Γιώργος Λαουτάρης
Σήμερα γιορτάζουμε! Δεν είναι και μικρό κατόρθωμα η συμπλήρωση τετραψήφιου αριθμού φύλλων, για μια εκδοτική προσπάθεια με τόσο περιορισμένα μέσα και πόρους, αλλά και τόσο υψηλές στοχεύσεις. Το χιλιοστό φύλλο δίνει επίσης την καλύτερη αφορμή για μια ανασκόπηση 20 και πλέον ετών, μεστών από γεγονότα που άλλαξαν ριζικά τον παγκόσμιο χάρτη αλλά και την ίδια την κοινωνία στο διάβα τους. Μήπως είναι ματαιόδοξη η ματιά μας; Κάθε άλλο. Η «κατάρα» της δημοσιογραφίας είναι η καθολική υποταγή της στις ανάγκες του εφήμερου. Έρευνα και εργασία ημερών τυπώνονται μια Κυριακή στο χαρτί για να παραδοθούν λίγα 24ωρα αργότερα στη λήθη ή στην καλύτερη περίπτωση, στη σκόνη ενός αρχείου. Και πάλι από την αρχή για το επόμενο φύλλο… Ακόμα και υπό αυτούς τους περιορισμούς όμως, το αποτύπωμα μιας άποψης και μιας συλλογικής προσπάθειας, μπορεί να αντέξει στο χρόνο.
Μπορούμε βάσιμα να υποστηρίξουμε, όπως αποδεικνύει ένα σύντομο φυλλομέτρημα στις σελίδες του Πριν από τον Μάρτιο του 1990, ότι το δικό του χνάρι είναι ανθεκτικό. Η εφημερίδα μας προσέφερε ρηξικέλευθες και μαχητικές αναλύσεις για την εποχή μας, αποκάλυψε αφώτιστες πλευρές της κοινωνικής πραγματικότητας, στάθηκε στο πλευρό όλων των κοινωνικών κινημάτων της χώρας μας και όχι μόνο, παρέχοντας δημοσιογραφική κάλυψη και πολιτικά επιχειρήματα. Ακόμα, στους καιρούς της ιδεολογικής ένδειας και της επιβολής μιας «ενιαίας σκέψης», η ύλη του Πριν περιέλαβε όλες τις σύγχρονες μαρξιστικές και επαναστατικές επεξεργασίες, ακόμη κι αν προέρχονταν από διαφορετικά ιστορικά ρεύματα. Σε κρίσιμες καμπές, η εφημερίδα ήρθε Πριν τα μεγάλα γεγονότα, για να φωτίσει αυτό που ερχόταν. Αξιοποιώντας τις συλλογικές επεξεργασίες του Νέου Αριστερού Ρεύματος, το Πριν αποτέλεσε και αποτελεί σημείο αναφοράς για χιλιάδες εργαζόμενους, όχι απαραίτητα της πολιτικής επιρροής της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς. Ακόμα, δεν είναι αστήρικτος κομπασμός να ισχυριστούμε ότι το Πριν αποτέλεσε και συνεχίζει να είναι ένα νέο υπόδειγμα «στρατευμένου» Τύπου, συμβατό με τις σύγχρονες απαιτήσεις της ταξικής πάλης. Από την αρχή ως σήμερα, η εφημερίδα αυτή έκανε τομή τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη μορφή της, ώστε να ξεφύγει από τη μοίρα που κατατάσσει όλα τα αριστερά έντυπα του κόσμου στο περιθώριο, λόγω περιορισμένης ύλης αλλά και παρωχημένης αισθητικής.
