Με μια σεμνή πολιτική τελετή, την περασμένη Τρίτη 7 Γενάρη, στο Α’ Νεκροταφείο της Αθήνας, αποχαιρέτησαν για το μακρύ ταξίδι τον κομμουνιστή και αγωνιστή της Αντίστασης, Σωκράτη Ράγγα, οι συγγενείς, οι φίλοι και οι πολιτικοί συνοδοιπόροι του.
Ο Σωκράτης Ράγγας σπούδασε στην Ακαδημία Βελλάς και ήταν τελειόφοιτος της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ιωαννίνων. Στο σχολείο αρίστευε και πάντα πρώτευε. Είχε πάρει υποτροφία για το Πανεπιστήμιο της Αθήνας από το Ίδρυμα Υποτροφιών Ιωαννίνων. Όμως το φασιστικό μετακατοχικό κράτος, για τον πατριωτισμό του, την ιδεολογία του και την εθνικοαντιστασιακή του δράση, τον άρπαξε απ’ το θρανίο και τον έστειλε εξορία. Ως στέλεχος του ΕΑΜ – ΕΠΟΝ – ΕΛΑΣ ο Σωκράτης Ράγγας ανέπτυξε μεγάλη δράση στην Ήπειρο. Το 1942 και αρχές ’43, στα Ιταλοκρατούμενα Γιάννενα ήταν στο Σπουδαστικό Συμβούλιο της ΟΚΝΕ και μετά της ΕΠΟΝ Ιωαννίνων και Γραμματέας στην οργάνωση της Ακαδημίας Βελλάς που έδρευε τότε μέσα στην πόλη. Σε συνέχεια στην περιφέρεια Πωγωνίου με έδρα τη Βήσσιανη και μετά στη Γερμανοκρατούμενη Κόνιτσα κατέβαινε απ’ το βουνό με χίλιους κινδύνους μέσα στην πόλη για την καθοδήγηση και την ανάπτυξη των αντιστασιακών οργανώσεων. Εξαιρετική και ονομαστή στάθηκε η δράση του στην περιφέρεια της Κόνιτσας. Εκεί ο λαός, επειδή θαύμαζε πολύ τις ομιλίες του, τούδωσε το αντιστασιακό όνομα: Αηδόνης. Έκτοτε όλοι στην Αντίσταση τον φώναζαν Αηδόνη. Το φθινόπωρο του 1942 οργάνωσε στο μεσοχώρι της Μολυβδοσκέπαστης Κόνιτσας, τη μάχη για τα μοναστηριακά γεώμορα. Κατοχή και μαύρη πείνα. Η μάχη πέτυχε. Το καλαμπόκι έμεινε στους καλλιεργητές. Το Σωκράτη όμως τον συνέλαβε η χωροφυλακή, τον χτύπησε ο Νωματάρχης και τον κράτησε στο Σταθμό μια μέρα και μια νύχτα, με σκοπό να τον παραδώσουν στους Ιταλούς στα Γιάννενα. Τη νύχτα όμως κινητοποιήθηκε το χωριό και πέτυχε την απελευθέρωσή του.
Στις 23 του Μάρτη 1943 ο Σωκράτης Ράγγας οργάνωσε την έξοδο των ΕΠΟΝΙΤΩΝ της Ακαδημίας Βελλάς. Νύχτα, με οδηγούς, τους έβγαλε έξω από τα Γιάννενα προς τα Γραμμενοχώρια, περνώντας με μεγάλο κίνδυνο δίπλα απ’ τα ιταλικά φυλάκια. Είχε ήδη το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ δημιουργήσει τα πρώτα ξέφωτα της Λευτεριάς. Τούτο ήταν το μεγάλο χτύπημα στο Δεσπότη Σπυρίδωνα γιατί η Βελλά θεωρούνταν το ονομαστό «Βιλαέτι» του. Τότε είναι που είπε για το Σωκράτη Ράγγα το περίφημο «φίδι που έκρυβα στον κόρφο μου…». Στις 21 του Μάη 1943, μια δράκα ΕΔΕΣΙΤΕΣ στη Μολυβδοσκέπαστη Κόνιτσας, συνέλαβαν το Σωκράτη Ράγγα και τον τράβηξαν κατευθείαν για εκτέλεση στο λάκκο, στη βρύση του Άη – Γιώργη, η οποία τελικά ματαιώθηκε χάρη στις αγωνιστικές κινητοποιήσεις των κατοίκων.
