:
Η Ντόρις Χάινεμαν-Μπρουκς είναι συνδικαλιστικό στέλεχος των εργαζομένων στο λιμάνι του Αμβούργου και η Ούλρικε Άιφλερ είναι γραμματέας των συνδικάτων της βιομηχανικής περιοχής Χανάου. Οι δυο τους συμμετέχουν σε αντιπροσωπεία συνδικαλιστών και εργαζομένων από τη Γερμανία που επισκέπτονται την Αθήνα αυτές τις μέρες και μίλησαν στο Πριν για την κατάσταση στα συνδικάτα της χώρας αλλά και για τη βαθύτερη αιτία που οδήγησε στα συγκεκριμένα αποτελέσματα στις βουλευτικές εκλογές.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΚΟΒΑ
Επί 20 χρόνια δεν έχουν αναπτυχθεί μεγάλοι αγώνες και το πρόταγμα «μπορώ να αλλάξω τα πράγματα» λείπει ως μαζική κοινωνική παράσταση
Ποια είναι η κατάσταση του εργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος αυτή τη στιγμή στη Γερμανία;
Ντόρις: Δεν είμαστε ευτυχισμένοι με την κατάσταση… Υπάρχει μια πτώση των αγώνων, μια μειωμένη διάθεση και ετοιμότητα για πάλη, μειωμένα αντανακλαστικά αλληλεγγύης.
Ούλρικε: Μάλιστα αυτό συμβαίνει την στιγμή που έχουμε τη μεγαλύτερη ποσοτικά εργατική τάξη από τη συγκρότηση της χώρας. Όμως, η τάξη έχει τη μικρότερη από ποτέ συνειδητοποίηση της δύναμής της. Ο προσανατολισμός των συνδικάτων στην αγωνιστική παρέμβαση των εργαζομένων είναι εξαιρετικά χαμηλός, ενώ οι παραδοσιακοί δεσμοί των συνδικάτων με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) έσπασαν τα τελευταία χρόνια.
Πού οφείλονται αυτά…;
Ντόρις: Υπήρξαν κάποιοι σημαντικοί αγώνες τα τελευταία χρόνια πάνω στο αίτημα για καθιέρωση κατώτατου μισθού που δεν υπήρχε. Στη χώρα μας υπάρχει το μεγαλύτερο ποσοστό ελαστικά εργαζομένων και πολύ χαμηλά αμειβόμενων ανθρώπων. Το 25% του εργατικού δυναμικού αμείβεται με 3-4 ευρώ την ώρα, όταν, για να πάρεις μια βασική σύνταξη των 700-800 ευρώ, χρειάζονται 45 χρόνια εργασίας με κατώτερο όριο αμοιβής τα 1.200 ευρώ το μήνα περίπου… Μεγάλοι κλάδοι όπως ο επισιτισμός, το εμπόριο και οι υπηρεσίες κυριαρχούνται από μορφές ελαστικής και προσωρινής εργασίας με πολύ χαμηλούς μισθούς. Με σημαντικούς αγώνες κατακτήθηκε η κατοχύρωση κατώτατης αμοιβής πριν 2 χρόνια στα 8,84 ευρώ μεικτά την ώρα, όμως η εφαρμογή αυτής της συμφωνίας είναι ζητούμενο, χρειάζεται αγώνα.
Ούλρικε: Το τελευταίο διάστημα υπάρχουν σημάδια ανάκαμψης κάποιων εργατικών κινητοποιήσεων. Κυρίως στην υγεία και την πρόνοια, όπου οι ελλείψεις προσωπικού οδηγούν σε διάλυση το σύστημα υγείας. Τα αιτήματα για προσλήψεις και καθορισμό αναγκαίου προσωπικού ανά μονάδα μαζί με αξιοπρεπείς μισθούς και ανθρώπινο ωράριο συσπείρωσαν μεγάλα τμήματα εργαζομένων, ιδιαίτερα γυναικών. Το ίδιο οι απεργιακές κινητοποιήσεις στην Amazon, όπως και απεργίες σε εταιρείες με σημαντικά στοιχεία εμπλοκής των τοπικών κοινωνιών στον εργατικό αγώνα. Σήμερα, αυτό που χρειάζεται είναι να τεθούν ξανά πανκοινωνικά αιτήματα –όπως ήταν την προηγούμενη δεκαετία το 35ωρο– ώστε η απάντηση στην επίθεση του κεφαλαίου να είναι πανεργατική.
