Γιάννης Ελαφρός
▸ Εξελίσσεται μια σύγκρουση τεραστίων διαστάσεων μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας, για το ποιος θα «επιζήσει» από την επιδημία
Ολοι καταλαβαίνουμε πως έχουμε μπει σε μια μεγάλη περιπέτεια, χωρίς να έχουμε προλάβει να βγούμε από την προηγούμενη. Τίποτα δεν θα είναι το ίδιο, όταν τελειώσει η μάχη με την επιδημία του κορονοϊού, η οποία θα κρατήσει καιρό. Οι ειδήσεις είναι ανησυχητικές. Οι ΗΠΑ έχουν πλέον τα περισσότερα επιβεβαιωμένα κρούσματα (πάνω από 85.000, έναντι 81.800 στην Κίνα και πάνω από 81.000 στην Ιταλία). Η γειτονική μας χώρα έχει όμως πάνω από 8.215 νεκρούς, ενώ η Κίνα 3.290 και οι ΗΠΑ 1.300 (όλα τα στοιχεία Πέμπτη βράδυ). Στην Ελλάδα έχουμε 27 νεκρούς, αλλά είμαστε στην αρχή.
Ταυτόχρονα, εκδηλώνεται ένας τρομερός κρισιακός σπασμός του παγκόσμιου καπιταλισμού, που κινείται για να σαρώσει τα εναπομείναντα εργατικά δικαιώματα. Ειδικά στην Ελλάδα, υπάρχουν εκτιμήσεις για καθίζηση του ΑΕΠ από 5% έως 8% για το 2020. Ίσως όλα αυτά αποδειχθούν τελικά μικρά. Να θυμίσουμε πως από 2010-2015 το ΑΕΠ έπεσε περίπου 25%, με ανώτερη ετήσια πτώση 8% το 2012. Παράλληλα, ένας νέος ολοκληρωτισμός αναδύεται σε όλο τον κόσμο, κοινοβουλευτικός και ψηφιακός, αλλά αυτό δεν τον κάνει λιγότερο αποκρουστικό και επικίνδυνο.
Σε αυτές τις πρωτοφανείς για τις γενιές μας καταστάσεις γίνεται προσπάθεια να επιβληθεί, μέσω της μαζικής καλλιέργειας πανικού και φόβου, η πρόσδεση στην κυβέρνηση και στο κράτος, στον πρωθυπουργό και στον εργοδότη, στην ΕΕ και «σε όσους μας κρατάνε ζωντανούς». Εξελίσσεται γλαφυρά στην Ελλάδα και μάλιστα με τη συναίνεση του ΣΥΡΙΖΑ και της αστικής «αντιπολίτευσης». Αυτό εκφράζει το «όλοι μαζί μένουμε σπίτι», στην πολιτική-αξιακή του λογική, πέρα από τα αναγκαία μέτρα προφύλαξης, της φυσικής (και όχι κοινωνικής) αποστασιοποίησης. Η πραγματικότητα όμως διαψεύδει την κυβερνητική και συστημική αφήγηση.
Η κυβέρνηση αγνοεί προκλητικά την ανάγκη για μαζικά τεστ και ισχυρή δημόσια Υγεία
Η κυβέρνηση της ΝΔ διαχειρίζεται την επιδημία με ξεκάθαρα ταξικό και τελικά πολύ επικίνδυνο τρόπο. Στον κρίσιμο τομέα της Υγείας, προχωρά σε ελάχιστα βήματα για την ενίσχυση του συστήματος δημόσιας υγείας (βλ. σελ. 5), ντοπάρει με εκατομμύρια τον ιδιωτικό τομέα και θεωρεί ως ύψιστο μέσο αντιμετώπισης του ιού τον αποκλεισμό κυκλοφορίας, από τον οποίο εξαιρούνται, βέβαια, πλήθος εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα. Η κυβέρνηση αγνοεί προκλητικά βασικές συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και ελλήνων επιστημόνων για τη διεξαγωγή μαζικών τεστ στον πληθυσμό, έτσι ώστε να ελέγχεται η πορεία της επιδημίας και να απομονώνονται οι φορείς. Παρότι υπάρχει δυνατότητα φτηνών και γρήγορων τεστ (δωρεάν για τους πολίτες) σε δημόσια ιδρύματα στην Ελλάδα (πανεπιστημιακά-ερευνητικά κ.λπ.) καθώς και σε ιδιωτικά που θα επιταχθούν (επίταξη, όχι για πανάκριβη ενοικίαση), η κυβέρνηση προχώρησε σε σύμβαση ύψους 30 εκατ. για να αγοράσει υπηρεσίες από ιδιώτες. Αλήθεια, τι έγιναν τα 500 συνεργεία που θα έπαιρναν τυχαία δείγματα για τεστ κορονοϊού, όπως εξαγγέλθηκε προ δεκαημέρου; Παραπέρα, πλήρης αποτυχία καταγράφεται και στη λογική «μένουμε σπίτι», ακόμα κι αν αρρωστήσουμε, που σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στην τραγική απώλεια της 41χρονης στην Καστοριά, μετατρέπεται σε «πεθαίνουμε σπίτι». Κι αυτό γιατί δεν υπάρχει σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας που θα μπορεί να παρακολουθεί και να φροντίζει τους ασθενείς στο σπίτι ή στο τοπικό κέντρο υγείας. Κι εδώ μπαίνει θέμα άμεσης επίταξης του ιδιωτικού ιατρικού τομέα και οργάνωσής του σε δημόσια βάση.