Μετά τη σκλαβωμένη απελευθέρωση κι’ ύστερα από αλλεπάληλες συλλήψεις όλο το 1945 και φυλακίσεις στον Άγιο Κοσμά στα Γιάννενα, ο Σωκράτης Ράγγας εξορίστηκε στη ΓΑΥΔΟ, κάτω από την Κρήτη στο Λιβυκό Πέλαγος. Απο κει συνέχεια στην ΙΚΑΡΙΑ. Από την Ικαρία κατευθείαν στο ΜΑΚΡΟΝΗΣΙ, στην κόλαση των βασανιστηρίων κι’ από το Μακρονήσι, συνέχεια στον ΑΗ-ΣΤΡΑΤΗ. Συνολικός χρόνος εξορίας δεκαεφτά χρόνια! Στη δικτατορία της Χούντας ήταν εφτά χρόνια διωκόμενος και καταζητούμενος. Δεν κατάφεραν όμως να τον συλλάβουν.
Στον Άη-Στράτη από το 1952 έως στο 1962 πρωτοστάτησε στην πολιτική διαφωνία των πολιτικών εξορίστων με την καθοδηγητική επιτροπή του στρατοπέδου και κατ’ επέκταση με την τότε ηγεσία του κινήματος υπό το Νίκο Ζαχαριάδη.
Οι διαφωνούντες είχαν καταγγείλει την καθοδηγητική επιτροπή για λαθεμένη πολιτική στα παρακάτω θέματα: Πρώτον, της μόρφωσης και ιδιαίτερα της μαρξιστικής μόρφωσης, της ιδεολογικοπολιτικής διαπαιδαγώγησης και κατάρτισης των εξόριστων αγωνιστών. Δεύτερον, της μη προβολής του βασικού προβλήματος, της απόλυσης των πολιτικών εξορίστων. Τρίτον, της στέγασης των πολιτικών εξορίστων. Τέταρτον, της μη εφαρμογής της απόφασης της 6ης Ολομέλειας. Πέμπτον, του μελετημένου και σχεδιασμένου διωγμού των αντίθετων απόψεων οποιουδήποτε αγωνιστή τολμούσε να εκφράσει ελεύθερα τη γνώμη του. Ουσιαστικά είχε καταλυθεί η δημοκρατία στο στρατόπεδο και είχε καταπατηθεί ωμά η αρχή της συλλογικότητας. Ταυτόχρονα η καθοδηγητική επιτροπή είχε καπηλευθεί την αρχή της πειθαρχίας των λαϊκών εξόριστων αγωνιστών. Έκτον, της ανάδειξης στελεχών σε καθοδηγητικές και διοικητικές θέσεις του στρατοπέδου, όπου κάθε μέτρο πραγματικής, αγωνιστικής αξιολόγησης είχε καταργηθεί. Τα στελέχη αναδεικνύονταν με το κριτήριο της καταδίκης του λεγόμενου «φραξιονισμού», δηλαδή των διαφωνούντων με την πολιτική της καθοδηγητικής επιτροπής, η οποία καλλιεργούσε την πολιτική φοβία και την ηθική βία εναντίον τους. Ταυτόχρονα είχε εξαπολύσει όργιο συκοφαντίας και διωγμού εις βάρος των διαφωνούντων: Πολιτική απομόνωση. Διώξιμο από τη συμβίωση. Πέταγμα από τη σκηνή. Ατομικό τσουκάλι κι απαγόρευση να παίρνουν έστω και δυο μαζί το συσσίτιο από το μαγειρείο. Διώξιμο από τα συνεργεία. Διώξιμο από τις υπηρεσίες. Στέρηση του δικαιώματος να εξυπηρετούνται από τα συνεργεία (τσαγκαράδικο, ραφείο κ.