Ο Σάββας Κωφίδης , προπονητής και πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής, μιλάει στο Πριν για το σκηνικό στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο μετά τις τελευταίες εξελίξεις
Συνέντευξη στον Κυριάκο Νασόπουλο
Μετά και τα τελευταία γεγονότα στην Τούμπα, έχει δημιουργηθεί ένα σκηνικό στο ελληνικό ποδόσφαιρο που ξαφνικά οι περισσότεροι δηλώνουν σοκαρισμένοι. ΄Οσα συνέβησαν σου προκαλούν κάποια έκπληξη;
Θα πιαστώ από κάτι που είπες εσύ, το σοκ. Εγώ γελάω με αυτήν τη λέξη. Εμένα, προσωπικά, τα τελευταία γεγονότα στον χώρο του ποδοσφαίρου ούτε έκπληξη μου προκαλούν ούτε κάποιο σοκ. Είναι κάτι που γίνεται εδώ και πάρα πολλά χρόνια, μια κατάσταση μου υποβόσκει εδώ και δεκαετίες. Η σαπίλα του ελληνικού ποδοσφαίρου δεν είναι κάτι καινούργιο. Δεν έκανε την εμφάνισή της με τα τελευταία γεγονότα της Τούμπας. Είναι υπόθεση πολλών ετών. Και φυσικά δεν σχετίζεται ούτε είναι ένα ζήτημα αποκλειστικά του ποδοσφαίρου. Το όλο θέμα έχει, βέβαια, βαθιές και ξεκάθαρες κοινωνικές και πολιτικές προεκτάσεις.
Τι ακριβώς εννοείς;
Είναι αποτέλεσμα των όσων συμβαίνουν στην κοινωνία μας. Για να το πούμε ακόμα καλύτερα, αν θέλετε, είναι αποτέλεσμα του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος. Τα όσα συμβαίνουν στα γήπεδα είναι τα επιμέρους. Ψάχνουμε, δήθεν, να βρούμε αιτίες, ποιος φταίει, αν μπήκε κάποιος μέσα, τι ακριβώς έγινε. Στην τελική ο καθένας είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του. Αλλά αν κοιτάξουμε βαθύτερα, θα δούμε ένα πολιτικό σύστημα το οποίο βασίζεται στον καπιταλισμό. Το οποίο βασίζεται στις τρεις εκτελεστικές εξουσίες, νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική. Εγώ προσθέτω και μια ακόμη εξουσία η οποία είναι τα ΜΜΕ. Οπότε, κατά την άποψή μου, είναι φυσικό επακόλουθο να συμβούν όλα αυτά. Δεν φταίνε ούτε οι φίλαθλοι, ούτε το ίδιο το άθλημα, το ποδόσφαιρο, για τα όσα συμβαίνουν.
Την απόφαση της κυβέρνησης να διακόψει το πρωτάθλημα μέχρι να συμφωνηθεί ένα θεσμικό πλαίσιο για την διεξαγωγή του, πώς την σχολιάζεις; Δεν υπάρχει ήδη;
Λογικά θα έχουνε, δεν το γνωρίζω και επακριβώς. Όταν όμως αυτό μένει στα χαρτιά, δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. Άλλωστε, εγώ προσωπικά είμαι και ένας από τους ανθρώπους που δεν πιστεύουν στους θεσμούς, στους αστικούς νόμους, στις «ληξιαρχικές πράξεις»… Παρόλα αυτά, παρότι φαίνεται ότι υπάρχει ένα τέτοιο πλαίσιο, δεν τολμάνε να το εφαρμόσουν. Για μένα, η συγκεκριμένη κίνηση της κυβέρνησης και του υφυπουργού Αθλητισμού, Γ. Βασιλειάδη, δεν έχει κάποιο νόημα, δεν μου λέει κάτι. Είναι καθαρά και μόνο μια πολιτική ενέργεια, δεν βασίζεται κάπου. Σταματάω, λέει, το ποδόσφαιρο αν δεν συμφωνήσουμε σε κάτι. Ποια είναι η πρότασή σου; Τι ακριβώς επιδιώκεις; Πρέπει να πάρεις μια συγκεκριμένη απόφαση, κάτι…
Η πιο «πολυφορεμένη» ίσως έκφραση των τελευταίων ημερών, είναι η δημιουργία υγιούς επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Μπορεί να υπάρξει και κατά πόσο σε εκφράζει κάτι τέτοιο:
