της Κατερίνας Σταυρούλα
Στις 3 Οκτωβρίου συμπληρώνεται ένας χρόνος από το τραγικό ναυάγιο στη Λαμπεντούζα, το μικρό νησί στα νότια της Ιταλίας, όπου έχασαν τη ζωή τους 247 άνθρωποι προσπαθώντας να φτάσουν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Το τραγικό περιστατικό αποτελούσε ένα από τα πολλά ναυάγια της Μεσογείου κι έναν από τους πολλούς τρόπους που πρόσφυγες και μετανάστες χάνουν τη ζωή τους προσπαθώντας να περάσουν τα τείχη του φρουρίου της Ευρώπης. Ήταν όμως η πρώτη φορά που ένα τέτοιο ζήτημα απέκτησε παγκόσμια δημοσιότητα. Ήταν πιθανώς και η πρώτη φορά που ο αριθμός των νεκρών σε ένα περιστατικό ήταν τόσο μεγάλος ώστε να περάσει απαρατήρητος. Ο Πάπας, ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, η ευρωπαία επίτροπος για τη μετανάστευση, αρχηγοί κρατών, ευρωπαίοι αξιωματούχοι πήραν θέση με ανθρωπιστικό πρόσημο με αφορμή το ναυάγιο της Λαμπεντούζα. Οι φωτογραφίες των σκεπασμένων σωρών των ανθρώπων και των δεκάδων φέρετρων έκαναν το γύρο του πλανήτη.
Ένα χρόνο μετά η Μεσόγειος θα μπορούσε να μετονομαστεί σε θάλασσα του θανάτου. Μέσα σε λίγες μέρες, το Σαββατοκύριακο της 13ης-14ης Σεπτεμβρίου, σημειώθηκαν άλλα δύο πολύνεκρα ναυάγια. Μια βάρκα που μετέφερε περισσότερους από 500 μετανάστες από την Αίγυπτο στην Ιταλία εμβολίστηκε από διακινητές, με αποτέλεσμα 500 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους σύμφωνα με μαρτυρίες, ενώ ισχυρά θαλάσσια ρεύματα παρέσυραν πέντε από τους διασωθέντες 480 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Μάλτας. Εκεί τους εντόπισαν τα φορτηγά πλοία CPO Japan και CMA CGM Verdi και ύστερα από ειδοποίηση τούς παρέλαβε ελικόπτερο Σούπερ Πούμα της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας και τους μετέφερε στην Κρήτη. Την ίδια μέρα άλλο ένα πολύνεκρο ναυάγιο σημειώθηκε. Σύμφωνα με τη μαρτυρία δύο παλαιστινίων προσφύγων που διασώθηκαν, 200 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να περάσουν από τη Λιβύη στην Ιταλία.
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες δήλωνε εκείνες τις μέρες πως η κατάσταση στη Μεσόγειο δεν ήταν ξεκάθαρη και συμπλήρωνε πως ο οργανισμός προσπαθούσε να επιβεβαιώσει την ύπαρξη πέντε διαφορετικών ναυαγίων. Η εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας Καρλότα Σάμο περιέγραφε την κατάσταση ως «χωρίς αμφιβολία το πιο θανατηφόρο Σαββατοκύριακο που καταγράφεται στη Μεσόγειο». Εκπρόσωποι του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης υπολογίζουν ότι ο αριθμός των νεκρών μεταναστών της Μεσογείου είναι τετραπλάσιος φέτος σε σχέση με το 2013. Σύμφωνα με τον οργανισμό συνολικά 3.072 άνθρωποι πνίγηκαν εντός του 2014 προσπαθώντας να προσεγγίσουν την Ευρώπη, ενώ πέρυσι τα θύματα δεν ξεπερνούσαν τα 700.
