Τα CDR και η άμεση δημοκρατία στην Καταλονία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΒΑΓΓΕΛΗ ΜΟΣΧΟ

Η ανεξαρτησία της Καταλονίας συνδέεται όλο και περισσότερο με την έννοια των κοινωνικών και λαϊκών διεκδικήσεων παρά με το εθνική της συνισταμένη

ΕΛΕΝΑ ΒΑΣΚΕΘ, CDR SABADELL

Τα CDR, οι Επιτροπές Υπεράσπισης του Δημοψηφίσματος» (Comités de Defensa del Referéndum) ή μετά την μετονομασία τους «υπεράσπισης της Δημοκρατίας», γεννήθηκαν μέσα στο ανεξαρτησιακό κίνημα της Καταλονίας. Αποτελώντας λαϊκές επιτροπές βάσης σε περισσότερες από 280 πόλεις και συνοικίες της Καταλονίας, έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στην οργάνωση της κινητοποίησης, την ενδυνάμωση της λαϊκής αυτοάμυνας και στην οργάνωση της «άγριας» γενικής απεργίας στις 8 του Νοέμβρη. Η Ελένα Βάσκεθ, πρώην εκπρόσωπος του CDR του Sabadell, της πόλης που αποτέλεσε κέντρο αναφοράς, μας μιλάει για τη λαϊκή αυτό-οργάνωση, καθώς και για την κρατική καταστολή, που έχει στοχοποιήσει και την ίδια.

Μπορείς να μας μιλήσεις για τη δημιουργία των CDR;

Μερικές εβδομάδες πριν τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος και αφού αυτό είχε ανακηρυχθεί παράνομο, το ισπανικό κράτος αυξάνει συστηματικά το επίπεδο της καταστολής, καθώς είναι εμφανές πως υπάρχει ακόμη η δυνατότητα η ψηφοφορία να διεξαχθεί σε καθεστώς παρανομίας. Παράδειγμα αυτού, ήταν η σύλληψη στελεχών της καταλανικής κυβέρνησης, που διέθεταν διοικητικούς ρόλους «κλειδί», ενώ ταυτόχρονα προσήγαγαν περισσότερους από 700 δημάρχους που δήλωσαν ότι θα διέθεταν δημόσια κτήρια για να στηθούν κάλπες. Σε αυτό το σημείο, οι κάτοικοι των γειτονιών, που είχαν συνηθίσει απλά να συμμετέχουν στις διαδηλώσεις της 11^η Σεπτεμβρίου αλλά να μην είναι ενεργά οργανωμένοι, προχώρησαν ένα βήμα μπροστά. Παρά την επιφυλακτική στάση των δύο κύριων ανεξαρτησιακών οργανώσεων και της κυβέρνησης, ο κόσμος άρχισε να οργανώνεται και να καταλαμβάνει τους χώρους των σχολείων για την υπεράσπιση τους από την επέμβαση της αστυνομίας. Έτσι, ξεκινώντας από κάποιες πόλεις όπως το Sabadell μια εβδομάδα πριν το δημοψήφισμα, δημιουργείται σε κάθε πόλη και κωμόπολη της Καταλονίας ένα CDR.

Ποια ήταν η εξέλιξη των επιτροπών και ποιος παίρνει μέρος σε αυτές; Ποιος είναι ο σκοπός και τα αιτήματα τους;

Η βάρβαρη καταστολή της 1^ης Οκτώβρη, η παραβίαση των πιο στοιχειωδών δημοκρατικών δικαιωμάτων, η συμβολική κατασκευή ενός «λαού» που έχει την δυνατότητα να αναμετρηθεί με το κράτος και η πρωτόγνωρη αυτή εμπειρία αυτοοργάνωσης, δημιούργησαν μια μεταστροφή στις συνειδήσεις. Την επομένη του δημοψηφίσματος, διεξήχθησαν πληθώρα συνελεύσεων στις πλατείες με κύριο μέλημα τη συμβολή στην οργάνωση μιας μαζικής απεργίας απέναντι στην καταστολή στις 3^ης Οκτώβρη την οποία καλούσαν τα ταξικά συνδικάτα και τα ανεξαρτησιακά κόμματα και οργανώσεις, υπό την ανοχή (αλλά όχι στήριξη) των γραφειοκρατικών συνδικάτων. Μετά την διεξαγωγή της απεργίας, το ισπανικό κράτος σκληραίνει τη στάση του, αρνείται τον διάλογο, υιοθετεί την στρατηγική των φυλακίσεων, έως το σημείο όπου, σύμφωνα με διαρροή, ειδοποιεί μυστικά την Καταλανική κυβέρνηση πως αν υλοποιήσουν πραγματική ανεξαρτησία, αυτό θα κοστίσει τον θάνατο πολιτών. Οι επιτροπές ήταν, σε πρώτη φάση, ευρείες δομές, όπου όποιος και όποια πίστευε στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των «λαών» μπορούσε να πάρει μέρος, κάτι το οποίο άλλαξε όταν μετατράπηκαν σε «Επιτροπές Υπεράσπισης της Ρεπούμπλικα». Σε αυτό το σημείο, οι επιτροπές αρχίζουν και συντονίζονται σε πανεθνικό επίπεδο, με 280 επιτροπές οι οποίες βρίσκονται σε όλη την Καταλονίας. Συμβαδίζοντας με την τακτική της κυβέρνησης, οι επιτροπές πλέον υιοθετούν σαν κύριο αίτημα τους την υπεράσπιση της Καταλανικής Δημοκρατίας που ανακηρύχθηκε μετά το δημοψήφισμα και την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων. Αυτή η αλλαγή ήταν, κατά τη γνώμη μου, λάθος καθώς ένα σημαντικό κομμάτι του λαού δεν υποστηρίζει την ανεξαρτησία. Ο ρόλος μας θα έπρεπε να είναι η οικοδόμηση ενός λαϊκού και δημοκρατικού μετώπου που παλεύει για το δικαίωμα του να αποφασίζει απέναντι στο βάρβαρο ισπανικό κράτος.