Όχι, εκ των πραγμάτων έχει αποδειχθεί ότι δεν μπορεί να υπάρξει υγιές επαγγελματικό ποδόσφαιρο, υγιής επαγγελματικός αθλητισμός γενικότερα. Από τη στιγμή που εμπλέκεται το χρήμα, εμπλέκονται οι εξουσίες, φυσικά και δεν μπορεί να υπάρχει αγνότητα. Δεν μπορεί να υπάρξει αγάπη για αυτό καθαυτό το άθλημα. Όλα επικεντρώνονται στο κυνήγι του πλούτου και της δόξας. Επιβάλλονται οι καπιταλιστικοί νόμοι, οι νόμοι της ελεύθερης αγοράς, ο θεμιτός και ο αθέμιτος ανταγωνισμός. Συνολικά, όλα τα σάπια στοιχεία που προωθεί ο καπιταλισμός. Για παράδειγμα, όταν υπάρχει το στοίχημα, υπάρχει το χρήμα, είναι πότε δυνατόν να υπάρχει υγεία; Επομένως, μόνο ο ερασιτεχνικός αθλητισμός και το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο, το «αγνό», αυτό που αγαπάμε, αυτό που παίζαμε και παίζουμε στις αλάνες, είναι αυτό που θέλουμε.
Κατά πόσο θεωρείς όμως ότι είναι ρεαλιστικό στο σήμερα;
Στην κοινωνία που ονειρεύομαι και ονειρευόμαστε τα πράγματα, οι συνθήκες είναι τελείως διαφορετικά. Δεν υπάρχει καπιταλισμός, δεν εμπλέκεται το χρήμα, δεν εμπλέκεται τίποτα από όσα αναφέραμε προηγουμένως. Όμως, ακόμα και έτσι, μέσα στο υπάρχον σύστημα, πριν να δημιουργηθεί το καθαρά ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο, πρέπει να μπουν κάποιοι κανόνες και να αλλάξουν οι συνθήκες με όλους αυτούς του κανόνες και τις συνθήκες που υπάρχουν τώρα. Για παράδειγμα, αρχικά και κύρια, οι ομάδες να μην είναι ανώνυμες εταιρείες.
Ειδικά στην Ελλάδα, οι «μεγάλες» αλλά και οι «μικρότερες» ομάδες είναι ταυτισμένες σε μεγάλο βαθμό. Μήπως εκεί κρύβεται η βασική αιτία του προβλήματος;
Όπως είπα και προηγουμένως, εκεί κρύβεται η βασική αιτία για όσα συμβαίνουν στο ποδόσφαιρο. Οι ανώνυμες εταιρείες είναι μέρος του καπιταλιστικού συστήματος. Είναι ένα κόλπο, έτσι ώστε κάποιος να προβάλλεται και παράλληλα, στην πραγματικότητα, να μην έχει και καμία ευθύνη. Έτσι, «ληστεύεται» το ποδόσφαιρο, χωρίς να υποστεί αυτός που το κάνει κάποια συνέπεια. Το να θέλει και να μπορεί κάποιος πρόεδρος, στην παρούσα πάντα κατάσταση, να ηγηθεί μιας ομάδας δεν το βρίσκω κατά ανάγκη κακό. Δεν το βλέπω και τόσο αρνητικό. Εφόσον πάντα θέλει αποκλειστικά και μόνο το καλό του ποδοσφαίρου και της ομάδας του. Αλλά, βλέποντας όμως τους περισσότερους προέδρους που ασχολούνται με το ποδόσφαιρο στην Ελλάδα, εκείνο που επιδιώκουν είναι να καπηλευτούν το ποδόσφαιρο. Στην Ελλάδα δεν έχουμε μια απλή στρέβλωση της κατάστασης. Έχουμε κάτι ακόμα χειρότερο! Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, όσοι ασχολούνται και διοικούν τις ομάδες μας δεν το κάνουν γιατί αγαπάνε το ποδόσφαιρο. Απλά και μόνο θέλουν [να εξυπηρετήσουν]το δικό τους προσωπικό συμφέρον. Δείτε πώς επεκτείνονται με καθαρά καπιταλιστικά, κεφαλαιοκρατικά μέσα σε διάφορες άλλες δραστηριότητες, μέσα από το ποδόσφαιρο.