Υγρός τάφος για χιλιάδες πρόσφυγες
Τίποτα δε θα φέρει πίσω τις γυναίκες και τα παιδιά μας. Αλλά, αν δεν ξαναξεκινήσουν οι ανακρίσεις, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αιγαίο θα συνεχιστούν. Πολλοί πρόσφυγες έχουν πεθάνει, μετά το τραγικό συμβάν στο Φαρμακονήσι» έγραφαν σε δημόσια επιστολή τους στο τέλος Ιουλίου οι διασωθέντες του τραγικού ναυαγίου που έλαβε χώρα στο Φαρμακονήσι στις 20/1/2014, με συνέπεια τον πνιγμό έντεκα ατόμων, γυναικών και παιδιών. Γι’ αυτό το περιστατικό ο εισαγγελέας του Ναυτοδικείου Πειραιά αποφάσισε πως οι προσφυγές ενάντια στο Λιμενικό Σώμα δεν ευσταθούν και έβαλε την υπόθεση στο αρχείο. Η είδηση του ναυαγίου που συγκλόνισε την ελληνική κοινή γνώμη και βρήκε το δρόμο για τα διεθνή μέσα ενημέρωσης επανέφερε και στην Ελλάδα τα ερωτήματα για την τύχη των προσφύγων και των μεταναστών που προσπαθούν να βρουν μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη.
«Αυτό που βλέπω σήμερα είναι ότι η ατιμωρησία κινδυνεύει να καλύψει σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων» σημείωνε λίγες μέρες μετά ο επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Νιλς Μουίζνιεκς, για να πάρει άμεση απάντηση από τον Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, ο οποίος έσπευσε να υπερασπιστεί το Λιμενικό Σώμα ως τον αρμόδιο οργανισμό «για την επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων, με κύριο καθήκον όχι μόνο την περιφρούρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά πάνω απ’ όλα την προστασία τού πιο θεμελιώδους δικαιώματος: της ζωής». Ωστόσο τα ναυάγια στη Μεσόγειο και οι νεκροί στο Αιγαίο δεν έχουν σταματήσει και είναι απορίας άξιο με ποιο μέτρο τόσο το ελληνικό κράτος όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση, φανατικοί αμφότεροι της αξιολόγησης, αποτιμούν τα αποτελέσματα των πολιτικών και των πρακτικών τους στο θέμα της μετανάστευσης. Γεγονός παραμένει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση κλείνει συστηματικά κάθε νόμιμη πρόσβαση σε μετανάστες και πρόσφυγες δημιουργώντας μηχανισμούς αποτροπής, επιτήρησης, κράτησης και επαναπροώθησης. Αυτή η πολιτική έχει σαν αποτέλεσμα οι μεταναστευτικοί δρόμοι να μεταβάλλονται διαρκώς και να γίνονται όλο και πιο επικίνδυνοι. Οι άνθρωποι διακινδυνεύουν τη ζωή τους και συχνά τη χάνουν.
Τον περασμένο Μάρτιο, σε συνεργασία με τον οργανισμό Τζέρναλισμ++, μια ομάδα δημοσιογράφων από ευρωπαϊκές χώρες αποφάσισε πρώτη φορά να επιχειρήσει να καταγράψει τον αριθμό των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη. Η έρευνα για την απόκτηση αυτών των στοιχείων πολύ γρήγορα οδήγησε στο συμπέρασμα ότι κανένας επίσημος ευρωπαϊκός αλλά και διεθνής μηχανισμός και κανένα ευρωπαϊκό κράτος, με εξαίρεση τη μικρή Μάλτα, δεν μετρούσε τα θανατηφόρα αποτελέσματα των πολιτικών που ακολουθούνταν. Η δημοσιογραφική ομάδα κατέληξε να ενώσει τα ευρήματα των δύο βάσεων δεδομένων στις οποίες γινόταν προσπάθεια καταγραφής των θανατηφόρων περιστατικών στους μεταναστευτικούς δρόμους για την Ευρώπη, της United for Intercultural Action (Ενωμένοι για τη Διαπολιτισμική Δράση), μιας ολλανδικής μη κυβερνητικής οργάνωσης που αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ενός δικτύου 560 οργανώσεων από 46 χώρες της Ευρώπης, και του δημοσιογράφου και ακτιβιστή για τα ανθρώπινα δικαιώματα Γκαμπριέλε ντελ Γκράντε. Επιπλέον προστέθηκαν και τα δεδομένα από το πρόγραμμα PULS του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι – μιας βάσης δεδομένων όπου καταγράφονται ειδήσεις από όλο τον κόσμο και επιλέγονται θέματα μετανάστευσης και human trafficking (εμπορία ανθρώπων). Το επόμενο βήμα ήταν η σύγκριση, η επαλήθευση και η τοποθέτηση των στοιχείων γεωγραφικά. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας, τα οποία βρίσκονται στο σύνολό τους στο themigrantsfiles.com, αποκάλυψαν πως ο αριθμός θανάτων μεταναστών από το 2000 μέχρι το τέλος του 2013 είναι 50% υψηλότερος από αυτόν που έδιναν τα μέχρι τότε στοιχεία. Περισσότεροι από 23.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους την περίοδο αυτή προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη μέσω ξηράς και θάλασσας. Ο αριθμός αυτός αυξήθηκε κατά τουλάχιστον 2.000 το 2014, το οποίο και ακόμα διανύουμε.
