Φτώχεια, διαφθορά, οσμή φασισμού, γιορτές και πανηγύρια: όλα αυτά συνδυάζονται και στη φετινή Eurovision.
Αν και τη διώχνουν από την πόρτα, η πολιτική βρίσκει τρόπο και μπαίνει από το παράθυρο.
BIKY ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
Η φετινή Eurovision, που διεξήχθη στο Κίεβο, συμπίπτει με μια διπλή επέτειο. Με την ύψωση της σημαίας του Κόκκινου Στρατού στο Βερολίνο, στο κτίριο του Ράιχσταγκ πριν 67 χρόνια, αλλά και με τη συμπλήρωση τριών χρόνων από τη δολοφονία 40 και πλέον ανθρώπων από τον ουκρανικό Δεξιό Τομέα, που κάηκαν ζωντανοί στο Κτίριο των Συνδικάτων στην Οδησσό.
H πολιτική είναι εξ ορισμού αποκλεισμένη από αυτή την ευρωπαϊκή γιορτή του τραγουδιού, όπως την αποκαλούν. Τα τραγούδια μπορούν να μιλούν για ειρήνη, γι’ αγάπες και λουλούδια, όχι όμως για λιτότητα, ανεργία, φασισμό. Το ίδιο και οι τραγουδιστές, που πρέπει να είναι πολιτικά αχρωμάτιστοι. Όμως ακόμα και αν τη διώχνουν από την πόρτα, η πολιτική βρίσκει τρόπο και μπαίνει από το παράθυρο.
Αυτό συμβαίνει φέτος με τη Ρωσία που από το 1994 έχει συμμετάσχει σε καμιά εικοσαριά διαγωνισμούς της Εurovision και μάλιστα καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση στον κατάλογο των 10 νικητριών χωρών. Η τραγουδίστρια που θα εκπροσωπούσε τη Ρωσία, η Γιούλια Σαμοϊλοβα, αποκλείστηκε από την ουκρανική κυβέρνηση, δηλαδή δεν της χορηγήθηκε βίζα εισόδου στη χώρα επειδή επισκέφθηκε την Κριμαία και τραγούδησε εκεί μετά την κατάληψη της χερσονήσου από τους Ρώσους. Η ΕΒU (Eυρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση), που οργανώνει το διαγωνισμό, διαμαρτυρήθηκε τυπικά γι’ αυτό τον αποκλεισμό και «μάλωσε» και τους δύο εμπλεκόμενους: την Ουκρανία, αλλά και τη Ρωσία που αρνήθηκε την τηλεοπτική μετάδοση της εκδήλωσης. Ας σημειωθεί ότι η 27χρονη ρωσίδα τραγουδίστρια κυκλοφορεί με αναπηρικό αμαξίδιο επειδή αντιμετωπίζει σοβαρό κινητικό πρόβλημα και δύσκολα θα μπορούσε κανείς να τη θεωρήσει «εθνική απειλή», όπως τη χαρακτήρισαν οι αρχές της Ουκρανίας.
Kατά τα άλλα, και ο φετινός διαγωνισμός παρουσιάζει τα ίδια χαρακτηριστικά που εμφανίζονται εδώ και χρόνια: συντριπτική κυριαρχία του αγγλικού στίχου (πέρυσι μόνο 3 τραγούδια αποτελούσαν την εξαίρεση), κραυγαλέα ομοιογενοποίηση (και πάλι με κάποιες πληκτικές εξαιρέσεις) και διαφορετικής κλίμακας απήχηση ανάμεσα στις δυτικές χώρες και τις χώρες του πρώην σοβιετικού μπλοκ. Οι τελευταίες παίρνουν τη Eurovision πολύ πιο πατριωτικά: μέχρι και παρέλαση καρναβαλίστικου τύπου διοργανώθηκε στο Κίεβο για την υποδοχή της εκδήλωσης. Φτώχεια, διαφθορά, οσμή φασισμού, γιορτές και πανηγύρια: όλα τα παραπάνω συνδυάζονται. Η Ουκρανία είχε υποσχεθεί μια «Eurovision της λιτότητας» με κόστος μόνο 16 εκατ. Ευρώ, σε σύγκριση με τα 61 εκατ. Ευρώ που ξόδεψε η Δανία το 2014 και τα 76 εκατ. Του Αζερμπαϊτζάν το 2014. Όμως στην πράξη ο προϋπολογισμός εκτινάχτηκε, με αποτέλεσμα την παραίτηση, το Νοέμβριο του 2016, του διευθυντή της πρόσφατα ανεξαρτητοποιημένης κρατικής ουκρανικής τηλεόρασης.
H Ελλάδα παρά τη στήριξη από την Κύπρο, πλασαρίστηκε μόλις στη 19η θέση της τελικής κατάταξης. Φέτος εκπροσωπήθηκε από την Demy, που οπτικά και φωνητικά δεν έχει καμία ομοιότητα με τον μακαρίτη Ντέμη Ρούσσο. Για κάποιον ανεξιχνίαστο λόγο, πάμπολλες τραγουδίστριες επέλεξαν φέτος να εμφανιστούν ντυμένες… νύφες, με λευκές ή «nude» ημιδιάφανες τουαλέτες, ίσως για να υπογραμμίσουν ότι παρά τους πολιτικούς κραδασμούς, η Ευρώπη παραμένει αειπάρθενη. Πάντως, την Τρίτη, όταν η Ελλάδα διεκδικούσετην πρόκριση, η τηλεθέαση στην ΕΡΤ έφτασε ασθμαίνοντας στο 12,4% πολύ πιο πίσω από το 44,4% του Survivor.
Είναι χαρακτηριστικό της αντιδραστικής φύσης του διαγωνισμού πως οι διοργανωτές απαγόρευσαν στον Πορτογάλο νικητή να φορέσει μπλουζάκι που έλεγε «Σώστε τους πρόσφυγες»
Ο Σαλβαντόρ Σόμπραλ έχει φορέσει την μπλούζα “S.O.S Refugees” σε αρκετές περιπτώσεις κατά τη διάρκεια αυτού του διαγωνισμού, αλλά η EBU του απαγόρευσε να τη φορέσει την ημέρα του μεγάλου τελικού, και κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας.
Η European Broadcasting Union (EBU) ισχυρίστηκε ότι ο τραγουδιστής προβάλλει ένα «πολιτικό μήνυμα», το οποίο έρχεται σε αντίθεση με τους κανόνες του διαγωνισμού, που δεν επιτρέπει πολιτικές τοποθετήσεις.
Μια κάψουλα παγωμένη στο χρόνο είναι και η φετινή Eurovision. Δεν την αγγίζουν οι στεναγμοί των λαών, το δράμα της προσφυγιάς, η σκιά του πολέμου. Ο μοντέρνος φασισμός δεν είναι φαιός αλλά πολύχρωμος και «γκλιτεράτος».