Το ξεφύλλισμα του Πριν δύο δεκαετιών που επιχειρούμε παρακάτω αποδεικνύει ότι αυτά τα χίλια φύλλα «δεν άνθησαν ματαίως», όπως γράφει ο ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος. Άφησαν το σπόρο της αμφισβήτησης και της αλήθειας, για να ακολουθήσουν κι άλλες χίλιες και μία Κυριακές…
“Ζητείται αντιπολίτευση” τιτλοφορείτο το πρώτο φύλλο τη εβδομαδιαίας εφημερίδας Πριν, που ξεκίνησε το ταξίδι της στις 18 Μαρτίου του 1990. Τιμή φύλλου, 80 δραχμές. Η κριτική της εφημερίδας στις συγκυβερνήσεις Τζαννετάκη και Ζολώτα, με τη συμμετοχή του ΚΚΕ, χαρακτηρίζει όλη την πρώτη αυτή περίοδο της νέας προσπάθειας. Ταυτόχρονα, πριν από την κατάρρευση και τη διάλυση της ΕΣΣΔ, η εφημερίδα γράφει για τον Γκορμπατσόφ: «Επικεφαλής των δυνάμεων της γραφειοκρατίας που επιδιώκουν τη σύγκλιση με τη Δύση». Η σκληρή κριτική στον «υπαρκτό σοσιαλισμό» αποτυπώνεται από τα πρώτα φύλλα στην ταυτότητα της εφημερίδας. Ανάλογα το Πριν διαμορφώνει και το χιούμορ του: Στο 3ο φύλλο που έτυχε να κυκλοφορεί Πρωταπριλιά του ’90, το καθιερωμένο ψέμα της ύλης δεν θα μπορούσε να είναι άσχετο: «Η ΕΣΣΔ μπαίνει στο ΝΑΤΟ», μετέφερε αναλυτικό «ρεπορτάζ» της τρίτης σελίδας! Στο 13ο φύλλο εγκαινιάζεται και η μακροβιότερη στήλη του Πριν, η Τελευταία Λέξη, με πρώτο τίτλο «κατά της νοσταλγίας».
Το Πριν εξαρχής διαμορφώνεται σε μια μάχιμη πολιτική εφημερίδα, που παρακολουθεί στενά όλες τις κεντρικές πολιτικές εξελίξεις. «Κυβέρνηση του ΣΕΒ» χαρακτηρίζει με εξάστηλο τίτλο την οικουμενική από το δεύτερο κιόλας φύλλο. Οι συνεντεύξεις από πολιτικούς των μεγάλων κομμάτων που φιλοξενεί από το πρώτο φύλλο, καθιερώνει το Πριν σε ένα ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, την ίδια στιγμή που «βγάζει» ειδήσεις. Τον Απρίλιο του 1994 έδωσε στο Πριν συνέντευξη ο μελλοντικός πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, με την ιδιότητα του βουλευτή τότε. Σ’ αυτήν προέβλεψε ότι στη μετα-παπανδρεϊκή εποχή του ΠΑΣΟΚ, θα επικρατήσει ο Σημίτης ή ο Πάγκαλος. Δύο χρόνια αργότερα, στο φύλο 272 τον Ιανουάριο του ’96, μετά την εκλογή του Κώστα Σημίτη στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και στην κυβέρνηση, το Πριν «χτυπάει» στο πρωτοσέλιδο: «Δεξιά στην αντιπολίτευση, δεξιά και στην κυβέρνηση». Η πολιτική ανάλυση στις εσωτερικές σελίδες υπογραμμίζει: «Η αναμέτρηση στο ΠΑΣΟΚ δεν αφορά μόνο την τύχη ενός νέου πρωθυπουργού αλλά τη φυσιογνωμία και το μέλλον του ως σοσιαλιστικού κόμματος». Έκτοτε, οι στήλες του Πριν δεν θα χαριστούν ούτε στιγμή στο «μουντό χειμώνα των λογιστών» (Ιανουάριος 1996) που θα εξελιχθεί σε «χούντα του Σημίτη» (φύλλο 380, Ιούνιος 1998) με αφορμή τη σύγκρουση στα εξεταστικά κέντρα για τον πρώτο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ. Λίγους μήνες μετά, απ’ το πρωτοσέλιδο θα καταγγείλει τον πρωθυπουργό ως καταδότη, με αφορμή την παράδοση του κούρδου ηγέτη Αμπντουλάχ Οτσαλάν στις τουρκικές αρχές. «Καλωσορίσατε στην κόλαση του ευρώ», προαναγγέλλει το τελευταίο τεύχος του 2001, σημειώνοντας ότι αναμένεται κύμα ακρίβειας, την ίδια στιγμή που σύσσωμος ο αστικός Τύπος πανηγύριζε για το νέο νόμισμα. Τον Ιανουάριο του 2004, η διαδοχή στο ΠΑΣΟΚ και η ανάληψη της αρχηγίας από τον Γιώργο Παπανδρέου στηλιτεύεται ως επιλογή των ΗΠΑ και των διαπλεκομένων. Λίγους μήνες αργότερα, τον Απρίλιο του ίδιου έτους, το Πριν θα συγκαταλεχθεί στα λίγα μέσα που χαιρέτησαν θερμά το 75% που πήρε το «όχι» στο κυπριακό δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν.