Οι πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν και αναλύθηκαν θα μπορούσαν να θεωρηθούν η πιο ολοκληρωμένη δημόσια βάση δεδομένων που υπάρχει μέχρι στιγμής και οδήγησαν στη διεθνή βράβευση της δημοσιογραφικής ομάδας. Στην πραγματικότητα όμως η δημοσιογραφική έρευνα αποκαλύπτει πως ακόμα και τα νέα δεδομένα απέχουν από το να θεωρηθούν ολοκληρωμένα: υπάρχουν πολλά θύματα που δεν έχουν καταγραφεί, ενώ λείπουν επίσημα δεδομένα από τα κράτη τα οποία δέχονται μεταναστευτικές ροές. Οι αριθμοί είναι συνήθως μικρότεροι από τους πραγματικούς όχι μόνο γιατί υπάρχει δυσκολία διασταύρωσης, ειδικότερα όσον αφορά παλιότερα περιστατικά, αλλά επιπλέον γιατί σε πολλές περιπτώσεις ναυάγια ή παράνομες μεταφορές δεν αναφέρονται ποτέ στις αρχές και περνούν απαρατήρητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η γαλλική κοινοβουλευτική έκθεση του 2012, που τόνιζε ότι μεταξύ 7.000 και 10.000 κυμαίνεται ο αριθμός των νεκρών μεταναστών οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να φτάσουν στη Μαγιότ, νησί του αρχιπελάγους των γαλλικών νήσων Κομόρες, εκτός της δικαιοδοσία της Σένγκεν. Τα αντίστοιχα δεδομένα των Migrant Files καταγράφουν «μόνο» 757 νεκρούς.
Η έρευνα ανέδειξε την ολιγωρία των ευρωπαϊκών αρχών και των χωρών μελών της ΕΕ πάνω στο ζήτημα της ασφάλειας και της προστασίας της ζωής των ανθρώπων αυτών. Ούτε η Φρόντεξ –ο οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διαχείριση των εξωτερικών της συνόρων– ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός, ένας εξειδικευμένος οργανισμός με ευθύνη και για την ασφάλεια της ναυτιλίας στο πλαίσιο του ΟΗΕ, είχαν προσπαθήσει να καταγράψουν και να αντιμετωπίσουν το ζήτημα. Ο διαρκώς αυξανόμενος αριθμός μαζικών ναυαγίων και νεκρών ήταν που οδήγησε στις πρώτες καταγεγραμμένες κι επίσημες αντιδράσεις.
Το ναυάγιο του 2013 στη Λαμπεντούζα φαίνεται πως αποτέλεσε ορόσημο στη συζήτηση και την προσέγγιση της μετανάστευσης. Ολόκληρος ο ευρωπαϊκός μηχανισμός κινήθηκε για να απαντήσει στα ερωτήματα της κοινής γνώμης πάνω στο θέμα της ασφάλειας των ανθρώπων που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη. Η Ιταλία μάλιστα έσπευσε να θέσει σε εφαρμογή την επιχείρηση Mare Nostrum (Μάρε Νόστρουμ ή η δική μας θάλασσα). Η επιχείρηση αυτή, που έχει στόχο την έρευνα και διάσωση μεταναστών στους θαλάσσιους δρόμους της Μεσογείου και διενεργείται από το ιταλικό πολεμικό ναυτικό σε συνεργασία με την ιταλική αεροπορία και την ακτοφυλακή αλλά και με τη συμμετοχή εθελοντών πολιτών και ιατρικού προσωπικού, καλύπτει μια τεράστια περιοχή στην Κεντρική Μεσόγειο. Παρά τη βάσιμη κριτική πως η επιχείρηση προωθεί τη στρατιωτικοποίηση του ελέγχου των ευρωπαϊκών συνόρων, η Mare Nostrum έχει να επιδείξει μετρήσιμα αποτελέσματα. Μεταξύ του Οκτωβρίου του 2013 και του Αυγούστου του 2014 μέσω της επιχείρησης διασώθηκαν χιλιάδες άνθρωποι, σε πλειοψηφία πρόσφυγες, και μεταφέρθηκαν στην ιταλική ακτή. Την ίδια περίοδο εκτιμάται πως 2.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Το μηνιαίο κόστος τις επιχείρησης ξεπερνά τα 10 εκατ. ευρώ. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που στο εσωτερικό της Ιταλίας η επιχείρηση εγείρει ισχυρές αντιδράσεις από ακροδεξιές και ρατσιστικές φωνές.
