρημα του Κλάους Μανν Μεφίστο, πήρε το Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας, ήταν και η χρονιά κατά την οποία το βιβλίο κυκλοφόρησε ελεύθερα στη Δ. Γερμανία, παρόλο που είχε πρωτοεκδοθεί το 1936 στην Ολλανδία.
Το Μεφίστο έθετε σε δοκιμασία τη σχέση της Δ. Γερμανίας με το ναζιστικό παρελθόν της, αφού πολλοί από τους χαρακτήρες του έργου στηρίχτηκαν σε υπαρκτούς συνεργάτες των ναζί που δεν τιμωρήθηκαν ποτέ. Στο πρόσωπο, λοιπόν, του πρωταγωνιστή του Χέντρικ Χέφγκεν σκιαγραφείται ένας τέτοιος τύπος καλλιτέχνη που πουλάει την ψυχή του στον διάβολο (Μεφιστοφελή), απαρνιέται τις κομμουνιστικές του ιδέες και καταντά «μια μαϊμού της εξουσίας, ένας παλιάτσος που διασκεδάζει δολοφόνους». Στο τέλος του μυθιστορήματος ο Χέφγκεν κατακλύζεται από εφιάλτες. Στην πραγματικότητα, οι γελωτοποιοί της εξουσίας ευημερούν.
Παντελής Μπουκάλας, Κόκκιν’ αχείλι εφίλησα. Το ταξίδι του φιλιού και ο έρωτας σαν υπερβολή, εκδ. Άγρα.
Η εργασία του Παντελή Μπουκάλα για το δημοτικό τραγούδι στηρίζεται σε μια βαθιά, πολύχρονη και συστηματική έρευνα, από την οποία πολλοί φιλόλογοι έχουν σημαντικά να διδαχτούν και οι αναγνώστες πολλά να μάθουν. Είναι ο τρίτος τόμος της σειράς των δοκιμίων του συγγραφέα — ο πρώτος: Όταν το ρήμα γίνεται όνομα. Η «αγαπώ» και το σφρίγος της ποιητικής γλώσσας των δημοτικών και ο δεύτερος: Το αίμα της αγάπης. Ο πόθος και ο φόνος στη δημοτική ποίηση. Ο Π. Μπουκάλας αποσπά τη δημοτική ποίηση από μια στενή οπτική, περιορισμένη για σχολαστικές μελέτες και εθνικές αυτοεπιβεβαιώσεις. Μέσα από το έργο του αναδεικνύει τις πολλαπλές όψεις των θεματικών που αναλύει, πλευρές που καταρρίπτουν στερεότυπα και ανοίγουν νέους δρόμους για την προσέγγιση του πολιτισμού που δημιούργησε τα δημοτικά τραγούδια. Ο χαρακτηρισμός «πολύτιμη προσφορά» γι’ αυτό το έργο, είναι ανεπαρκής για να αποτιμήσει το πραγματικό μέγεθός της.
Γκράχαμ Γκρην, Ο ανθρώπινος παράγοντας, εκδόσεις Πόλις.
O ανθρώπινος παράγοντας είναι ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του σπουδαίου βρετανού συγγραφέα Γκράχαμ Γκρήν (1904-1991). Εκδόθηκε για πρώτη φορά στα Αγγλικά το 1978, γυρίστηκε ταινία με το ίδιο όνομα την επόμενη χρονιά, ωστόσο μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις.
Συναγερμός στις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες. Ο ψυχρός πόλεμος μαίνεται στην Κούβα, λίγο πριν την επανάσταση του Φιντέλ Κάστρο. Ένας Βρετανός μικρέμπορος κάτοικος Κούβας στρατολογείται από τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες. Ο ευφάνταστος Βρετανός ταϊζει τη βρετανική αντικατασκοπία με ένα σωρό ψεύτικες πληροφορίες, καθώς δεν βρίσκει αληθινές, ώσπου τα πράγματα περιπλέκονται επικίνδυνα. Το λογοτεχνικό σύμπαν του Γκράχαμ Γκριν παραμένει συνώνυμο με την αμφιβολία αλλά και τη δράση, την ίντριγκα και τα ανθρώπινα πάθη, την καταδίωξη, την κατασκοπεία, την πολιτική.
Μιγκέλ Μπονάσο, Ρομπέρτο Μπαρντίνι, Λάουρα Ρεστρέπο, Επιχείρηση πρίγκιπας, Εκδ. Συναδέλφων.
Την 1η Σεπτέμβρη 1987, με μια θεαματική ένοπλη ενέργεια γνωστή ως επιχείρηση «πρίγκιπας», οι μονάδες «Ιγνάσιο Βαλενσουέλα» του Πατριωτικού Μετώπου Μανουέλ Ροδρίγκες (FPMR) απάγουν τον γενικό διευθυντή του Εργοστασίου Όπλων του Στρατού της Χιλής (FAMAE), αντισυνταγματάρχη Κάρλος Καρένιο, σε μια επιχείρηση που αποκλήθηκε επίσης «όχι στη διαιώνιση του τύραννου». Το βιβλίο –σε μετάφραση Γιώργου Καρατζά– ανήκει στο ιδιαίτερο είδος που συνήθως αποκαλείται «μη μυθοπλαστική πεζογραφία» και συνδυάζει τη δημοσιογραφική έρευνα με τον μυθιστορηματικό τρόπο γραφής. Διαβάζοντάς το, δεν παρακολουθούμε μόνο μια ιστορία ανάμεσα στις πολλές, στη Χιλή του Πινοτσέτ, αλλά «ζούμε» μαζί με τους πρωταγωνιστές το κλίμα, τις αγωνίες και τη δράση που σημάδεψαν μια ολόκληρη εποχή αντίστασης σ’ εκείνο το –πρωτοεμφανιζόμενο τότε– υβρίδιο νεοφιλελευθερισμού και φασιστικής δικτατορίας.
Αχμέτ Ουμίτ, Η κραυγή του χελιδονιού, μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Πατάκη.
Ο αστυνόμος Νεβζάτ αναλαμβάνει, μαζί με τους βοηθούς του, τον υπαστυνόμο Αλή και την υπαστυνόμο Ζεϊνέπ, να ανακαλύψει τον δολοφόνο που εξοντώνει παιδόφιλους, μέσα σ’ ένα κλίμα αναταραχής και βίας, μέσα σε μια νέα πραγματικότητα σημαδεμένη από το φαινόμενο της εμπορίας ανθρώπινων οργάνων, στο οποίο καταφεύγουν για να γλιτώσουν από τη μιζέρια οι Σύροι πρόσφυγες στην Τουρκία.
