Το συγκρότημα Social Waste ανοίγει μουσικά την Παρασκευή, μαζί με άλλους δημιουργούς της ελληνικής χιπ-χοπ σκηνής την πρώτη μέρα των Αναιρέσεων, βάζοντας «φωτιά» με τον έντονα πολιτικό του στίχο. Στα πλαίσια της παρουσίας τους στις φετινές Αναιρέσεις, μας παραχώρησαν μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη, μιλώντας για την μουσική, το κοινωνικό τραγούδι, τον φασισμό, την κατάσταση που βιώνουμε και πολλά ακόμη άλλα ζητήματα.
Οι Social Waste εμφανίζονται την Παρασκευή βράδυ στην Γεωπονική σχολή Αθηνών και το Σάββατο στην Πάτρα (Παλαιά Σφαγεία)
Μαζί τους ο Γιώργης Νίκας-Αντίποινα, ο Dj Magnum και ο Yiannis Michailidis
– Οι κοινωνικές και πολιτικές ανησυχίες των Social Waste είναι πάντα εμφανείς τόσο στα τραγούδια σας όσο και στη γενικότερη στάση σας. Νιώθετε μέρος κάποιας ευρύτερης σκηνής του σύγχρονου πολιτικού χιπ-χοπ ή κοινωνικού τραγουδιού ή είστε περισσότερο “μόνοι”; Θεωρείτε κάποιες σύγχρονες μπάντες και καλλιτέχνες συνοδοιπόρους ή συντρόφους σε όσα κάνετε;
Με “κλειστούς όρους” όχι. Δηλαδή δεν νιώθουμε ότι ανήκουμε σε μια ομάδα με αυστηρά καθορισμένα μέλη που κάνουν αυτό το πράγμα. Νιώθουμε όμως ότι υπάρχουν άνθρωποι με τους οποίους συντασόμαστε κατά καιρούς για κοινούς σκοπούς, διατηρώντας ο καθένας συχρόνως την αυτονομία και την ανεξαρτησία του. Με κάποιους από αυτούς -ο Βέβηλος για παράδειγμα- έχουμε συνυπάρξει στη σκηνή σε συναυλίες αλληλεγγύης. Με άλλους ίσως να μην έχουμε μιλήσει και ποτέ αλλά κινούμαστε στο ίδιο μήκος κύματος στιχουργικά και μουσικά, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου για παράδειγμα. Με άλλους είμαστε παλιοί “συνοδοιπόροι” στο συλλογική αντίληψη γύρω από αυτό που λέμε “μπάντα”- ο Δημήτρης Αποστολάκης και οι Χαϊνηδες παραδείγματος χάριν. Με άλλους έχουμε συνεργαστεί: ο Γιάγκος ο Χαιρέτης, ο Κωσταντής Παπακωσταντίνου, η Μαρία η Κώτη. Και με άλλους πιθανώς να μη γνωριζόμαστε ακόμη.
– Μετά από πολλά χρόνια διαδρομής συνεχίζετε να λειτουργείτε με συλλογικούς όρους. Πόσο δύσκολο είναι αυτό σε μια εποχή που κυριαρχεί –και στο χιπ-χοπ- η προσωποκεντρική αντίληψη και η αυτο-αναφορικότητα;
Εμείς είμαστε μια μπάντα (και βάζω και τα Αντίποινα μέσα, και σε ένα μεγάλο βαθμό και τον DJ Magnum με τους οποίους συνεργαζόμαστε) που λειτουργεί με “άλλη” λογική, συλ-λογική ας πούμε. Είμαστε μια μπάντα αυτο-οργανωμένη, που προσπαθεί δηλαδή να “καλύψει” όλες τις ανάγκες της με διαμοιρασμό των αρμοδιοτήτων ανάμεσα στα μέλη της, ανάλογα με τις ικανότητες του καθενός. Αυτό μπορεί να εκτείνεται από τη δημιουργία ενός τραγουδιού μέχρι την αυτο-διοργάνωση μιας συναυλίας. Μπορεί μέχρι και τις αφίσες να μας δείτε να τοιχοκολλούμε μόνοι μας. Επίσης είμαστε μια μπάντα αυτόνομη, με την έννοια οτι δεν έχουμε ούτε εταιρία, ούτε μάνατζερ να μας επιβάλλει πράγματα. Κάνουμε ό,τι “μας καπνίσει” υπακούοντας στη συνείδησή μας, με ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων τη συνέλευση των μελών της μπάντας. Κατά τρίτον, είμαστε και αυτοδίδακτοι, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα “καλό,” δίνει όμως μια αυθεντικότητα σε αυτό που έχουμε μάθει να κάνουμε και προσπαθούμε να το εξελίξουμε. Έχουμε επίσης ισότητα απόψεων και αμοιβών. Δύσκολο ή εύκολο δεν ξέρουμε αν είναι, αλλά εμείς αυτό κάνουμε.