Η γνώμη σου για τους οργανωμένους οπαδούς των ομάδων ποια είναι;
Εγώ δεν βλέπω κάτι το αρνητικό στο να μπορεί να οργανώνεται μια κοινωνική ομάδα. Είτε για να μπορεί να υποστηρίξει την αγαπημένη της ομάδα, είτε για να υποστηρίξει κάποια αιτήματα, μια κινηματική διαδικασία ή οτιδήποτε άλλο.
Αν βέβαια, όντως, έχει πραγματικές διαθέσεις να υποστηρίξει αυτό που ιδεατά πρεσβεύει ή θεωρεί ότι εκφράζει η ομάδα του. Παλιότερα, αυτό το στοιχείο υπήρχε σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό. Πάνω σε αυτήν τη βάση, λειτουργούσαν κατά βάση οι περισσότεροι σύνδεσμοι. Το έχω δει προσωπικά. Σήμερα, δυστυχώς, έχουν παρεισφρήσει και άλλα στοιχεία. Έχει δημιουργηθεί η αλληλεξάρτηση προέδρου και οπαδών. Όλα αυτά, είναι απόρροια μιας μελετημένης τακτικής των ανθρώπων που ηγούνται των ομάδων. Και επιμένω ξανά, είναι αποτέλεσμα της ίδιας της κοινωνίας μας. Θα το επαναλάβω, είναι αποτέλεσμα ενός σάπιου οικονομικού, πολιτικού και κοινωνικού συστήματος.
Το δόγμα «No politica», το οποίο θέλουν να επιβάλλουν οι διεθνείς ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες πώς το σχολιάζεις;
Φυσικά και είμαι αντίθετος στη γραμμή «No Politica», την οποία προωθούν η ΦΙΦΑ και η ΟΥΕΦΑ. Μάλλον θέλουν να αλλάξουν τον εν γένει χαρακτήρα του ποδοσφαίρου, θέλουν να έχουν την απόλυτη εξουσία. Επιδιώκουν το ποδόσφαιρο να αποκοπεί τελείως από την κοινωνία, από τα κινήματα. Να μετατραπεί καθαρά σε ένα εμπόρευμα. Θέλουν να είναι οι μόνοι που θα βάζουν νόμους, θα κατευθύνουν τα πράγματα και, φυσικά, θα έχουν και τα οφέλη μέσα από αυτό, μαζί με τις διοικήσεις των ομάδων. Γι’ αυτό έχουν θεσπίσει και το λεγόμενο αυτοδιοίκητο στον χώρο του ποδοσφαίρου. Κατά το δοκούν παίρνουν τις αποφάσεις. Ποιοι είναι αυτοί που θα μας απαγορεύσουν να εκφράσουμε την κοινωνική και πολιτική μας θέση μέσα στο γήπεδο; Ποιοι νομίζουν ότι είναι και τι ακριβώς εννοούν; Είναι άκρως φασιστική και αντιδημοκρατική αντίληψη. Είναι και αυτό αποτέλεσμα ενός σάπιου συστήματος και μια εξουσίας που θέλει να επιβάλλει παντού το νόμο του κεφαλαίου, του χρήματος.
Θεωρείς ότι σήμερα οι επαγγελματίες ποδοσφαιριστές μπορούν ελεύθερα να εκφράσουν πολιτικές και κινηματικές απόψεις;
Μέσα σε αυτό το ζοφερό σκηνικό, έχει επιβληθεί σε μεγάλο βαθμό «φίμωτρο» στους ποδοσφαιριστές και τους αθλητές γενικότερα. Είναι πολύ δύσκολο να πάρει κάποιος θέση κοινωνικοπολιτική. Λες και δεν είναι άνθρωποι οι ποδοσφαιριστές. Στην Ελλάδα, ευτυχώς, τελευταία υπάρχουν κάποια ενθαρρυντικά παραδείγματα από ποδοσφαιριστές . Όπως οι Τασουλής και Μπαντής του Πανιωνίου, ο Μπακασέτας της ΑΕΚ… Αρκετά παιδιά έχουν μια συγκεκριμένη θέση, μιλάνε, δεν φοβούνται και δεν πρέπει να φοβούνται να μιλήσουν. Μπράβο τους και πραγματικά χαίρομαι και ελπίζω να είναι ένα παράδειγμα για τα νέα παιδιά.