Αντί γι’ αυτά, η κυβέρνηση της ΝΔ τα δίνει όλα στις επιχειρήσεις και νομοθετεί ένα τρομερά αντεργατικό πλαίσιο , με πρώτο βήμα τη δυνατότητα μισής εργασίας – μισού μισθού για έξι μήνες! Και για να προλάβουν τις αντιδράσεις προχωρούν σε μέτρα χουντικής έμπνευσης, θέτοντας τη συνδικαλιστική και πολιτική δράση εκτός πλαισίου.
Η επιδημία του COVID-19 δεν ξεπηδά από τα βάθη της «καθυστερημένης» Κίνας αλλά είναι έκφραση της κρίσης του σύγχρονου καπιταλισμού της ολοκληρωτικής υπαγωγής της φύσης και του ανθρώπου στην αδυσώπητη κυριαρχία του κεφαλαίου. Η περιβαλλοντική κρίση, η υποβάθμιση και διάλυση των δημόσιων συστημάτων υγείας και πρόνοιας, η βαρβαρότητα που επικρατεί στους χώρους δουλειάς (δείτε τι έγινε στην Ιταλία, σελ. 23), η κυριαρχία της κυνικής λογικής του κέρδους πάνω στην ανθρώπινη ζωή δείχνουν γιατί η πρόσδεση σε αυτό το κοινωνικό μοντέλο είναι κοινωνικός θάνατος. αλήθεια, μπορεί κανείς να μιλήσει για την ανάγκη πρόσδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση, που είναι ήδη κλινικά νεκρή.
Όλα δείχνουν πως εξελίσσεται μια σύγκρουση τεραστίων διαστάσεων μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Κυβερνήσεις και επιχειρήσεις πήραν μέτρα που έμοιαζαν αδιανόητα –σήμερα είναι σε καραντίνα 2,5 με 3 δισ. άνθρωποι– και ετοιμάζουν άλλα ακόμα πιο τρομερά. Ο καπιταλισμός προσπαθεί να ξεπεράσει την κρίση, δοκιμάζοντας νέα αντιδραστικά μίγματα, με κυρίαρχο στο τιμόνι τον ρόλο του αστικού κράτους, με κρατικοποιήσεις (που δεν είναι «σοσιαλμανία» αλλά σωτηρία του συστήματος, καθώς ο λογαριασμός θα έρθει πάλι στον λαό, όπως έγινε με τις τράπεζες), προχωρώντας στην ουσία σε επίταξη όλης της κοινωνίας στο άρμα του. Για το ακριβώς αντίθετο οφείλουν να αγωνιστούν το εργατικό κίνημα, η αντικαπιταλιστική και κομμουνιστική Αριστερά. Ακριβώς επειδή οι ανάγκες είναι πρωτοφανείς, οι δυνάμεις και οι πόροι που πρέπει να κινητοποιηθούν είναι ασύλληπτοι, η κοινωνία πρέπει να κινηθεί με άλλη λογική — με κέντρο τον άνθρωπο και όχι τα κέρδη. πρέπει να επιτάξουμε το κεφάλαιο και τον πλούτο! Ξεκινώντας από τις αναγκαίες ζωτικές διεκδικήσεις με αντικαπιταλιστικό προσανατολισμό τώρα και ρίχνοντας μπροστά τους μακρινούς προβολείς της στρατηγικής για την ανατροπή του καπιταλισμού που μυρίζει φορμόλη και θάνατο, για την κομμουνιστική απελευθέρωση. Στα δύσκολα φαίνονται τα ρεύματα που παλεύουν και νικούν. Εμπρός λοιπόν.