Ο αντιπολεμικός και ο αντιιμπεριαλιστικός χαρακτήρας από νωρίς χαρακτηρίζουν την εφημερίδα. Το 22ο μόλις φύλλο φέρει πρωτοσέλιδο τίτλο «Φέρετρα για τον εμίρη», διαβλέποντας τα σημάδια του πολέμου των ΗΠΑ στον περσικό κόλπο. Από την πρώτη στιγμή καταδικάζεται η συμμετοχή της ελληνικής κυβέρνησης με τη φρεγάτα Λήμνος στις προετοιμασίες. Λίγους μήνες αργότερα, τον Ιανουάριο του 1991, το Πριν κυκλοφορεί με πρωτοσέλιδο: «Χάιλ Μπους!». Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου, κατά την επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ στη χώρα, η εφημερίδα καλεί στις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας. Τον Ιούνιο του 1992 (φύλλο 109) το Πριν αποκαλύπτει «έτοιμο σχέδιο του ΝΑΤΟ για εισβολή στη Σερβία», στο οποίο προβλέπεται χειρουργική επέμβαση με βομβαρδισμό του Σαράγιεβο. Λίγα χρόνια αργότερα το σχέδιο θα εφαρμοστεί κατά γράμμα… Σημαντική πλευρά της αντιπολεμικής πάλης που προωθεί το Πριν είναι το κίνημα μέσα στο στρατό. Από το 1992 στις σελίδες του δημοσιεύει επιστολές μόνιμων αξιωματικών των ενόπλων δυνάμεων που αντιδρούν σε πλευρές της εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης. Τον Μάρτιο του 1994 δημοσιεύεται άρθρο για τη μαζική δράση το στρατό και το συνδικαλισμό των φαντάρων, ενώ τον Μάιο οι στήλες του Πριν ξεκινούν να φιλοξενούν επιστολές φαντάρων του Δικτύου Σπάρτακος, κάτι που συνεχίζεται αδιάκοπα μέχρι σήμερα. Από τον Μάρτιο του 1999 στα πρωτοσέλιδα δεσπόζει η ΝΑΤΟική επιδρομή στη Γιουγκοσλαβία. «Πίσω τώρα όλοι οι φαντάροι» είναι ο εξάστηλος τίτλος στο φύλλο 498, μετά τις αποκαλύψεις για το απεμπλουτισμένο Ουράνιο που χρησιμοποίησε το ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια. Τον Απρίλιο του 2002 πρωταγωνιστεί η γενοκτονία των Παλαιστινίων από τους Ισραηλινούς. «Η Τζενίν Γκουέρνικα της Ιντιφάντα» ο πρωτοσέλιδος τίτλος στο φύλλο 562. Το 2003 οι Αμερικανοί εισβάλλουν στο Ιράκ. Το 2006 το Ισραήλ εισβάλλει στο Λίβανο («οι ναζί της εποχή μας» τίτλος στο φύλλο 783). Σε κάθε εστία πολέμου, το Πριν καλεί στις αντιπολεμικές διαδηλώσεις και κινητοποιήσεις.