τ.λ.). Απαγόρευση να κάνουν λουτρό. Στέρηση της μηχανής για πότισμα. Στέρηση κάθε οικονομικής ενίσχυσης. Κόψιμο της παρέας. Απαγόρευση κάθε κουβέντας με τους διαφωνούντες. Επιβολή στους τίμιους και ευγενικούς αγωνιστές και αγωνίστριες του στρατοπέδου, της μεθόδου του ομαδικού βαρβαρισμού, αυστηρά να μη λεν καλημέρα. Απαγόρευση και του κοιτάγματος ακόμα. Απαγόρευση κάθε είδους βιβλίου και περιοδικού από τη βιβλιοθήκη. Απαγόρευση της εφημερίδας τη στιγμή που η ΕΔΑ επιδίωκε να φτάνει μέχρι τον τελευταίο χίτη και αλφαμίτη. Απαγόρευση να παρακολουθούν θέατρο. Αποκλεισμός από κάθε πολιτιστική εκδήλωση. Απαγόρευση κάθε επίσκεψης σε άλλη σκηνή. Έρευνα στις βαλίτσες. Απειλές και ξυλοδαρμοί.
Στη δικτατορία της Χούντας ήταν εφτά χρόνια διωκόμενος και καταζητούμενος. Δεν κατάφεραν όμως να τον συλλάβουν.
Στη διαθήκη του, (διαβάστε την εδώ) ο Σωκράτης Ράγγας, συνεπής στο μαχόμενο υλισμό του, υποστηρίζοντας ότι «το πνεύμα είναι παράγωγο – προϊόν διαλεκτικής λειτουργίας της ύλης, της ανώτερης μορφής εξέλιξης και σύνθεσης της ύλης, του ανθρώπινου εγκέφαλου», ζητά, «σαν ελεύθερος άνθρωπος και πολίτης», να μη γίνει «καμία απολύτως θρησκευτική τελετή και ενταφιασμός», «να ψηφιστεί νόμος που να ορίζει ότι η αποτέφρωση είναι ελεύθερη για όλους» και να αποτεφρωθεί η σορός του.
Στην αποχαιρετιστήρια τελετή, μίλησαν για τη ζωή και το έργο του, από τους Οικολόγους Εναλλακτικούς, ο Δημ. Χατζηπαναγιώτου και ο Γιώργος Δημητρίου, καθώς και εκπρόσωπος της Επιτροπής Αλληλεγγύης στους Πολιτικούς Κρατούμενους στην Τουρκία. Συγκινητικές ήταν οι ομιλίες της φιλολόγου Νέλλης Χανιά, της ζωγράφου Ελ. Βασιλοπούλου (κόρης της Βούλας Δαμιανάκου) και της συγγραφέως Ξένης Μητσοβασίλη. Το φέρετρο σκέπαζε μια ελληνική και μια κόκκινη σημαία. Η πολιτική κηδεία τελείωσε με το κλαρίνο του Μανώλη Ροζάκη και με ηπειρώτικο μοιρολόι που τραγούδησε ο Βασίλης Κολοβός. Στην κηδεία παραβρέθηκε εκ μέρους του ΝΑΡ, ο Γ. Ελαφρός και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ο Κ. Μάρκου.
Ο Σωκράτης Ράγγας «άφησε» 100 ευρώ στο Πριν. Ο Δ. Χατζηπαναγιώτου και η Ν. Χανιά, στη μνήμη του, προσφέρουν επίσης στο Πριν, 100 ευρώ.