Έπαιξαν τα CDR βασικό ρόλο στην εξέλιξη του ανεξαρτησιακού κινήματος στην Καταλονία;

Τα CDR δεν έπαιξαν βασικό ρόλο στην «πολιτική τακτική» του κινήματος της ανεξαρτησίας, αλλά ήταν ένας σημαντικός παράγοντας κινητοποίησης. Οι δύο βασικές ανεξαρτησιακές οργανώσεις, η ANC και η OMNIUM, παρ’ ότι μπορούσαν να χαράσσουν την «πολιτική τακτική» και να έχουν διαρκή προβολή από τα μίντια, λόγω της απουσίας λαϊκής βάσης, δεν μπορούσαν να δώσουν κινηματική απάντηση. Παρ’ όλα αυτά, όταν η μισή κυβέρνηση βρισκόταν στη φυλακή και η άλλη μισή στην εξορία, και οι δύο οργανώσεις φοβόντουσαν μήπως χαρακτηριστούν παράνομες οπότε και άρχισαν να στηρίζουν τα CDR, σαν έναν κινηματικό φορέα. Τότε ακριβώς τα CDR κατάφεραν να γίνουν βασικοί παράγοντες του κινήματος, μέσω της γενικής απεργίας της 8^ης Νοεμβρίου. Η απεργία αυτή, παρ’ ότι δεν είχε την υποστήριξη κανενός μεγάλου συνδικάτου, ούτε των ανεξαρτησιακών κομμάτων, κατάφερε να παραλύσει ολόκληρη τη χώρα μέσω περισσότερων από 60 μπλόκων στους κύριους δρόμους διέλευσης και στα σύνορα της. Παρ’ όλο που αυτή ήταν μια σημαντική έκφραση της δυνατότητας αυτό-οργάνωσης του λαού, ποτέ δεν είχαμε τον έλεγχο της «ανεξαρτησιακής ατζέντας», και από τη στιγμή που δεν υπήρχε κάποια επίσημη κεντρική τακτική στο ζήτημα της ανεξαρτησίας από την κυβέρνηση, τα CDR άρχισαν να ατονούν.

Πώς συνδέεται ο κοινωνικός αγώνας των CDR με τον ευρύτερο πολιτικό αγώνα; Συνδέεται το κίνημα για αυτοδιάθεση και ανεξαρτησία της Καταλονίας με την ρήξη με την ΕΕ; Συνδέεται επίσης με την μαχόμενη αντικαπιταλιστική αριστερά;

Για την ώρα, τα CDR έχουν εκπροσωπήσει μια μαχητική γραμμή σε αντιπαράθεση με την γραμμή της «ειρηνικής αντίδρασης». Μέσα από την πολιτική πρακτική απέναντι στο «status quo» του καθεστώτος, αναδείχθηκαν τα πιο βίαια και αυταρχικά στοιχεία της φύσης των κρατών. Για πρώτη φορά, υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη αντίληψη στην καταλανική κοινωνία που αναγνωρίζει ότι η ΕΕ, ως συμμαχία οικονομικών συμφερόντων, τάσσεται απέναντι στο δημοκρατικό αίσθημα. Μέσα στους τελευταίους μήνες, ο αριθμός κόσμου που ζητάει την έξοδο από την ΕΕ έχει αυξηθεί εκθετικά. O αντικαπιταλισμός στην Καταλονία έχει από καιρό χάσει την ηγεμονία εντός της Αριστεράς. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί τεράστιες δυσκολίες στην πολιτική καθοδήγηση αυτού του κινήματος. Για να αποκτήσει καύσιμα το αναδυόμενο κίνημα, είναι αναγκαία και κρίσιμη η ανασυγκρότηση της αντικαπιταλιστικής αριστεράς στην Καταλονία αλλά και ευρύτερα στην Ισπανία. Η μάχη απέναντι στο κράτος, το οποίο έχει δημιουργηθεί για την καταπίεση των λαών, πρέπει να συνδέεται με την ταξικότητα του και την επαναστατική δυνατότητα. Η ανεξαρτησία της Καταλονίας συνδέεται όλο και περισσότερο με την έννοια των κοινωνικών και λαϊκών διεκδικήσεων παρά με την εθνική της συνισταμένη.