Σοκαριστικά είναι παρ’ όλα αυτά τα στοιχεία που παρουσίασε πρόσφατα ο ιταλός υπουργός Εσωτερικών Άντζελίνο Αλφάνο ενώπιον της ιταλικής βουλής σχετικά με τα αποτελέσματα της Mare Nostrum, καθώς από τις 17 του περασμένου Οκτώβρη 499 μετανάστες έχασαν τη ζωή τους, 99.000 διασώθηκαν, ενώ 1.446 εξακολουθούν να αγνοούνται. Παράλληλα ο επικεφαλής του ιταλικού υπουργείου εσωτερικών πρόσθεσε ότι «τους τελευταίους έντεκα μήνες συνελήφθησαν πάνω από πεντακόσιοι δουλέμποροι», αλλά θέλησε να υπογραμμίσει ότι «η επιχείρηση Mare Nostrum δεν αρκεί για να αντιμετωπιστούν τα νέα μεταναστευτικά ρεύματα, τα οποία, λόγω ιστορικών εξελίξεων έχουν λάβει πλέον δομική μορφή». Ανέφερε, τέλος, ότι «η Mare Nostrum πρόκειται να μειώσει σταδιακά τις δράσεις της, αφού από τον ερχόμενο Νοέμβριο θα πλαισιωθεί από την ευρωπαϊκή αποστολή Φρόντεξ Πλας». Ταυτόχρονα ο υπουργός δήλωσε την πρόθεση της χώρας να καταγράφει πλέον και επίσημα τους ανθρώπους που χάνονται στη θάλασσα.
Στην περίπτωση της Ελλάδας ναυάγια όπως αυτό του Φαρμακονησίου δεν έφεραν τα ίδια αποτελέσματα. Οι έλεγχοι στα ελληνικά σύνορα εντάθηκαν και ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης δήλωνε στην επιστολή του προς τον Νιλς Μουίζνιεκς τον Αύγουστο πως «από τις αρχές του 2014 το Ελληνικό Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή έχει διεξάγει πάνω από 163 επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, οι οποίες είχαν αποτέλεσμα τη διάσωση πάνω από 4.667 ζωές στη θάλασσα από ένα σύνολο 13.233 παράνομων μεταναστών, οι οποίοι διέσχισαν τα ελληνικά θαλάσσια σύνορα». Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο υπουργός λέει την αλήθεια για την ελληνική κυβερνητική πολιτική. Οι άνθρωποι που προσπαθούν να περάσουν τα ελληνικά σύνορα μέσω θαλάσσης, μετά και την επιτυχή ολοκλήρωση του φράχτη του Έβρου, αντιμετωπίζονται σαν παράνομοι και, σε περίπτωση που επιτύχουν, κρατούνται κατά χιλιάδες για άγνωστο χρονικό διάστημα σε κέντρα κράτησης και αστυνομικά τμήματα υπό άθλιες συνθήκες. Οι μεταναστευτικοί δρόμοι επιτηρούνται από τη Φρόντεξ και το Ελληνικό Λιμενικό, ενώ φέτος για πρώτη φορά η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε σε μειοδοτικό διαγωνισμό ώστε με έναν προϋπολογισμό 77.800 ευρώ να χρησιμοποιήσει μη επανδρωμένα τηλεκινούμενα αεροσκάφη (drones) για την επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων. Τα drones διαθέτουν, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του υπουργείου, γυροσκοπικές κάμερες και έχουν τη δυνατότητα πτήσης σε ακτίνα 50 χλμ. από το κέντρο ελέγχου τους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επενδύσει, από το 2007 ως το 2013 1.820 εκατ. ευρώ στο Ταμείο Εξωτερικών Συνόρων (External Borders Fund – EBF) που δημιουργήθηκε για να «εξασφαλιστεί η αλληλεγγύη» μεταξύ των χωρών Σένγκεν, μιας και οι απαραίτητες επενδύσεις των παραμεθόριων χωρών της ΕΕ «μπορεί να χρειαστεί να είναι πολύ μεγάλες λόγω σημαντικής πίεσης στα συνορά τους από τη μετανάστευση». Αλλά αυτά τα κεφάλαια κυρίως συρρέουν προς τον «εκσυγχρονισμό των συστημάτων επιτήρησης και την ανάπτυξη πληροφορικών συστημάτων για τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων».