Τα κινήματα της νεολαίας και της παιδείας βρήκαν και ακόμη βρίσκουν προνομιακό χώρο στο Πριν. Η εφημερίδα στα πρώτα της βήματα (φύλλο 36) παρουσιάζει εν τη γενέσει του το συγκλονιστικό κίνημα καταλήψεων του ’90-’91. «Αλκυονίδες μέρες» γράφει το πρωτοσέλιδο στις 16 Δεκεμβρίου 1990, περιγράφοντας ένα κίνημα που θα λάβει δραματικές διαστάσεις με τη δολοφονία του καθηγητή Τεμπονέρα (φύλλο 40: «Να διαλυθούν τα ΜΑΤ, να φύγει η κυβέρνηση του αίματος»). Το Μάιο του ’90 στο Πριν θα φιλοξενηθεί και η πρώτη εκλογική καταγραφή της ΕΑΑΚ, ως τρίτης δύναμης με 15,1% στα ΑΕΙ και 8% στα ΤΕΙ. Τον Νοέμβριο του 1994 (φύλλο 216) το Πριν θα αποκαλύψει τα πρώτα μεταπτυχιακά με δίδακτρα, καθεστώς που τα κατοπινά χρόνια θα γενικευτεί. Τον Μάρτιο του 1997 οι στήλες του Πριν παρουσιάζουν και τροφοδοτούν τη μεγάλη απεργία των καθηγητών. Ενώ από τον Σεπτέμβριο του 1997 (τεύχος 344) ξεκινά η επιχειρηματολογία εναντίον του νόμου Αρσένη. Το ’98 στην κορύφωση του εκπαιδευτικού κινήματος, το Πριν προβάλλει τη δολοφονική απόπειρα εναντίον του Δ. Κουσουρή, ενώ λίγους μήνες αργότερα, τον Ιανουάριο του 1999 τη σκυτάλη παίρνουν οι μαθητικές καταλήψεις. «Οι μαθητές σαρώνουν τους πολιτικούς νάνους», γράφει το πρωτοσέλιδο. Τον Φεβρουάριο του 2001 (φύλλο 502) παρουσιάζεται στο Πριν ολοκληρωμένη η ανάλυση για την εποχή του επιχειρηματικού πανεπιστημίου. Τον Ιούνιο ακολουθεί η φοιτητική έκρηξη που ζητά ενιαία πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Το 2006, Μάιο και Ιούνιο, το φοιτητικό κίνημα καταλαμβάνει όλο και περισσότερα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας (φύλλο 774: «έκρηξη στο ηφαίστειο των πανεπιστημίων»), ενώ ακολουθεί η ηρωική απεργία των δασκάλων (φύλλο 795: «μέχρι τη νίκη!»).
Τον Δεκέμβριο ακολουθεί η μάχη της συνταγματικής αναθεώρησης (φύλλο 805: «τύμπανα πολέμου για το άρθρο 16»).
Το Πριν στρέφεται από την αρχή της διαδρομής του στο εργατικό ρεπορτάζ που στις μέρες μας δεν συναντάται παρά σε ελάχιστες εφημερίδες. Το φύλλο 101 (Αύγουστος 1993) αποκαλύπτει τις συνθήκες εργασίας στα Goody’s, ενώ τον Νοέμβριο φιλοξενείται μεγάλη έρευνα για τα συνδικάτα και τις αλλαγές που φέρνει η Λευκή Βίβλος. Οι κινητοποιήσεις των αγροτών το 1996 αγκαλιάζονται θερμά και δίνουν πρωτοσέλιδο τίτλο «σύγχρονο Κιλελέρ από το μέλλον» (φύλλο 314). Το 2003 (φύλλο 630) τα αυξημένα εργατικά ατυχήματα παίρνουν το πρωτοσέλιδο του Πριν, ενώ το 2004 δημοσιεύονται μεγάλες έρευνες για τους εργαζόμενους στην καθαριότητα (680) και για τα ορυχεία της ΔΕΗ στην Κοζάνη (690). Τον Αύγουστο του 2008 το Πριν πάει στο Πέραμα όπου σκοτώθηκαν 7 μεταλλεργάτες και το 2009 καλύπτει και προβάλλει την πρωτοβουλία αλληλεγγύης για την Κωνσταντίνα Κούνεβα. Μετά το λουκέτο στον Ελεύθερο Τύπο και τον Σίτι, το Πριν δίνει τις σελίδες του στους απολυμένους συντάκτες (φύλλο 937). Φέτος, όλα τα εργατικά ξεσπάσματα, από το συγκλονιστικό συλλαλητήριο της 5ης Μάη (φύλλο 982) ως τις απεργίες του μετρό (φύλλο 998) βρήκαν τη θέση τους στις σελίδες του Πριν.
Παρά τη μόνιμη οικονομική δυσπραγία που περιορίζει δραματικά τις δυνατότητες, οι δημοσιογράφοι του Πριν βρέθηκαν στα πέρατα της Γης για να καλύψουν από «πρώτο χέρι» σημαντικά γεγονότα σε αποστολές που γέμισαν δεκάδες σελίδες της εφημερίδας: Γερμανία κατά την «επανένωση» (1990), ελληνοαλβανικά σύνορα κατά την εθνικιστική έξαρση (1992), Ρωσία του Γέλτσιν (1994), Τουρκία (1996), Βοσνία μετά τον πόλεμο (1996), Κούβα (1996), Μεξικό των Ζαπατίστας (1997), Αργεντινή του ΔΝΤ (2000), Τουρκία των λευκών κελιών (2001), Αργεντινή ένα χρόνο μετά την εξέγερση (2002), Ινδία (2006), Λίβανος (2009) μεταξύ πολλών άλλων είναι οι προορισμοί όπου βρέθηκε το Πριν.