Τι σηματοδοτεί για σένα το ποδόσφαιρο; Επιχείρηση, θέαμα, διασκέδαση, μέσο κοινωνικοποίησης;
Είναι ένα παιχνίδι. Ένα παιχνίδι, έτσι όπως το γνώρισα όταν ήμουν έξι-εφτά χρονών. Είναι αυτή η χαρά του να έχω την μπάλα στα πόδια μου, να παίζω, να βάζω γκολ. Δεν έχει τίποτα άλλο. Ούτε χρήματα, ούτε άλλες ζοφερές καταστάσεις. Είναι ένα ομαδικό παιχνίδι. Που βλέπεις ένα παιδί να παίζει με τέτοια σοβαρότητα και αγάπη, χωρίς να το νοιάζει καν αν θα κερδίσει αυτό ή οι φίλοι που τυχαίνει να είναι στην αντίπαλη ομάδα.
Ζούμε σε μια περίεργη εποχή, εν μέσω μεγάλης καπιταλιστικής κρίσης, με εμπόλεμες ζώνες σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Κατά πόσο θεωρείς ότι ο λαός μπορεί να ελευθερωθεί από την απειλή και τα δεσμά της εκμετάλλευσης και του πολέμου;
Όλα όσα ανέφερες σχετίζονται και καταλήγουν πάντα στην ίδια αιτία. Η οποία δεν είναι άλλη από το καπιταλιστικό σύστημα που καταπνίγει την κοινωνία και την θέλει υπόδουλη. Όταν ο άνθρωπος θέλει να εξουσιάζει άνθρωπο, όταν ένα κράτος θέλει να έχει την απόλυτη εξουσία, κάτι το οποίο θεωρώ συνυφασμένο με τον χαρακτήρα του κράτους, δεν μπορεί παρά να υπάρχουν τέτοιου είδους καταστάσεις. Ιμπεριαλιστικές καταστάσεις. Φυσικά όλο αυτό μπορεί να ανατραπεί μόνο εφόσον συνειδητοποιήσουμε όλοι και θελήσουμε να αλλάξουμε την κοινωνία. Όταν οι ιδέες μας θα εκφράζουν μια προωθημένη πολιτική και κοινωνική συνείδηση. Αν δεν έχουμε πολιτική συνείδηση τότε δεν θα μπορέσουμε να αντισταθούμε, να αντιδράσουμε, να επαναστατήσουμε. Έτσι ώστε να φτιάξουμε μια κοινωνία αλληλέγγυα. Στην οποία όλοι θα έχουμε το δικαίωμα να «αναπνέουμε», να ζήσουμε, και όχι μόνο αυτοί που έχουν πάρει όλον τον πλούτο του πλανήτη στα χέρια τους. Μια κοινωνία που όλοι θα έχουμε τα ίδια δικαιώματα. Εδώ όμως θέλει προσοχή. Επαναστάσεις έχουν γίνει στο παρελθόν και θα γίνουν σίγουρα και άλλες στο μέλλον. Πρέπει να προσέξουμε ότι, εφόσον κερδηθεί κάτι, να μην θελήσουμε να γίνουμε χαλίφηδες στην θέση του χαλίφη. Να μην γίνουμε δηλαδή εμείς το ίδιο πράγμα με αυτούς που θα ανατρέψουμε. Να μην πάρουμε την εξουσία και τους μοιάσουμε. Να μην θεωρήσουμε ότι ήρθε η ώρα να πάρουμε τη δική μας εκδίκηση. Δυστυχώς, όπως έχει δείξει η ιστορία, αυτό έχει συμβεί. Να φροντίσουμε να φτιάξουμε την κοινωνία που οραματιζόμαστε.