Να γιατί μας φοβάται  το κράτος της Μαδρίτης

Απαραίτητο τα CDR να συγκροτήσουν ένα ευρύ δίκτυο αλληλεγγύης απέναντι στην καταστολή

Χαρακτηρίσαμε πρόσφατα το ισπανικό κράτος σαν «νεο-φρανκική» χούντα. Όχι μόνο, εξαπέλυσε την τεράστια καταστολή και φυλάκισε την κυβέρνηση, αλλά απειλεί ανοιχτά λαϊκές οργανώσεις όπως τα CDR. Σε ένα πρόσφατο αστυνομικό δελτίο με έρευνα για τα CDR, σε κατονομάζουν και προσωπικά. Πώς μπορεί το λαϊκό κίνημα να απαντήσει σε αυτές τις απειλές;

Δεν βρισκόμασταν στο στόχαστρο του κράτους μέχρι την 8^η Νοεμβρίου, όταν και οργανώσαμε τη γενική απεργία. Τότε, διαπομπευτήκαμε από όλα τα ισπανικά μίντια. Έχουμε έκτοτε εισέλθει στην καμπάνια τρόμου του κράτους, και συμπεριλαμβανόμαστε στην αναφορά που έχει παραγγείλει το Ανώτατο Δικαστήριο, την ίδια που κρατάει στη φυλακή τους βασικά πρόσωπα του κινήματος της ανεξαρτησίας, με την κατηγορία της «ανταρσίας» που επιφέρει ποινή 30 ετών φυλάκισης. Είναι προφανές ότι αυτή η αναφορά, που εμπεριέχει μέλη των ανεξαρτησιακών πολιτικών κομμάτων και των πολιτικών οργανώσεων, συλλαμβάνει μια ολόκληρη πολιτική άποψη η οποία είναι δημόσια, ειρηνική και έχει την υποστήριξη του λαού. Έχουμε ήδη πολύ κόσμο που έχει συλληφθεί στα «κατώτερα κλιμάκια» της πολιτικής (δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι), δάσκαλοι που καταδίκαζαν την αστυνομική βία στα σχολεία, αλλά και μέλη του CDR που έχουν δεχθεί πρόστιμα, για την παρεμπόδιση της διέλευσης κατά τη διάρκεια της απεργίας. Ταυτόχρονα, οι βίαιες επιθέσεις των ακροδεξιών, που έχουν προπηλακίσει πάρα πολλούς ανεξαρτησιακούς το τελευταίο διάστημα, δεν ποινικοποιούνται. Είναι επείγον και απαραίτητο τα CDR να ξαναεμφανιστούν στο προσκήνιο συγκροτώντας ένα ευρύ δίκτυο αλληλεγγύης απέναντι στην καταστολή. Δεν είναι απλά ένα άμεσο ζήτημα λαϊκής αυτοάμυνας αλλά ένα στρατηγικό ζήτημα, της δυνατότητας ενός πρώτου βήματος προς την οικοδόμηση μιας δημοκρατικής λαϊκής πλειοψηφίας που θα δημιουργήσει τριγμούς στο κράτος.

Υπάρχει μια εμφανής κατάσταση εκτάκτου ανάγκης στην Καταλονία αυτή τη στιγμή. Γιατί πιστεύεις ότι το ισπανικό κράτος εξαπολύει αυτήν την επίθεση;

Δεν έχει υπάρξει απλά μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, έχει συμβεί ένα πραξικόπημα: Η κυβέρνηση έχει αποπεμφθεί και έχει φυλακιστεί. Μέχρι την συγκρότηση νέας κυβέρνησης μετά τις εκλογές που επιβλήθηκαν, έχουμε κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος, που στην Καταλονία εκπροσωπεί μόνο το 4.24%. Η ψήφος υπέρ της ανεξαρτησίας έχει ανέλθει από το 13% το 2005, στο 41% από το 2012 μέχρι σήμερα και έχει γίνει κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην Καταλονία. Αυτό συμβαίνει, κυρίως, λόγω της στρατηγικής και της ανόδου το εθνικισμού εντός του ισπανικού κράτος, η οποία ενοχλεί τόσο το καταλανικό κεφάλαιο –όσο δεν συμπεριλαμβάνει, όμως, πολιτική αστάθεια, όπως γίνεται τώρα– όσο και την εργατική τάξη, επειδή χτυπάει τα δικαιώματα των λαών (γλώσσα, πολιτισμός, κοινωνικά δικαιώματα). Το ισπανικό κράτος γνωρίζει πολύ καλά ότι οι πολιτικοί τριγμοί της ανεξαρτησίας της Καταλονίας μπορούν να γκρεμίσουν όλο το κρατικό οικοδόμημα, που «ανακαινίστηκε» στην μεταπολίτευση του ’78, με την μετάβαση από την χούντα στην δημοκρατία, μέσω μιας ευρείας συναίνεσης πολλών πολιτικών δυνάμεων αλλά και μιας επιβληθείσας συναίνεσης από την κοινωνία, που ποτέ όμως δεν αποδέχτηκε πλήρως την μετάβαση αυτή.