Πολιτισμός της αμφισβήτησης και τη ανατροπής
Ό,τι πιο ανήσυχο και ανατρεπτικό στην τέχνη, τον πολιτισμό και τις ιδέες, βρίσκει τη θέση του στις σελίδες του Πριν. Στα 20 μόλις πρώτα φύλλα, το 1990, έδωσαν συνεντεύξεις στη νέα εφημερίδα ο Τζίμης Πανούσης, ο Μιχάλης Κατσαρός, ο Θάνος Μικρούτσικος, ο γλύπτης Θόδωρος, ο Διονύσης Τσακνής και ο Κώστας Καζάκος. Το 1992 το Πριν πάει πάλι κόντρα στο ρεύμα, κατακεραυνώνοντας την ίδρυση της Eurodisney στο Παρίσι και καταγγέλλοντας την «τάση ομογενοποίησης του παγκόσμιου πολιτισμού υπό αμερικανική ηγεμονία». Το 2002 (φύλλο 579), εν μέσω της πολεμικής σταυροφορίας των ΗΠΑ, το Πριν είναι από τα λίγα έντυπα που σχολιάζουν τον αναπροσανατολισμό του Χόλιγουντ στην υπηρέτηση των σκοπών του Πενταγώνου. Το Μάιο του 2005, στον πυρετό της Eurovision μετά από τη νίκη της Ελλάδας, το Πριν δημοσιεύει τον αντίλογο με τίτλο «η λαμπερή χωματερή» (φύλλο 724). Τον Δεκέμβριο του 2006 το Πριν διοργανώνει εκδήλωση τιμής και μνήμης για τον Κυριάκο Σιμόπουλο, τον ανεξάρτητο και πρωτοπόρο διανοητή, στη συμπλήρωση 5 χρόνων από το θάνατό του. Τον Μάιο του 2009 με αφορμή την τελευταία ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου, Η σκόνη του Χρόνου, η εφημερίδα διοργανώνει προβολή και συζήτηση με το δημιουργό (φύλλο 929). Tiger Lillies, Ojos De Brujo και Gilad Atzmon πριν την εμφάνισή τους στην Ελλάδα μιλούν στο Πριν για την πολιτική τέχνη και την αντίδραση των από κάτω, όπως σε κανένα άλλο μέσο δεν θα μιλούσαν.
Παράλληλα, στο Πριν αναπτύσσεται η ιδεολογική αντιπαράθεση πάνω σε ιστορικά και φιλοσοφικά ζητήματα, πάντα από την πλευρά του μαχόμενου μαρξισμού. Το Μάρτιο του 1992 (τεύχος 92) δημοσιεύεται κριτικό άρθρο για το «παραμύθι του τρισχιλιετούς ελληνισμού», με αφορμή την 25η Μαρτίου και σε αντιπαράθεση με τη γραμμή του ΚΚΕ για τα εθνικά. Το 1993 (φύλλο 173) μέσα στην έξαρση του εθνικισμού γύρω από το Σκοπιανό αναλύεται το φαινόμενο του νεοναζισμού. Τον Ιούνιο του 1997 (φύλλο 334) βγαίνει στη δημοσιότητα η ανάλυση του ΝΑΡ για τη νέα εποχή του ολοκληρωτικού καπιταλισμού, ντοκουμέντο ορόσημο για τη ριζοσπαστική Αριστερά. Τον Νοέμβριο του 2002 ο καθηγητής ιστορίας της φιλοσοφίας Αύγουστος Μπαγιώνας παραχωρεί συνέντευξη στο Πριν που δίνει τον τίτλο «έλλειμμα μαρξιστικής κριτικής» (φύλλο 592). Λίγες εβδομάδες αργότερα (φύλλο 600) συνέντευξη δίνει ο μεγάλος ιταλός διανοητής Κονστάντσο Πρέβε, γνωστός στους αναγνώστες του Πριν και από παλιότερα άρθρα του στην εφημερίδα. Το 2005 (φύλλο 712) και ενώ η προσωπικότητα του τέως αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου κυριαρχεί στη δημόσια ζωή, το Πριν ανοίγει μέτωπο κατά της εκκλησίας, ζητώντας διαχωρισμό από το κράτος και χειραφέτηση της Αριστεράς. Τον Ιούνιο του 2007 (φύλλο 829) το Πριν παρεμβαίνει στη διένεξη για το βιβλίο Ιστορίας της Στ’ Δημοτικού, ασκώντας κριτική τόσο στο εθνικιστικό όσο και στο μεταμοντέρνο ρεύμα από υλιστικές θέσεις.