Η ακροδεξιά, με έκφραση το AfD, ανέβηκε θεαματικά στις εκλογές της προηγούμενης Κυριακής. Πώς το εξηγείτε και ποια καθήκοντα μπαίνουν τώρα σε σχέση με αυτό;
Ντόρις-Ούλρικε: Το αποτέλεσμα είναι σοκ! Έχει κοινωνικές ρίζες και πολιτικά αίτια. Είκοσι τουλάχιστον χρόνια, οι πολίτες βλέπουν τη θέση τους να χειροτερεύει με ραγδαίους ρυθμούς σε όλα τα επίπεδα. Υπάρχουν σήμερα πιο πολλά κόμματα και «επιλογές» από ποτέ, όμως η αδυναμία και η αίσθηση ανημπόριας να αλλάξουν τα πράγματα είναι πιο καθοριστική στη ρεαλιστική πραγματικότητα. Μεγάλα μεταναστευτικά κύματα, τρομοκρατικές επιθέσεις, φτώχεια κ.λπ. Σταθερές χάνονται, το μέλλον μοιάζει όλο και πιο αβέβαιο, κυριαρχεί έτσι ο φόβος του χειρότερου. Σε αυτό το έδαφος αναπτύσσεται αντανακλαστικά μια λογική «Πρώτα η Γερμανία» κατ΄ αντιστοιχία του δόγματος Τραμπ, «America First». Εκτός αυτού, ένα τμήμα των ψήφων του AfD είναι και ψήφοι διαμαρτυρίας απέναντι στις κυρίαρχες δυνάμεις που κυβερνούν δεκαετίες. Πολιτικά, τα αίτια είναι σαφή: Η επιτυχία της ακροδεξιάς ρητορείας και του ρατσιστικού λόγου είναι άμεσο αποτέλεσμα των πολιτικών και των ιδεολογημάτων του νεοφιλελευθερισμού. Επί χρόνια, οι Φιλελεύθεροι (FDP) αλλά και οι Χριστιανοδημοκράτες (CDU) μιλούσαν για τεμπέληδες άνεργους, για παράσιτα που ζουν από το κοινωνικό κράτος, για τους Έλληνες και άλλους που σπαταλούν τα λεφτά των ευρωπαίων και πολλά άλλα, ώστε να δικαιολογηθεί η πολιτική της διάλυσης του κράτους πρόνοιας, οι περικοπές, η σκληρή πολιτική της Γερμανίας έναντι των πιο φτωχών χωρών, η αντιμεταναστευτική πολιτική, κλπ. Ο φιλελευθερισμός άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου για να επικρατήσει μια τέτοια ατζέντα στη συζήτηση της κοινωνίας. Η ακροδεξιά ήρθε να εκμεταλλευτεί πολύ καλά όλη αυτή την δυναμική. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε ότι το AfD είναι η πιο επικίνδυνη πολιτική δύναμη ανάμεσα σε όλα τα δεξιά κόμματα και ένα πρώτο καθήκον μας είναι να αποκαλύψουμε την ουσία του προγράμματός του, που, δίπλα στη φασιστική ρητορική, περιέχει όλες τις βασικές επιδιώξεις του κεφαλαίου: Περικοπές, διάλυση δομών πρόνοιας, ιδιωτικοποιήσεις, αύξηση εργάσιμου χρόνου, σύνταξη στα 70, ελαστικοποίηση εργασίας, «νόμος και τάξη» δηλαδή περιορισμοί των δημοκρατικών δικαιωμάτων. Δυστυχώς, τα στοιχεία δείχνουν ότι και το 15% των μελών των συνδικάτων μας, των συνδικαλισμένων εργατών ψήφισαν AfD!
Ούλρικε: Συμπληρωματικά, υπάρχει για εμάς το ερώτημα αν τα συνδικάτα και το εργατικό κίνημα είναι έτοιμα και σε θέση να υποδεχτούν την οργή του κόσμου, να οργανώσουν τις αναζητήσεις και την οργή για την κατάσταση που χειροτερεύει μετατρέποντάς τα σε ταξικούς αγώνες. Σημειώνω ότι για 20 χρόνια δεν έχουν αναπτυχθεί μεγάλοι αγώνες και το πρόταγμα «μπορώ να αλλάξω τα πράγματα» λείπει ως μαζική κοινωνική παράσταση. Το ότι μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα μόνο μέσα από συλλογική πίεση, κινητοποίηση είναι κάτι που δεν υπάρχει, ενώ ταυτόχρονα η συνειδητοποίηση αυτής της δύναμης των εργαζομένων γεννιέται μονάχα μέσα στους αγώνες… Οι νέοι άνθρωποι είναι εκτός συλλογικοτήτων, το κεντρικό ιδεολόγημα που κυριαρχεί είναι ότι η επιτυχία είναι ατομική.