– Αμέσως μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα το 2013, γνωστά ονόματα της ελληνικής hip hop σκηνής έδωσαν συνέντευξη τύπου για την ανάγκη αντιμετώπιση του φασισμού. Τέσσερα χρόνια μετά, πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να είχαν γίνει περισσότερα;
Ήταν λίγο παράξενη αυτή η συνέντευξη τύπου. Μάλλον μια ενστικτώδης αντίδραση, επειδή ένιωσαν ότι πρέπει να κάνουν κάτι, αλλά σαν να μην είχαν και πολύ ξεκάθαρο το τι ακριβώς. Εμάς μας ξένισε αυτή η φοβία “να μη μιλήσουμε πολιτικά” λες και για μια πολιτική δολοφονία μπορείς να μιλήσεις με άλλο τρόπο. Τέλοος πάντων, εμείς θεωρούμε ότι η αντιμετώπιση του φασισμού δε γίνεται με συνεντεύξεις τύπου, πρέπει να γίνεται από την ίδια την κοινωνία, να μην είναι αποδεκτές αυτές οι ιδέες. Σαν “καλλιτέχνες” αλλά και σαν άνθρωποι γενικότερα σε αυτό μπορούμε να συμβάλλουμε.
– Μια συνήθης κριτική για την κατάσταση της κοινωνίας σήμερα είναι ότι μετά από 7 χρόνια πολιτικών λιτότητας, με αντιδράσεις, μαζικά ξεσπάσματα, ελπίδες για “αριστερή κυβέρνηση” και διαψεύσεις, ο κόσμος μοιάζει να έχει περάσει σε μια φάση παθητικής αποδοχής και παραίτησης. Συμμερίζεστε αυτή την κριτική ή όχι;
Δε συμμεριζόμαστε αυτή την άποψη. Τουλάχιστον όχι εντελώς. Ήταν λογικό, και έχει συμβεί και αλλού σε ανάλογες περιπτώσεις (στη Λατινική Αμερική και τη ροζ παλίρροια για παράδειγμα) σε έναν κύκλο διαμαρτυρίας να προκύψουν διάφορες προτάσεις από τη μεριά των κινημάτων,και όταν προκηρύσσονται εκλογές, η μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου να καταλήγει τελικά να “παίζει” αυτό το παιχνίδι, των εκλογών, και να αφήνει στην άκρη πιο ριζοσπαστικά εγχειρήματα. Η συστημική οδός κερδίζει πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις γιατί είναι μια δομή που υπάρχει, και όχι μια που θα πρέπει να δημιουργηθεί. Και το κόμμα καταλήγει να επιστρέφει σαν κύριος φορέας κοινωνικής αλλαγής στο συλλογικό φαντασιακό. Σε αυτή τη διαδικασία παρατηρείται και προσπάθεια “εξαγοράς” κινηματικών ηγετών αλλά και διάσπασης των κινημάτων, Επίσης ιστορικά είναι σύνηθες όταν ένα “αριστερό” κόμμα κερδίζει τις εκλογές, να υπάρχει ένας μήνας του μέλιτος με τα κινήματα, μια περίοδος ανακωχής και αναμονής. Έχουμε περάσει από αυτό το στάδιο, και περάσαμε γρήγορα λόγω της συριζαϊκής ιστορικής κωλοτούμπας. Τώρα νομίζω ξαναπιάνουμε σιγά σιγά το νήμα από εκεί που το είχαμε αφήσει, χωρίς συστημικές αυταπάτες πλέον. Ίσως να κάνει και καλό αυτό μακροπρόθεσμα.
– Εχετε παρει θέση ενάντια στο φασισμό και το ρατσισμό, με άρθρα, συναυλίες, συνεντεύξεις. Πώς κρίνετε την επανεμφάνιση της φασιστικής βίας στους δρόμους και στη Βουλή;
Είναι ανησυχητικό, είναι όμως νομίζω σπασμωδικό εκ μέρους τους. Η κοινωνία τούς αποβάλλει και το νιώθουν. Σε κάθε περίπτωση, επαγρυπνούμε.
– Παρά τις φωτεινές εξαιρέσεις, το χιπ-χοπ και στην Ελλαδα έχει έναν αέρα “ματσίλας” και σεξισμού. Η γυναίκα δημιουργός έχει θέση στο ελληνικό χιπ-χοπ; Υπάρχουν γυναίκες που θαυμάζετε;
Φυσικά και έχει θέση στο ελληνικό χιπ χοπ, όπως και σε κάθε άλλη πολιτική και κοινωνική έκφανση. Τώρα για γυναίκες που θαυμάζουμε (επειδή ο θαυμασμός είναι μεγάλη κουβέντα) φυσικά και υπάρχουν όχι τόσο στο χιπ χοπ αλλά κυρίως εκτός αυτού. Η Έμμα Γκόλντμαν για παράδειγμα, ή η Κόκκινη Ρόζα που αναφέρουμε και σε ένα τραγούδι μας, αλλά και άγνωστες καθημερινές γυναίκες που αγωνίζονται καθημερινά με αξιοπρέπεια. Από το χιπ χοπ -χωρίς να τη “θαυμάζουμε”- μας αρέσει η δουλειά της Ana Tijoux για παράδειγμα.