Ράμπο και όχι Μπέιγουοτς η δύναμη Φρόντεξ
Η Φρόντεξ, της οποίας ο προϋπολογισμός σχεδόν εικοσαπλασιάστηκε στα πρώτα επτά χρόνια λειτουργίας της (από 6,2 σε 85 εκατομμύρια ευρώ από το 2004 ως το 2013 με μέγιστη χρηματοδότηση το 2011, όταν ο οργανισμός πήρε 118 εκατομμύρια ευρώ), χρηματοδοτείται με σχεδόν 90 εκατομμύρια ευρώ το 2014. Επιπλέον η υπηρεσία εξελίσσεται και υπό την ονομασία Φρόντεξ Πλας παρουσιάζεται σαν η αντικαταστάτρια μέρους της ιταλικής επιχείρησης Mare Nostrum. Όπως αποκαλύπτει όμως ο δημοσιογράφος Αποστόλης Φωτιάδης, ένα εσωτερικό έντυπο της Φρόντεξ που διέρρευσε στον ιταλικό Τύπο στις αρχές Σεπτεμβρίου, εν είδει προσχεδίου, ουσιαστικά επιβεβαιώνει πολλές από τις αμφιβολίες για τους στόχους της νέας ευρωπαϊκής επιχείρησης. Στην ουσία η Φρόντεξ Πλας δεν θα αντικαταστήσει την επιχείρηση Mare Nostrum. Θα λειτουργεί συμπληρωματικά, εξελίσσοντας το δόγμα ασφάλειας που προωθεί συστηματικά η ΕΕ ως πολιτική των ευρωπαϊκών εξωτερικών συνόρων τα τελευταία χρόνια.
Η δύναμη Φρόντεξ Πλας θα πρέπει να είναι έτοιμη να αναλάβει δράση από τον επόμενο Νοέμβριο. Γι’ αυτό η ευρωπαία επίτροπος Σεσίλια Μάλμστρομ σκοπεύει να αναζητήσει ταχύτατα επιπλέον πόρους για τον προϋπολογισμό της Φρόντεξ. Ο οργανισμός θα πρέπει επίσης να ενισχυθεί με επιπλέον ανθρώπινο δυναμικό και επιχειρησιακά μέσα από άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Ανακοινώνοντας την καινούργια επιχείρηση, η Σεσίλια Μάλμστρομ κάλεσε τα κράτη μέλη της ΕΕ να μετατρέψουν την «προφορική αλληλεγγύη σε συμπαγή πράξη» συνεισφέροντας σε μέσα και ανθρώπινο δυναμικό.
Ωστόσο οι ανθρωπιστικές οργανώσεις στη νέα επιχείρηση, λέγοντας πως η περιγραφή της αφήνει πολλά κενά και προσθέτοντας πως ο κύριος στόχος της δεν είναι η διάσωση προσφύγων και μεταναστών αλλά η αναβάθμιση της επιτήρησης των συνόρων και της αποτροπής. Η Σκά Κέλερ, μάλιστα, μέλος των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δήλωσε στο ειδησεογραφικό πρακτορείο IPS πως η νέα επιχείρηση είναι αποτέλεσμα «της πίεσης της Ιταλίας προς τις Βρυξέλλες αλλά όχι αυτό που η Ιταλία ζητούσε. Είναι αλήθεια πως η Ιταλία διασώζει πολλούς ανθρώπους, αλλά αυτό δεν είναι η κύρια ανησυχία των Ιταλών, δεν φαίνεται πως θα χαρούν αν συνεχίσουν με τη Mare Nostrum».
