της Ιωάννας Καρδάρα
Ξεκάθαρη νίκη για το κίνημα Πέντε Αστέρων αποτέλεσε ο δεύτερος γύρος των δημοτικών εκλογών που διεξήχθη στην Ιταλία. Το κίνημα του Μπέπε Γκρίλο κατέκτησε τους δήμους της Ρώμης, με τη Βιρτζίνια Ράτζι, και του Τορίνο, με την Κιάρα Απεντίνο. Η πρώτη είναι μια 37χρονη δικηγόρος, η δεύτερη μια 31χρονη επιχειρηματίας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ράτζι κατάφερε να υπερισχύσει στην Ρώμη, συγκεντρώνοντας το 67% των ψήφων, παρά την ανοικτή υποστήριξη που μεγάλο μέρος του Τύπου προσέφερε στον κεντροαριστερό υποψήφιο Ρομπέρτο Τζακέτι.
Όσο για την Απεντίνο, ευνοήθηκε πιθανόν και από τις επαγγελματικές της εμπειρίες στην διοίκηση της ομάδας της Γιουβέντους και στην επιχείρηση του συζύγου της· το παραδοσιακό αίτημα των Πέντε Αστέρων για διαφάνεια και εντιμότητα δεν συνοδεύθηκε αυτή τη φορά με τις φραστικές ακρότητες του παρελθόντος, στις οποίες μας είχε συνηθίσει ο Μπέπε Γκρίλο.
Η κεντροαριστερά του Ρέντσι υπερίσχυσε με μικρή διαφορά στο Μιλάνο, όπου εκλέχτηκε δήμαρχος ο Τζουζέπε Σάλα. Στην Μπολόνια επίσης, παραδοσιακό προπύργιο των προοδευτικών, επανεκλέχτηκε ο απερχόμενος δήμαρχος του Δημοκρατικού Κόμματος Βιρτζίνιο Μέρολα.
Η στροφή προς τις «αντισυμβατικές» υποψηφιότητες έγινε σαφής και στη Νάπολη, όπου επικράτησε με μεγάλη διαφορά ο πρώην εισαγγελέας Λουίτζι ντε Μάτζιστρις, ενώ ο υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος δεν είχε περάσει καν στον δεύτερο γύρο. Αν και ανεξάρτητος, ο Ντε Μάτζιστρις δήλωσε ότι συμμερίζεται πολλές από τις πολιτικές που πρεσβεύει το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, όπως την αντίθεση στην ιδιωτικοποίηση των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης και το αίτημα για διαφάνεια και τιμιότητα.
Με βάση τα αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών, το Δημοκρατικό Κόμμα του πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι παρέμεινε πρώτη δύναμη στη χώρα, αλλά η νίκη είχε πικρή γεύση. Το Δημοκρατικό Κόμμα βρέθηκε πολύ χαμηλότερα από το 40% που είχε αποσπάσει στις ευρωεκλογές του 2014, ενώ η πολυσυλλεκτικότητα του ανερχόμενου αντιπάλου δημιουργεί σημαντικά προβλήματα για τον Ματέο Ρέντσι.
Είναι ξεκάθαρο, όμως, ότι ο Ματέο Ρέντσι βρίσκεται τώρα σε δύσκολη θέση και σε ό,τι αφορά το δημοψήφισμα του Οκτωβρίου, με το οποίο οι Ιταλοί θα πρέπει να εγκρίνουν ή να απορρίψουν τις συνταγματικές αλλαγές που ο ίδιος πέρασε στο κοινοβούλιο, από τον νέο εκλογικό νόμο μέχρι την αποδυνάμωση της Γερουσίας. Το μέτωπο του «όχι» συνθέτουν η Λέγκα, η Φόρτσα Ιτάλια, τα Πέντε Αστέρια και η παραδοσιακή αριστερά. Ο Ρέντσι θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να πείσει τους πολίτες, αλλά μετά την απογοήτευση των δημοτικών εκλογών, σίγουρα δεν μπορεί να ξεκινήσει την όλη εκστρατεία με τον αέρα της νίκης.
Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων επικράτησε στις 19 από τις 20 αναμετρήσεις του δεύτερου γύρου στις οποίες συμμετείχε, καθώς το απολιτίκ μήνυμα της υπέρβασης των παραδοσιακών διαχωριστικών γραμμών βρήκε ευρεία εκλογική απήχηση ― τουλάχιστον μεταξύ όσων μπήκαν στη διαδικασία να ψηφίσουν. Η αποχή αυξήθηκε κατά 10% σε σχέση με τον πρώτο γύρο (προσήλθε ένας στους δύο ψηφοφόρους), ένδειξη της κόπωσης των ψηφοφόρων των παραδοσιακών κομμάτων.
Στη Ρώμη, η διαφθορά, η σπατάλη, οι παράνομες χρηματοδοτήσεις και οι στημένοι μειοδοτικοί διαγωνισμοί ήταν από τις κύριες αιτίες της εντυπωσιακής μείωσης των ποσοστών της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς. Η πρώτη γυναίκα δήμαρχος της Ρώμης κάνει λόγο για μια «κατεστραμμένη πόλη» και υπόσχεται βελτιώσεις στα μέσα μεταφοράς και στην αποκομιδή των απορριμμάτων. Η Ράτζι έχει δηλώσει ότι προτιμάει να εστιάσει την προσοχή της «σε καθημερινά και όχι σε εξαιρετικά συμβάντα», καταγράφοντας έτσι τον σκεπτικισμό της απέναντι στην υποψηφιότητα της ιταλικής πρωτεύουσας για τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024.