– Θεωρείτε πράγματι εναλλακτικά και φρέσκα τραγούδια όπως η “Μάντισσα” της Μαρίνας Σάττι ή απλώς εύπεπτη ποπ με άρωμα νεο-παράδοσης; Γιατί πιστεύετε ότι έκανε τόσο θόρυβο στα social media;
Εμείς δίνουμε έμφαση στο στίχο. Γιατί ναι μεν είναι ενδιαφέρουσα η συνύπαρξη παραδοσιακών και σύγχρονων ήχων, αλλά ένα τραγούδι έχει και στίχο. Λέει κάποια πράγματα. Αλλιώς θα ακούγαμε μια σύνθεση, θα την κρίναμε με μουσικούς όρους και αυτό είναι όλο. Το τραγούδι όμως δεν είναι μόνο μουσική, έχει και στίχο, ο οποίος δε λέει πάντα στον καθένα διαφορετικά πράγματα -όπως μπορεί να κάνει η μουσική- ανάλογα με το πως “θα τη νιώσει” κανείς. ‘Μιλάει’ συγκεκριμένα. Ο στίχος λοιπόν, μας φάνηκε κάπως “ανάλαφρος” παρόλη την χαριτωμένη αισθητική. Τώρα για τη Μαρίνα Σάττι, ας περιμένουμε να δούμε τι θα κάνει και προς τα πού θέλει να κατευθυνθεί. Προς το παρόν μάλλον δείχνει να κινείται προς μια ποπ αισθητική τύπου mad tv, και είναι κρίμα γιατί η κοπέλα δείχνει να έχει δυνατότητες για πιο ενδιαφέροντα πράγματα.
Είδαμε πρόσφατα διάσπαση με αλληλοκατηγορίες του σωματείου Μέτρον και τη δημιουργία του Άσμα με αφορμή την αντιπαράθεση για το θέμα της ΑΕΠΙ, την επιτροπεία και τη διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων.
Εμάς αυτό που μας ξένισε είναι ότι μετά από 7 χρόνια πολιτικών και κοινωνικών μεταστροφών, επιθέσεων ενάντια σε συλλογικά αγαθά, εργασιακά κεκτημένα και πτωχοποίησης της κοινωνίας, ποτέ δεν είδαμε τόσους “καλλιτέχνες” να παίρνουν θέση, όσο έκαναν για ένα ζήτημα που αφορά άμεσα την τσέπη τους. Εμείς ποτέ δεν ήμασταν στην ΑΕΠΙ (κι αυτοί που ήταν άραγε γιατί δε μίλαγαν νωρίτερα;) και τη μουσική μας τη διαθέτουμε δωρεάν στο διαδίκτυο να την ακούει όσος περισσότερος κόσμος γίνεται. Και μιλάμε και μιλούσαμε και δρούμε και δρούσαμε πάντα για κοινωνικά ζητήματα, και όχι μόνο όταν αφορούν εμάς τους ίδιους και την τσέπη μας.
–Ο Χρήστος μίλησε πρόσφατα σε εκδήλωση με θέμα «τέχνη και επισφάλεια» στο πλαίσιο ημερίδας ενάντια στην ανεργία και την επισφάλεια. Πώς αντιμετωπίζουν οι ανεξαρτητοι καλλιτεχνες σήμερα το θέμα της επιβίωσης; Πώς θα μπορούσε να βοηθήσει ο κόσμος;
Είναι δύσκολη η κατάσταση. Ειδικά για όσους δεν έχουν μανατζαρέους που θα “τους βάλουν” στα μεγάλα φεστιβάλ (παίρνοντας και την ανάλογη αμοιβή) και θα πληρώσουν τους σταθμούς για να τους παίζουν. Ο μόνος τρόπος να βοηθήσει ο κόσμος είναι με το να πηγαίνει στις συναυλίες και να παρακολουθεί την πορεία αυτών των καλλιτεχνών από εναλλακτικά μέσα. Γιατί στα κυρίαρχα δεν τους παίζουν αν δεν πληρώσουν.
–Πριν δύο χρόνια γράψατε τραγούδι για τις Σκουριές, ενώ κάνατε βιντεοκλίπ μέσα από το αυτοδιαχειριζόμενο εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ. Υπάρχει σήμερα κάποιο ανάλογο εγχείρημα που θα μπορούσε να σας εμπνεύσει;
Μπόλικα. Από την Ελλάδα για παράδειγμα και οι Σκουριές και η ΒιοΜε συνεχίζουν τον αγώνα, αναδιοργανώνονται και συνεχίζουν. Υπάρχουν και τα παιδιά που κινητοποιούνται γύρω από το προσφυγικό, που ουσιαστικά ανέλαβαν όλο το βάρος γύρω από αυτή την υπόθεση, ο Πλάτανος, οι κοινωνικες κουζίνες, οι καταλήψεις στέγης. Η Νοταρά, το City Plaza. Οι άνθρωποι που κινητοποιούνται ενάντια στους πλειστηριασμούς επίσης. Υπάρχουν αφορμές για έμπνευση, δεν τελειώσανε.
Επιμέλεια ερωτήσεων Δ. Τζιαντζής.