Παράλληλα, οι σελίδες της εφημερίδας αφιερώνονται σε ιστορικές επετείους και καμπές. «ΚΚΣΕ τέλος» είναι ο πρωτοσέλιδος τίτλος του φύλλου 67 (Ιούλιος 1991), που αναλύει την πορεία εκφυλισμού της σοβιετικής γραφειοκρατίας. Ο θάνατος του Ντενγκ Ξιαοπίνγκ τον Φεβρουάριο του 1997 (φύλλο 321) δίνει αφορμή για μια συνολική κριτική του κινεζικού καθεστώτος ως «καπιταλισμού με κομμουνιστικό πρόσωπο». Στο θέμα του «υπαρκτού» άλλωστε το Πριν επανέρχεται στα 80χρονα του Οκτώβρη το 1997 με πρωτοσέλιδο πίνακα του Λένιν (φύλλο 352). Το 1999 (φύλλο 424) τιμώνται τα 10 χρόνια από τη σφαγή της Τιεν Αν Μεν. Και άλλες «στρογγυλές» ημερομηνίες δίνουν αφορμές για ιστορικά αφιερώματα: Τον Απρίλιο του 2007 (φύλλο 823) τα 40χρονα από τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Τον Νοέμβριο του 2007 (φύλλο 801) αφιέρωμα στα 90 χρόνια της Οκτωβριανής Επανάστασης. Τον Μάιο του 2008 εκτενές αφιέρωμα στο Μάη του ’68.
Οι στήλες του Πριν όμως αποδεικνύονται φιλόξενες και για τα διεθνή αριστερά κινήματα. Τον Απρίλιο του 1992 (τεύχος 99) με τίτλο «ένα σφυροδρέπανο μέσα στο χάος» η εφημερίδα υποδέχεται την εμφάνιση της ιταλικής Κομμουνιστικής Επανίδρυσης. Τον Ιανουάριο του 1999 η ηγέτης της γαλλικής Εργατικής Πάλης, Αρλέτ Λαγκιγιέ, που σπάνια ανοίγεται σε μέσα ενημέρωσης, παραχωρεί αποκλειστική συνέντευξη στο Πριν. Το 2001 η Γένοβα καταλαμβάνει εξάστηλους τίτλους στην εφημερίδα («σταθμός της νέας εποχής»), ενώ ένα χρόνο αργότερα, το 2002 (τεύχος 553) φιλοξενείται ανταπόκριση από το Πόρτο Αλέγκρε. Τον Μάιο του ίδιου χρόνου ο ιστορικός ηγέτης της γαλλικής τροτσκιστικού κινήματος, Αλέν Κριβίν, μιλά στο Πριν αναγγέλλοντας «νέο πολιτικό κόμμα», το σημερινό ΝΡΑ, πολύ πριν την ίδρυσή του. Ενώ το 2005 (φύλλο 708) την τιμητική του έχει το αντάρτικο του Νεπάλ, που φέρνει τους μαοϊκούς αντάρτες κοντά στην ένοπλη εξουσία. Το 2009 (φύλλο 937) το Πριν φιλοξενεί συνέντευξη του Ολιβιέ Μπεζανσενό, ηγέτη του ΝΡΑ.
Δεν εξαντλείται βέβαια εδώ η θεματολογία με την οποία καταπιάστηκε το Πριν δίνοντας τη δική του οπτική. Αν το επέτρεπε ο χώρος, θα μιλούσαμε για τη σταθερή εναντίωσή του στις Ολυμπιάδες (τόσο του 2004 όσο και τη λεγόμενη «χρυσή» του ’96), για τις βαθιές αναλύσεις του ως προς την ελληνική Αριστερά, για τη ριζική και τεκμηριωμένη ιστορικά και ταξικά αντίθεσή του την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ολοκλήρωσή της, για τη θέση της εφημερίδας υπέρ της προάσπισης των λαϊκών και δημοκρατικών ελευθεριών που δέχτηκαν καίριο πλήγμα μετά το 2001, αλλά και για την άποψη του Πριν ως προς τα διεθνή τεκταινόμενα, που το διαχώριζαν από τη μεγάλη μερίδα του Τύπου. Δεν πειράζει. Στα επόμενα χίλια φύλλα!