Είδαμε ωστόσο τις μεγάλες κινητοποιήσεις στο Αμβούργο κατά το πρόσφατο G-20; Τι σημαίνουν αυτές οι κινητοποιήσεις;
Ντόρις: Οι κινητοποιήσεις του Αμβούργου ήταν μια ελπιδοφόρα δυνατή εμφάνιση του κινήματος στο δρόμο, μια μεγάλη κινητικότητα με πολύπλευρες εκδηλώσεις. Το αποτέλεσμά τους είναι μια νέα προσπάθεια για συνέχεια και αναζωογόνηση του κινήματος σε όλη τη Γερμανία, για την καλύτερη οργάνωση και το συντονισμό του. Ταυτόχρονα στο Αμβούργο είδαμε μια έξαρση της καταστολής και της πολιτικής και μιντιακής επίθεσης των κυρίαρχων απέναντι στο κίνημα. Το μήνυμα από τους «πάνω» ήταν: ό,τι έρχεται από την αριστερά είναι επικίνδυνο, έχει βία, καταστροφή… Πρέπει λοιπόν να τεθεί εμφατικά ξανά το αίτημα της δημοκρατίας. Όπως είδαμε και στη Γαλλία, η κατάσταση έκτακτης ανάγκης και οι περιορισμοί των δικαιωμάτων από τις κυβερνήσεις στρέφεται κυρίως ενάντια στο εργατικό κίνημα. Απαγορεύτηκαν διαδηλώσεις και απεργίες.
Αντικειμενικό το ερώτημα της «άλλης κοινωνίας»
Ο κομμουνισμός δεν είναι κίνημα όπως ήταν,
στις δεκαετίες του 1920-’30. Δεν ενθουσιάζει.
Για την Ευρωπαϊκή Ένωση ποια είναι η γνώμη σας; Πιστεύεται ότι αποτελεί το επιτελείο όλης αυτής της επίθεσης στους εργαζόμενους και τους λαούς;
Ντόρις-Ούλρικε: Πιστεύουμε στην Ευρώπη, αλλά φυσικά όχι σε αυτή την Ευρώπη… Απέναντι σε ένα συνασπισμένο και δικτυωμένο κεφάλαιο σημαντικό ζήτημα είναι οι κοινοί αγώνες των εργαζομένων και των λαών για να αλλάξει αυτή η πολιτική. Το εργατικό κίνημα της Γερμανίας έχει ιδιαίτερες ευθύνες και καθήκοντα, αυξημένο ρόλο σε αυτή την υπόθεση. Η αλήθεια είναι ότι πέρα από επίσημες δομές (Πανευρωπαϊκή Ένωση Συνδικάτων, κ.α.) δεν καταφέραμε μέχρι σήμερα να χτίσουμε ένα δυνατό συνδικαλιστικό και ταξικό κίνημα από τα κάτω. Να πούμε όμως, πως το ελληνικό κίνημα με τους αγώνες του τα τελευταία χρόνια της κρίσης συνέβαλλε σε κάποιο βαθμό σε ένα πράγμα: Αποκάλυψε ότι η Ε.Ε. δεν είναι ουδέτερη, δεν είναι μια τεχνοκρατική ένωση που βάζει κανόνες και συντονίζει χώρες αλλά εξυπηρετεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Οι «τρόικες» και οι «θεσμοί» έγιναν μισητοί για τον πολύ κόσμο…
Υπάρχει εναλλακτική απέναντι στον καπιταλισμό τελικά; Ποιες είναι οι σκέψεις σας με βάση τη δράση σας σε μια χώρα-δύναμη του παγκόσμιου συστήματος;
Ούλρικε: Φυσικά υπάρχει εναλλακτική: Οι ταξικοί αγώνες σε κάθε χώρα και διεθνώς ενάντια στην κυρίαρχη τάξη. Το ερώτημα που πρέπει να θέσουμε όλοι οι εργαζόμενοι είναι «σε τι κοινωνία θέλω να ζήσω;». Διότι το κυρίαρχο ΤΙΝΑ υπήρχε και θα υπάρχει πάντα ώστε να εμποδίζει κάθε ιδέα και κίνηση προς τα μπρος. Στη Γερμανία έχουμε 150 χρόνια συνδικαλιστικής ιστορίας και πιστέψτε μας, δεν υπήρξε καμία μέρα κατά την οποία το ερώτημα-αίτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης δεν έμπαινε από τις συνθήκες τις ίδιες. Εκμετάλλευση, φτώχεια, ανεργία, ανελευθερία μας δείχνουν ότι το κοινωνικό ζήτημα είναι πάντα παρόν, μαζί με το τι και το πώς παράγουμε. Το ερώτημα ενός άλλου δρόμου και μιας άλλης κοινωνίας μπαίνει αντικειμενικά, είναι πολύ σημαντικό. Επίσης, είναι αλήθεια ότι, μετά το 1989 υπάρχει μια τεράστια κρίση των ριζοσπαστικών, απελευθερωτικών και σοσιαλιστικών ιδεών και πρακτικών. Ο κομμουνισμός δεν είναι κίνημα όπως ήταν, για παράδειγμα, στις δεκαετίες του 1920-30, δεν ενθουσιάζει. Όμως, το ζήτημα σήμερα είναι να ξαναφτιάξουμε κάτι που θα αγγίζει την πλειοψηφία των εργαζομένων, των κοινωνιών, και αυτό το κάτι χρειάζεται να χτιστεί από τα κάτω. Δεν θα με ενδιέφερε να ζήσω ξανά έναν «σοσιαλισμό από τα πάνω» για παράδειγμα. Τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση είναι μια ευκαιρία για να συζητήσουμε ξανά για αυτά τα ζητήματα.