Η Φρόντεξ θέτει προτεραιότητα την εφαρμογή μέσων επιτήρησης, ραντάρ και εναέριων, και την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρονται από την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού συστήματος επιτήρησης των συνόρων EUROSUR. To EUROSUR, το Συστήματος Επιτήρησης των Ευρωπαϊκών Εξωτερικών Συνόρων (European External Border Surveillance System – EUROSUR) εγκαινιάστηκε επίσημα τον Δεκέμβριο του 2013 και χαρακτηρίστηκε από τη Σεσίλια Μάλμστρομ, μετά την τραγωδία της Λαμπεντούζα, «νέο εργαλείο που θα βοηθά τα κράτη μέλη να εντοπίζουν, να ταυτοποιούν και να διασώζουν μικρά σκάφη στη θάλασσα χάρη στην ύπαρξη καλύτερου συντονισμόυ μεταξύ εθνικών αρχών, κατάλληλων καναλιών επικοινωνίας και βελτιωμένης τεχνολογίας επιτήρησης».
Παρ’ όλα αυτά κι ενώ το EUROSUR, του οποίου ο προϋπολογισμός υπολογίζεται στα 244 εκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2014-2020, σχεδιάστηκε το 2008 για να «μειώσει τον αριθμό παράνομων μεταναστών που εισέρχονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς να γίνονται αντιληπτοί, [και] τον αριθμό των θανάτων παράνομων μεταναστών σώζοντας περισσότερες ζωές στη θάλασσα, [και] για να αυξήσει την εσωτερική ασφάλεια της ΕΕ συνολικά συνεισφέροντας στην πρόληψη των διασυνοριακών εγκλημάτων», η δήλωση της Μάλμστρομ εξέπληξε πολλούς από τους εργαζόμενους της Φρόντεξ. Ένας από αυτούς μάλιστα εξήγησε στους δημοσιογράφους του Migrants Files:
«Το EUROSUR έχει ήδη υποστεί beta-testing σε πέντε χώρες (Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Πολωνία και Σλοβακία) από τον Δεκέμβρη του 2011. Όλοι βρέθηκαν προ εκπλήξεως και δεν μπορούμε να καταλάβουμε πως το EUROSUR, που δεν είναι και ολοκληρωμένο, θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε να σωθούν ζωές: ο στόχος είναι να καταγράφεται ό,τι συμβαίνει στα ευρωπαϊκά σύνορα και το σύστημα μας βοηθά να μοιραστούμε με άλλους πληροφορίες για σκάφη και μετανάστες τα οποία ήδη έχουμε αναχαιτίσει και ταυτοποιήσει. Αλλά η έρευνα και η διάσωση δεν έχουν καμία σχέση με το EUROSUR: τα σκάφη αυτά δεν έχουν συστήματα γεωεντοπισμού, δεν μπορούμε να ανιχνεύσουμε κινητά τηλέφωνα μέχρι να μας τηλεφωνήσουν, δορυφορικά συστήματα και συστήματα GPS δεν προσαρμόζονται».
Το νέο ευρωπαϊκό δόγμα για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης είναι γεγονός και εφαρμόζεται σταδιακά εδώ και σχεδόν μια δεκαετία. Η Ευρώπη προωθεί σταθερά το κλείσιμο των νόμιμων οδών πρόσβασης για μετανάστες και πρόσφυγες, κάτι που είναι ο κύριος λόγος της αύξησης της έντασης της «παρανομοποίησης» της μετανάστευσης, και τη συνέχιση της στρατιωτικοποίησης των συνοριακών ελέγχων. Οι άνθρωποι αντιμετωπίζονται σαν παράνομοι, τα κύματα προσφύγων που εντείνονται μετά και τη διαρκή αναταραχή και τους πολέμους στη Μέση Ανατολή οδηγούνται στα νύχια λαθρεμπόρων, οι δρόμοι γίνονται ακόμα πιο επικίνδυνοι και οι χιλιάδες νεκροί στα ευρωπαϊκά σύνορα παραμένουν ανώνυμοι.
